Belafonte magazine Spring 2016

interview
De
droom
van
In gesprek met Maya Meijer-Bergmans over
hun nieuwste ontwikkeling op het Westergasterrein,
waar zij in de jaren '90 potentie zagen
in de verwaarloosde gebouwen. Zij bouwden
dit terrein uit tot een van de bekendste
hotspots van Amsterdam met restaurants,
culturele instellingen, tv-studio’s en creatieve
activiteiten. Maar om alleen over werk te
praten zou een gemiste kans zijn! U, als lezer,
wil toch ook weten wie deze vrouw is en hoe
zij zo succesvol is geworden?
Maya
Meijer-Bergmans
Dit artikel is tot stand gebracht door (wijlen) de heer Ronald van der Velde
Westergasfabriek Amsterdam
"De Westergasfabriek (voormalige steenkoolgasfabriek) is
een deel van mijn leven geworden. Volgend jaar beginnen
we met de bouw van een hotel. Dit is een van de twee
gebouwen op het terrein, die we nog niet ontwikkelden maar
sinds kort zijn we eigenaar. In totaal staan er 14 gebouwen,
die omstreeks 1895 gebouwd zijn, ontworpen door een
bekende architect (de Amsterdamse Isaac Gosschalk 1838-
1907) bedoeld om West-Amsterdam van gas te voorzien,
aanvankelijk gebruikt voor stadsverlichting, later om huizen
te verwarmen en van warm water te voorzien, wat altijd heel
goed heeft gefunctioneerd. Het was dicht aan de Haarlemmertrekvaart,
aan de weg naar Haarlem en in die tijd zeker niet
het centrum van Amsterdam, maar in de loop van de jaren
is dat natuurlijk steeds meer centrum geworden. Geleidelijk
aan vond een overgang plaats op gas van de Hoogovens in
IJmuiden en vanaf 1963 op aardgas uit Slochteren. In 1967
werd de gasproductie van de Westergasfabriek definitief
gestaakt. Begin jaren '90 was het een braakliggend terrein en
raakten de gebouwen in verval.
In 1998 kreeg ons bedrijf de kans om de herbestemming
van de Westergasfabriek ter hand te nemen. Een soort
blanco uitdaging waarvoor we, onder voorwaarden, naar
eigen inzicht een visie mochten ontwikkelen. Tot dat
moment hadden we alleen nieuwe locaties ontwikkeld,
binnenstedelijke vernieuwing, geen oude gebouwen, dat
was toen nog helemaal niet in, niemand deed dat. Wij
hadden eerder op het Oosterdok-eiland, met een groot
project achter het Centraal Station in Amsterdam, een
prijsvraag gewonnen, om daar onder andere de bibliotheek
en het conservatorium te ontwikkelen. De toenmalig
burgemeester van Amsterdam, Patijn, zei: 'Allemaal geweldig
en gefeliciteerd, maar we hebben ook nog wat anders, een
probleem, wat opgelost moet worden’. We hebben toen het
gebouwencomplex gekocht, de grond is van de gemeente.
De panden waren stuk voor stuk monumenten en moesten
in die staat blijven, je mocht het wel opknappen, maar verder
niets slopen. Het had er lang stilgelegen, de voorwaarden
behelsden onder meer buurt huur, culturele huur en ook
normale huur. Dit alles gaf een ingewikkelde aanloop en we
hadden nog niet eerder zoiets gedaan. Uiteindelijk besloten
we voort te borduren op een 'programmatische' invulling,
zoals die bestond rond 1995 met een flink stuk cultuur. Dit
bepaalde uiteindelijk het succes. Het ging dus niet alleen
om het herstellen van gebouwen, maar juist ook om de
bestemming. Nu vind je er bijvoorbeeld Katja Schuurman's
Return to Sender, een originele cateraar, fietsen op maat, een
huisbrouwerij, galerie, theater en eetgelegenheden zoals
Pacific Park en het Ketelhuis.
