Pijn bij Kwetsbare Ouderen - NVAM

Hoofdstuk 6terug naar de inhoudsopgaveOrganisatievan zorgBron: eigen search, zie toelichting in paragraaf 8.3. Dit vormt een beschrijvendhoofdstuk waarin de conclusies en aanbevelingen daarom niet gegradeerd zijn.Uitgangsvragen– Wat zijn de knelpunten in de organisatie waardoor een situatie van onderschattingen onder behandeling van pijn is ontstaan?– Hoe moeten de verantwoordelijkheden rond signalering, diagnostiek en behandelingvan pijn geregeld zijn in de thuissituatie/ verzorgingshuis/ verpleeghuis/ziekenhuis om een optimale behandeling van de patiënt te waarborgen?– Wie moet de pijn onderkennen en op grond van welke criteria wordt dit bepaald?– Welke scholing over pijnherkenning, pijnbeoordeling en pijnbehandeling is voorartsen, verpleegkundigen en verzorgenden gewenst?– Hoe kan een ‘juiste’ attitude van artsen, verpleegkundigen en verzorgendenjegens pijnmanagement worden bevorderd?– Hoe kan ageisme (zie 2.1.4) worden doorbroken/ voorkomen?– Welke vormen van multidisciplinaire samenwerking zijn nodig voorpijn management? Onder pijnmanagement verstaan we het geheel vansignalering, diagnostiek, behandeling en evaluatie van pijn.InleidingBewoners van verzorgings- en verpleeghuizen ervaren pijn, die wordt onderschaten onderbehandeld. Uit verschillende studies, uitgevoerd in de Verenigde Staten,blijkt dat 49-83% van deze mensen pijn ervaart (Herman et al, 2009). In Nederlandsonderzoek is dit het geval bij 43% van de ouderen (Achterberg et al, 2007).Het ervaren van pijn draagt bij aan een vermindering van de kwaliteit van leven.Hoewel er veel studies zijn over pijnbeoordeling en –management van individuenof groepen is er weinig gepubliceerd over het effect van op instellingen gerichteinterventies. Bovendien zijn de studies vaak niet gerandomiseerd en worden zeervariabele proces- en patiënt-eindpunten gebruikt. In Nederland werd doorBoerlage et al (2007) onderzoek gedaan naar het effect van pijnregistratie op dedoor patiënten ervaren pijn. Hieruit bleek, dat bij een kleine groep bewoners vanverzorgingshuizen met substantiële pijn (n=25 bij een aanvankelijke onderzoeksgroepvan 320) de pijn significant verminderde na het invoeren van pijnregistratie.De alarmerende prevalentie van pijn bij bewoners van instellingenvoor langdurige zorg toont geen verbetering ten opzichte van eerdere studies,ondanks toegenomen aandacht voor de beoordeling en behandeling wereldwijd.Er is een gebrek aan goede studies waarin prevalenties van pijn bij kwetsbareouderen worden vermeld.6.1 Knelpunten en hun oorzakenLacunes in kennis en deskundigheidVerplegenden en verzorgenden hebben lacunes in hun kennis over pijnbestrijding(Zwakhalen et al, 2007). Het grootste deel van de door de Rond et al (2000)ondervraagde verpleegkundigen gaf aan in hun basisopleiding geen of weiniglessen te hebben gevolgd over pijnmanagement: 8,5% had helemaal geenlessen over pijnmanagement gevolgd, 32% besteedde er 1-2 uur aan, 26%3-4 uur. Na de basisopleiding volgde slechts 31% een cursus over pijnmanagement.Ondanks de lacunes blijken verpleegkundigen en verzorgenden zelftevreden te zijn over de manier waarop pijn wordt beoordeeld en behandeld inhun instelling. Er is dus sprake van een tekort aan kennis bij verzorgenden enverpleegkundigen, die door hen niet als zodanig wordt ervaren. De situatie inde thuiszorg is waarschijnlijk niet beter dan in de genoemde instellingen. Kennismultidisciplinaire Richtlijn pijn bij kwetsbare ouderen90