Bladwijzer 4 (pdf, 1,9 mb) - Heemkunde Vlaanderen

| 2 | onderzoek - 04 20124. Ook andere professionelen uit de wereld vangeschiedenis en erfgoed werd reeds om medewerkinggevraagd voor onze specifieke problemen.Hoewel al die mensen druk bezet enbevraagd zijn, mochten wij toch steeds op éénof andere manier op medewerking rekenen.Ik vermeld hier graag de goede samenwerkingmet het KIK, het Rijksarchief, de provincialediensten voor cultuur.”Enkele bedenkingen hierbijIn tegenstelling tot wat het bovenstaande laatvermoeden, bestaat er onder heemkundigen heelwat wrevel over de wederzijdse relaties met academicien onderzoekers. Heemkundigen voelen zichondergewaardeerd. Hun publicaties worden doorprofessionelen kritisch bekeken en afgetoetst metde normen van een steeds evoluerende wetenschap.Is het verwonderlijk dat uitgaven van heemkundigendie test niet doorstaan? Is dat een blijkvan misprijzen?Niet noodzakelijk. Ongetwijfeld zijn sommige onderzoekersbest benieuwd naar wat onze kringenpubliceren, naar het bestaan van nog onvermoedebronnen, naar wat gedreven amateurs kunnen bovenspitten.Wanneer zij die gegevens later opnieuwgebruiken in het kader van hun onderzoek, kunnenwij dat beter beschouwen als een blijk van waardering.Misschien loont het wel eens de moeite om objectiefonderzoek te doen naar de manier waarop beidepartijen naar mekaar kijken. Is zoveel wederzijdswantrouwen reëel en waarop is dat dan gesteund?Of bestaat er in de hoofden van heemkundigen eenzekere frustratie die dan geprojecteerd wordt opeen kritische tegenspeler? Wellicht kan een objectiefverslag wel veel plooien gladstrijken.Heemkundigen en academische geschiedschrijversspelen op een ander terrein. Terwijl onderzoekersvoor collega’s schrijven en beoordeeld wordendoor andere historici, richt de heemkundige zichin de eerste plaats tot een publiek van lokale geïnteresseerden.Dat betekent geenszins dat heemkundigenhun publiek moeten achterna lopen ofonderschatten. Lezers van heemkundige bladen,documenteren zich ook elders, lezen ook boekenvan academisch geschoolde auteurs. Ze nemengeen vrede met halve waarheden, lichtzinnige uitsprakenof ongegronde veralgemeningen. Natuurlijktreffen die lezers graag onderwerpen aan waarze zelf herkenningspunten in terugvinden: materiëlerestanten of herinneringen aan eigen ervaringen.Daaraan tegemoet komen is niet minderwaardig.Wel moeten heemkundigen kritisch zijn voor zichzelfen mekaar (bijvoorbeeld in een redactieraad).Is alles wat we schrijven wel correct? Zijn bronnenjuist gelezen en geïnterpreteerd? Zijn mondelingebronnen getoetst aan een tweede bron of tegenpartij?Werd de lokale situatie geplaatst in een ruimerecontext? De kwaliteit van een heemkundigartikel of blad hangt in grote mate hiervan af.Heemkundigen en academici werken ook in andereomstandigheden. Academici kunnen zich voltijds(of toch grotendeels) aan onderzoek wijden, beschikkenover een veel betere kennis van bronnenen literatuur, hebben zich een strakke werkmethodeeigen gemaakt. Niet-professionele geschiedschrijversdaarentegen kunnen slechts hun vrije tijdaan hun passie besteden en vinden niet altijd deweg naar de meest recente literatuur. Maar ze hebbenéén andere troef: de goede kennis van het terrein.Ze zijn beter dan wie ook vertrouwd met degeografische omgeving, de toponymie, het dialect,de familieverwantschappen, de lokale bedrijvigheden,de rol van sommige individuen in politiek ofsociaal leven.BesluitHeemkundigen en historici zijn gedeeltelijk metdezelfde materie bezig. Hun werkwijze en aanpakverschillen echter grondig en leiden dus tot een verschillendresultaat. Vergelijkingen maken kan nooittot een positief resultaat leiden. Beide disciplineszijn echter noodzakelijk. Het fundamenteel engrootschalig onderzoek van de historicus levert debasis waarop de heemkunde zich kan steunen omde lokale situatie te kaderen. De heemkunde kanop kleine schaal de plaatselijke gegevens uitdiepenen naar een lokaal publiek brengen. De tientallenheemkundige verenigingen die in Vlaanderen actiefzijn creëren op die manier een maatschappelijkdraagvlak voor historisch onderzoek.Lut BavayHeemkundige Kringvan Erpe-Mere