Download pdf - Architectuur Lokaal

De kunst vanhet opdrachtgevenSteunpunt biedt hulpsteunpuntWie wethouder wordt, is niet vanzelfsprekend meteen eengoede regisseur in de bouw en een professioneel gesprekspartnervoor de marktpartijen. Bestuurders hebben behoefteaan voorbeelden, aan elders opgedane kennis en ervaringen aan instrumenten om ontwerpers te kunnen selecteren.Het kiezen van een architect, al dan niet samen met eenontwikkelaar of bouwbedrijf, is zo oud als het bouwen zelf.Maar wet- en regelgeving veranderen. Nederland kentgeen werkelijke wedstrijdcultuur zoals die in andere Europeselanden al eeuwenlang gangbaar is en waarop nieuwearchitectuuropdrachtenontwerpwedstrijdenwetgeving kan voortbouwen. De tijd dat een opdrachtgevereen architectenlijstje op zak had voor het geval er eennieuwe school of een brug gebouwd moest worden, is allangvoorbij. Naar die tijd zou ook niemand meer terug willen; nugaat het om een transparante bouwcultuur, waarin eerlijkeconcurrentie mogelijk is. En om grote opdrachten, voor vaakbeeldbepalende gebouwen die tientallen jaren deel van degemeente uitmaken. Hoe kun je de gewenste ambities voorgoede architectuur afstemmen met wetgeving waarbij gelijkekansen voor de opdrachtnemers centraal staan?Aanbesteden is een relatief nieuw fenomeen. Ruim dehelft van de Nederlandse gemeenten heeft nog nooit eenarchitectuuropdracht Europees aanbesteed; de meesteanderen deden dat nog maar een enkele keer. Daar komtverandering in. De navolging van de aanbestedingsplichtzet de laatste jaren explosief door. Maar kennis en ervaringschieten nog vaak tekort - ook bij externe adviseurs dieworden ingeschakeld.De eerste vraag die gesteld zou moeten worden, is devraag of een opdrachtgever een plan zoekt - en dan gaathet om een prijsvraag - of een geschikt architectenbureau,eventueel samen met een projectontwikkelaar ofaannemer - en dan gaat het om een aanbesteding. Daargaat het al vaak mis: deze vraag wordt niet zelden overgeslagen.Een verkeerde start of een juridisch dichtgetimmerdprogramma levert niet alleen frustraties op bij allepartijen, maar leidt ook tot rechtszaken en niet geringedesinvesteringen. Al vijf jaar lang wordt 10% van deaanbestedingsprocedures voor architectuuropdrachtentussentijds afgebroken, dat staat voor de verspilling vanvele miljoenen aan publieke middelen. Dat het probleemniet zit in de wetgeving, maar in de omgang daarmee, iswel een algemene opvatting. Maar veel opdrachtgeversen architecten ervaren enerzijds de vraag om een goedontwerp en anderzijds de wens om juridische zekerheidals tegenstrijdig en zoeken hun toevlucht dan vooral in diezekerheid. Daardoor worden architecten beperkt in zowelhun concurrentiekansen als ondernemer, als in de ruimtedie zij als ontwerper nodig hebben. Bovendien is er voorhen ook sprake van een cultuuromslag. Met nieuwe systematiek,en met de behoefte van opdrachtgevers om eenbreder draagvlak te bereiken, is het ook niet meer vanzelfsprekenddat ontwerpen door uitsluitend door vakgenotenworden beoordeeld.Toch kan ook worden geconstateerd dat er voorzichtigsprake is van verbeteringen. De afgelopen vijf jaar waseen periode van gewennen en experimenteren, zo blijkt uitonderzoek van het Steunpunt Architectuuropdrachten &Ontwerpwedstrijden van Architectuur Lokaal. Er zijn steedsmeer goede resultaten. Het onderzoek Vijf jaar aanbestedenvan architectuuropdrachten is een van de vele acties die hetSteunpunt de laatste jaren heeft ondernomen, in afstemmingmet de Regiegroep Aanbesteden van de Rijksbouwmeester.Daaraan nemen de VNG en brancheorganisatiesvan ontwerpers en professionele opdrachtgevers deel.Op initiatief van Architectuur Lokaal is KOMPAS lightgemaakt, een handleiding voor het aanbesteden vanarchitectendiensten, waarmee gemeenten in staat zijn ombesluiten te nemen wanneer zij afwegingen moeten makentussen de prijs en de kwaliteit van de voorstellen van architecten.Het verloop van alle procedures wordt bijgehoudenop de website, die een schat aan informatie biedt aan alleopdrachtgevers. Het Steunpunt staat alle opdrachtgeversook de komende jaren belangeloos bij om hen te helpen,het aanbesteden te professionaliseren en op die manier bijte dragen aan het bouwen met ambitie. [CJ] www.ontwerpwedstrijden.nlOpdrachtgevers kunnen met alle vragen over architectuuropdrachtenbij het Steunpunt terecht.KOMPAS lightGebruikers kunnen inloggen op de handleiding, alle gegevensvoor hun procedure invullen aan de hand van praktischeaanbevelingen vanuit de praktijk, met een volledigaanbestedingsdocument dat tevens voldoet aan de actuelewet- en regelgeving als resultaat.Database aanbestedingenAlle aanbestedingen en prijsvragen voor architectuuropdrachtenworden bijgehouden van de aankondiging tot enmet de gunning.Vijf jaar aanbesteden van architectuuropdrachtenDit onderzoek biedt een overzicht van alle aanbestedingenvoor architectendiensten en voor werken met een ontwerpcomponentvan 16 juli 2005 tot 1 augustus 2010, die aangekondigdwerden op de Aanbestedingskalender en/of TED.Bouwen op Ambitie pagina 34 35