Pijn bij Kwetsbare Ouderen - NVAM

terug naar de inhoudsopgave8.2 Brondocumenten, beoordeling van literatuur enzoekstrategieënBij adaptatie van richtlijnen geldt als uitgangspunt dat de richtlijn recent moetzijn, omdat anders het gevaar bestaat van veroudering van een deel van deevidence waarop de aanbevelingen zijn gebaseerd. Onderzoek van (Shekelle,2001) wijst uit dat niet meer dan 90% van door literatuur onderbouwde aanbevelingenna circa 3,6 jaar nog valide zijn. Daarom is in augustus 2009 op devolgende wijze naar Engels- of Nederlandstalige evidencebased richtlijnen gezochtover pijn bij ouderen (leeftijd vanaf 65 jaar) die vanaf 1 januari 2007 werdengepubliceerd:– In Guidelines International Network: met de trefwoorden pain in combinatiemet Guidelines.– Op http://www.artsenapotheker.nl/richtlijnen: met het trefwoord pijn.– Op websites van British Geriatric Society en American Geriatric Society: methet trefwoord pain.– In PubMed: (pain management) AND English(lang) AND ("aged"(MeSH Terms)OR "aged, 80 and over"(MeSH Terms)).In de gevonden documenten is handmatig gekeken of de gevonden richtlijnenspecifiek voor ouderen waren bedoeld. Vervolgens is beoordeeld in hoeverre degevonden richtlijnen evidencebased waren door systematische literatuursearcheste doen, de methodologische kwaliteit van de literatuur te beoordelen en hetgraderen van aanbevelingen / conclusies.Het adapteren van de genoemde richtlijnen betekent dat:– de tekst is vertaald;– referenties, die verwijzen naar systematische reviews uit de Cochrane Library,zijn opgezocht om te bezien of er sprake was van een update. Als dit het gevalwas, zijn de tekst, conclusie en aanbevelingen zo nodig aangepast;– steeds voor iedere conclusie/aanbeveling is nagegaan of deze voor kwetsbareouderen in het algemeen toepasbaar is;– waar in de bestaande tekst kwantificering van gewenste en ongewensteeffecten van een interventie achterwege werd gelaten, deze alsnog istoegevoegd;– de richtlijn toepasbaar is gemaakt voor de Nederlandse situatie. Dit houdt indat meegewogen is of bijvoorbeeld aanbevolen geneesmiddelen in Nederlandgeregistreerd zijn, dat, waar de Amerikaanse opstellers van de richtlijn sterkvoeren op expert-opinie en/of hun professionele tradities, deze kritisch zijngetoetst, en dat ipso facto ook gebruik is gemaakt van Nederlandse richtlijndocumenten,zoals FTR Pijnbestrijding van het NHG & Informatorium Medicamentorum2010 en Oncoline;– daarnaast hebben ook leden van de WRO artikelen aangedragen;– daar waar (kwetsbare) ouderen niet primair de doelgroep van het onderzoekwaren, zijn de resultaten met enige voorzichtigheid op basis van kennis enervaring van de werkgroep vertaald naar deze doelgroep.Daar waar naar het oordeel van de werkgroepleden meer recente literatuurbeschikbaar zou zijn dan in de hiervoor genoemde richtlijnen was opgenomen,is daarnaar systematisch gezocht in PubMed. Literatuur die specifiek voor deNederlandse situatie van belang was, werd door werkgroepleden aangedragen.Vanwege deze (recentere) literatuur kunnen conclusies en aanbevelingen afwijkenvan de oorspronkelijke conclusies en aanbevelingen uit de eerdere bronrichtlijnen.De referenties die in elk hoofdstuk worden aangehaald, zijn in een literatuurlijstgerangschikt.Hoofdstuk 2 over pijnbeleving en –gedrag bij kwetsbare ouderen is gebaseerd opeen aparte search (zie paragraaf 8.3 voor specifieke zoekstrategie). De werkgroepwas van mening dat een dergelijke toelichting op specifieke aspecten van pijnbelevingen –gedrag bij deze doelgroep ontbrak bij de geadapteerde richtlijnen.Dit vormt een beschrijvend hoofdstuk waarin de conclusies en aanbevelingendaarom niet gegradeerd zijn.multidisciplinaire Richtlijn pijn bij kwetsbare ouderen104