Bladwijzer 4 (pdf, 1,9 mb) - Heemkunde Vlaanderen

Afbeelding 9: De markante bebouwing in en rondom debinnenstad van Oudenaarde weergegeven in vogelperspectief(© Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België – bewerkingCyril Carton).Na het veldwerk heeft Jacob Van Deventer zijn resultaten‘vertaald’ naar papier. Op basis van zijnwerktekeningen heeft hij de zogenoemde ‘minuten’vervaardigd. Dat kunnen onmogelijk de kladtekeningenzijn geweest, aangezien er te weinig verbeteringenen externe invloeden (bijvoorbeeld vanweersomstandigheden) zichtbaar zijn om van eenwork in progress te kunnen spreken. 16 Desalnietteminbevinden er zich nog wel aanpassingen encorrecties op de ‘minuten’. Visser interpreteerdedeze op twee manieren. Ofwel wijzen ze op het feitdat de ‘minuten’ toch ter plaatse werden vervaardigd.Ofwel zijn de aanpassingen te wijten aan hetgebruik van meerdere schetskaartjes (bijvoorbeeldvoor de kartering van details). 17 De versierde kaar-| 7 | onderzoek - 04 2012Afbeelding 8: Minuscule prikgaatjes (aangeduid met rodestippen) op de losse kaart van Brussel (© Brussel, KoninklijkeBibliotheek van België – bewerking Bram Vannieuwenhuyze).grondslag heeft uitgewerkt, die gebaseerd was opeen combinatie van veelhoeksmeting en driehoeksmeting(of triangulatie). 13 Wellicht heeft de cartograafde rechte lijnen afgestapt met een boussole(kompas met vizier) in de hand, waarmee hij opde knikpunten de richting kon bepalen ten opzichtevan het noorden. Die punten vindt men terugin de ‘minuten’ in de vorm van minuscule gaatjes(afbeelding 8). Vervolgens zou hij binnen dit kaderde ligging van de belangrijkste plaatsen hebben bepaaldop basis van de ‘voorwaartse snijding’, eenonderdeel van de driehoeksmeting die werd uitgewerkten neergeschreven door Gemma Frisius.Soms wordt zelfs geïnsinueerd dat Jacob van Deventerde echte uitvinder van de driehoeksmetingis geweest. 14 Recentelijk werd de toepassing vande triangulatie in vraag gesteld: enkele Nederlandsekaarthistorici stelden dat deze methode slechttoepasbaar was binnen een stedelijk gebied en datJacob van Deventer ze enkel gebruikte voor de realisatievan zijn provinciekaarten. 15Afbeelding 10: De gestandaardiseerde weergave van groen,water en doorsnee bebouwing op de losse kaart van Gistel(© Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België – bewerkingJan Bogaert).