Na onderhandelingen met de gemeente konden we
eind vorig jaar de twee laatste gebouwen aankopen, het
Stadsdeelkantoor en de Ingenieurswoning, benamingen
uit de 19e eeuw. In het grote pand komt het hotel, dat doen
we samen met Conscious, een relatief jong bedrijf, dat nog
drie hotels in Amsterdam heeft en eerder een prijs won voor
groen ondernemen, ontzettend goed en knap.
Werkelijk alles in de hotels is groen, van dekens tot
waterhoeveelheden, zonne-energie en natuurlijk de
keukenproducten. We trekken gezamenlijk op, zij gaan
het hotel runnen, maar wij denken bijvoorbeeld mee in de
inrichting. We werken daar met een hele goede ploeg samen
en juist dat vind ik het leukste. Natuurlijk moet op het eind
iemand beslissen, maar ik kan niet anders zeggen dan dat
de samenwerking heel goed gaat. We hebben veel ideeën,
die misschien niet eens allemaal lukken, maar het wordt
zeker uniek. Beneden komt een grote ruimte, voor iedereen
toegankelijk, waar je van 's ochtends tot 's avonds iets kan
eten, drinken of lekker zitten.
Eerst was het voornamelijk de MAB, het bedrijf van mijn
man Ton, dat zich ermee bezig hield, zelf heb ik mij sinds
2005 op geworpen. Het renovatiewerk was toen bijna af;
opgeknapt maar met mooie kale muren, de charme van het
fabriekscomplex is gebleven.
Ik heb mij, samen met ons toegewijde team, met het hele
reilen en zeilen bezig gehouden, bijvoorbeeld overleg met
de stad, het kiezen van huurders, dit alles om een interessant
evenwicht te behouden, immers het moet voor mensen
interessant blijven om te komen. Er zijn daardoor allerlei
gekke, alternatieve zaken en hele originele ondernemers
gevestigd, die reuring geven en met de toekomst bezig zijn.
Gebruikelijke retail wilden we niet, dat mocht ook niet.
Twee van de ondernemers organiseren jaarlijks het Rolling
Kitchens Event (www.iamsterdam.com) voor mobiele
keukens. Afgelopen mei trok dat een enorm aantal bezoekers,
met voor elk wat wils, van broodje worst tot halve kreeft. In
2016 is het weekend van de ‘Rollende Keukens’ van 12 t/m
16 mei.
Het hotelidee ontstond door de hele grote feesten hier,
waarbij bezoekers het fijn vinden, als ze niet gelijk terug
hoeven te reizen. Daarnaast ontwikkelen we het terrein
meer als een congreslocatie, vanwege de interesse vanuit
grote organisaties zoals banken of internationale bedrijven,
die graag weleens iets anders willen dan sjieke hotels. Het
is alles door elkaar, oud en jong, mensen die werken vanuit
de espressobar tot hele families die komen barbecueën.
Voor mensen van buitenaf is aan de overkant een grote
parkeergarage, voor de Amsterdammer maakt dit niet uit,
die doet alles op de fiets, zelfs in smoking.
Toen zal iedereen wel gedacht hebben 'die zijn helemaal
gek'. Nu is het ‘helemaal hot’, maar in die tijd werd het nog
net gezien als verwaarloosd onroerend goed, in ieder geval
zou niemand er wat mee doen. Het was ook de bedoeling
om te kijken hoe je met herontwikkeling, het opknappen
van monumentale panden, de stad kon beïnvloeden,
zelfs oppeppen. Het werkt, want je merkt dus dat het hele
Westerpark-gebied zo'n enorme boost heeft gekregen. Door
dit project ben ik nog meer gaan inzien dat de gebouwde
omgeving het leven en welzijn van mensen direct kan
beïnvloeden en omgekeerd, dat individuele mensen zeer
bepalend kunnen zijn voor kleur en kwaliteit van een plek. ▶
90|Belafonte
Belafonte|91