Bladwijzer 4 (pdf, 1,9 mb) - Heemkunde Vlaanderen

| 2 | ontsluiting - 04 2012voor erfgoededucatie, waarschijnlijk onder invloedvan de toegenomen maatschappelijke belangstellingvoor ‘cultureel erfgoed’ in binnen- en buitenland.Erfgoededucatie kan een meerwaarde betekenenvoor het onderwijs op voorwaarde dat het opeen pedagogische en didactische wijze gekoppeldwordt aan de huidige eindtermen en leerplannen.Eindtermen zijn minimumdoelen op het vlak vankennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die deonderwijsoverheid als noodzakelijk en bereikbaaracht voor de meeste leerlingen in Vlaanderen. Deeindtermen voor het lager onderwijs omschrijvendus wat leerlingen moeten kennen en kunnen ophet einde van het lager onderwijs. De verschillendeonderwijskoepels hebben de eindtermen hertaaldin leerplannen die ook een uitdrukking zijn vanhun pedagogische visie. De leerplannen van het lageronderwijs formuleren doelen per graad. Leerplandoelenzijn al wat concreter geformuleerd enzullen dus voor erfgoedorganisaties een handigerinstrument zijn om hun aanbod te koppelen aande doelen van het lager onderwijs. In elke basisschoolzijn de leerplannen voor de verschillendeleergebieden (Frans, lichamelijke opvoeding, muzischevorming, Nederlands, wereldoriëntatie enwiskunde) te vinden. Let wel op: er zijn toch enkeleverschillen in verwachtingen op het vlak van kennis,inzichten, vaardigheden en attitudes tussen hetgemeenschapsonderwijs, het stedelijk en gemeentelijkonderwijs en de katholieke basisscholen. Zoheeft bijvoorbeeld elk net een eigen periodiseringvan de geschiedenis in de derde graad van het lageronderwijs.Hoewel het begrip ‘cultureel erfgoed’ nu ook binnensijpeltin eindtermen en leerplannen zijn er genoegdoelen binnen de verschillende leergebiedenwaarbij erfgoed een onmisbaar element is of eenmeerwaarde kan beteken in het lesgebeuren. Metandere woorden: het is niet nodig om te wachtentotdat het begrip erfgoededucatie binnengeloodstis in de doelen van het basisonderwijs om een didactischaanbod van erfgoedorganisaties te implementerenin het onderwijsaanbod. Het gebruik vanerfgoed is immers noodzakelijk of ondersteunendom tal van doelen te bereiken binnen de verschillendeleergebieden en de leergebiedoverschrijdendeeindtermen (ICT, leren leren en sociale vaardigheden).Hoe kan erfgoed geïmplementeerdworden in het lager onderwijs?Voor kinderen is het boeiend te onderzoeken hoehet materiële en immateriële erfgoed betekenisvolis voor het leven van vroeger en nu. Leerlingen moetende kans krijgen om kennis en vaardigheden teverwerven om hun cultureel erfgoed te bestuderen,te interpreteren en in een bredere context te plaatsen.Dit kan gebeuren door erfgoed in de klas tebrengen (verhalen, getuigenissen, objecten…) ofeen leerrijk bezoek te organiseren aan een museum,tentoonstelling, archief, monument, cultuurlandschap…Erfgoededucatie beoogt op die wijze datleerlingen uit het lager onderwijs hun erfgoed lerenkennen en inzicht krijgen op welke wijze mensenbetekenis geven aan hun (cultureel) erfgoed. Erfgoedconcretiseert het verleden (en het heden) enis dus als bron een onmisbaar instrument om deontwikkeling van een historisch besef bij kinderente stimuleren. Het is pas als je het erfgoed in je omgeving(her)kent dat er respect groeit voor het eigenerfgoed, maar ook voor het erfgoed van anderen.Soms wordt een object, een verhaal, de buurt… gebruiktals een didactisch hulpmiddel om het onderwerpvan de les te illustreren. Erfgoed wordt opdie manier een middel om de betrokkenheid van deleerlingen te verhogen en het leerproces te stimuleren.Zo kan bijvoorbeeld een leerkracht een monumentalegevel of een grondplan van een kasteeltuingebruiken om op zoek te gaan naar patronen envlakke figuren als illustratie bij een les wiskunde.Volksverhalen, culturele gebruiken... zijn een rijkeinspiratiebron voor het leergebied Nederlands en/of een muzische activiteit. Afhankelijk van het gekozenobject of verhaal en de context waarin je hetAndré Roels vertelt de deelnemers van de cursus erfgoededucatiehoe leerlingen in het Heemkundig MuseumWaasmunster rondgeleid worden.