Thema: Diabetes mellitus en infectieziekten Het ... - NVMM

paradoxaal dat het met antibiotica niet mogelijk is ominfecties afdoende te behandelen. De wetenschap dat eengroot deel van de bacteriën in biofilms metabool inactiefis en daardoor persisteert, leidt ook tot een dilemma. Omgevoelige bacteriën in de biofilm te remmen zou haastgroeistimulering nodig zijn; een interessante gedachte,maar uiteraard een ongewenste strategie. Het ligt voorde hand om langer te behandelen dan wel adjuvantetherapieën toe te passen. Wanneer infecties na antibiotischetherapie progressief zijn, dient overwogen te wordenom geïnfecteerd weefsel chirurgisch te verwijderen.Frequente debridement van diabetische voetwonden is demeest succesrijke behandeloptie, zeker met de gedachte datwondzorg gebaseerd op fysieke verwijdering van biofilmsessentieel zal bijdragen aan effectieve wondgenezing. 51Andere behandelingen voor infecties bij een diabetischevoet zijn de toepassing van wondsluiting onder vacuüm,hyperbare zuurstof en granulocyt koloniestimulerendefactor (G-CSF). 52-54Naast antiseptische omstandigheden zouden doorlokale toepassing van antibiotica, zoals in geïnfecteerdegewrichtsprothesen, veel hogere antibioticaconcentratiesop de plaats van infectie kunnen worden bereikt dan bijsystemische behandeling. 55De meerwaarde van deze opties voor effectievebehandeling biofilmgerelateerde infecties is discutabel.Veelbelovender voor het elimineren van deze hardnekkigeinfecties zijn nieuwe strategieën die specifiek op structuuren functie van biofilms aangrijpen. Te denken valt aanverhinderen van de bacteriële hechting, door implantatiematerialente kiezen die biofilmvorming voorkomen. 56Ook kan de matrix van extracellulaire polymeersubstantiesworden vernietigd. Dit is onderzocht door het toepassenvan ultrasone trilling bij behandeling van chronischewonden waardoor de quorum sensing wordt verstoord. 57Een derde aanpak is het blokkeren van de cel-celsignalering.Lu et al. ontwierpen bacteriofagen die slijmoplossendeenzymen afscheiden, die de matrix infiltreren endeze inclusief aanwezige bacteriën vernietigen. 58 Boleset al. construeerden synthetische signaaleiwitten, die zijtoevoegden aan stabiele biofilms. Dit leidde tot het uiteenvallenvan de matrix. Bovendien bleken de vrijgekomenbacteriën veel gevoeliger voor antibiotica. 59BeschouwingPatiënten met DM hebben een verhoogde kans op hetontwikkelen van ernstige infecties. Bovendien zijninfecties in aanwezigheid van DM vaak complex. Naarmatehet aantal patiënten met diabetes verder stijgt, zal ookhet aantal diabetische complicaties, zoals voetulcera,toenemen. Behandeling die inflammatie of immuunresponsonderdrukken zijn slechts palliatief, dus inadequaaten zouden zelfs kunnen bijdragen aan persistentie vaninfecties.We beginnen langzaam aan meer te begrijpen welkebacteriële en gastheerfactoren betrokken zijn bij degastheer-pathogeeninteractie tijdens persisterendeinfecties.Biofilms spelen een rol in de resistentie van slechtgenezende chronische wonden. Kweken uit oppervlakkigewonden blijken de ziekteverwekkers die verantwoordelijkzijn voor diepere infecties niet goed te detecteren.Hiervoor zijn monsters van diep weefsel of ulcus nodig, nazorgvuldig debridement van necrotisch weefsel tot op hetgezonde, bloedende weefsel en biofilmmateriaal.Erkenning van de sleutelrol van biofilms en onderzoeknaar de bijbehorende wondmicrobiologie verschaffenwellicht nieuwe inzichten in de pathogenese en slechtegenezing van wonden bij diabeten. Het doorgronden vanbiofilmprocessen, zoals bacteriële celadhesie, celsignaleringen quorum sensing stelt ons mogelijk in staat omde juiste ziekteverwekkers te detecteren en te anticiperenop de implicaties van biofilmgerelateerde infecties.Wetenschappelijk onderzoek naar de vorming van biofilmsen mogelijkheden om medicamenteus het verstoren van debiofilm te bewerkstelligen, leiden er hopelijk toe dat in detoekomst aan biofilmgerelateerde ziekten effectief kunnenworden behandeld.DankwoordGraag wil ik Rob Diepersloot en Jan Kaan, artsen-microbioloogvan het Diakonessenhuis bedanken voor hunexpertise en professionele adviezen bij het schrijven van ditmanuscript. Dr. J.J. Mendes dank ik voor de toestemmingom de afbeeldingen (figuren 2 en 4) uit zijn recentepublicatie 60 te mogen gebruiken.Referenties1. Durand M, Joseph M, Baker AN. Infections of the upper respiratory tract.In: Fauci AS, Braunwald E, Isselbacher KJ, eds. Harrison’s Principles ofInternal Medicine. 14th ed. New York: McGraw Hill; 1998:179-180.2. Earhart KC, Baugh WP. Rhinocerebral mucormycosis. eMedicine journal.Last Updated: December 8, 2011. Available at: www.emedicine.com/med/topic2026.htm. Date accessed: March 15,2012.3. Muller LM, Gorter KJ, Hak E et al. Increased risk of common infectionsin patients with type 1 and type 2 diabetes mellitus. Clin Infect Dis. 2005Aug 1;41(3):281-8.4. Tan JS. Infectious complications in patients with diabetes mellitus. IntDiabetes Monitor. 2000;12:1-7.5. Diacovich L, Gorvel JP. Bacterial manipulation of innate immunity topromote infection. Nat Rev Microbiol. 2010;8(2):117-28.6. Young D, Hussell T, Dougan G. Chronic bacterial infections: living withunwanted guests. Nat Immunol. 2002;3(11):1026-32.7. Blaser MJ, Kirschner D. The equilibria that allow bacterial persistence inhuman hosts. Nature. 2007;449(7164):843-9.8. Eswarappa SM. Location of pathogenic bacteria during persistentinfections: insights from an analysis using game theory. PLoS One.2009;4(4):e5383.9. Monack DM, Mueller A, Falkow S. Persistent bacterial infections:the interface of the pathogen and the host immune system. Nat RevMicrobiol. 2004;2(9):747-65.Ned Tijdschr Med Microbiol 2012;20:nr4178