OM Mei 2017

ARTIKEL
Het succes van Finland
Het Nederlandse onderwijssysteem is voor ons natuurlijk een heel bekend
fenomeen, maar is dit systeem ook een goed systeem? ‘Schoolsysteem
vergroot achterstand’, ‘Ongelijke kansen in onderwijs zijn direct
gevolg van beleid’ en ‘Nederlands onderwijs moet meer vernieuwen’.
Dit zijn zomaar een paar krantenkoppen waaruit blijkt dat ons eigen
onderwijssysteem helemaal niet zo succesvol en effectief blijkt te zijn.
Met andere woorden; het Nederlandse onderwijssysteem moet op de
schop worden genomen. Om het te verbeteren kan er bijvoorbeeld
worden gekeken naar het buitenland. Nederland kan hierbij specifiek
een voorbeeld nemen aan het onderwijssysteem in Finland. Het Finse
onderwijs blijkt namelijk, meer dan het Nederlandse onderwijs, zeer succesvol
te zijn.
TEKST MAYKE BLOK
Maar hoe werkt dit Finse onderwijssysteem dan?
In tegenstelling tot Nederland gaan kinderen in Finland
niet vanaf hun vierde levensjaar naar school,
maar gebeurt dit pas wanneer zij de leeftijd van
zeven jaar hebben bereikt. Hier heeft men in Finland
voor gekozen, omdat er vanuit wordt gegaan
dat kinderen pas vanaf hun zevende in staat zijn
om schoolse vaardigheden aan te leren. Vóór het
bereiken van deze leeftijd ligt de focus bij de kinderen
namelijk veel meer op spelen en creatief zijn.
Kinderen in Finland zijn dus van zeven tot en met hun
zestiende jaar leerplichtig. Het basisschooltraject in
Finland begint dan ook vanaf het zevende levensjaar
en duurt zo’n negen jaar. Tijdens dit traject is er
sprake van veel differentiatie; ieder kind krijgt een
eigen geschikt programma. In dit programma is veel
ruimte voor eigen inbreng en vrijheid voor de leerlingen
zelf.
Een ander groot verschil in het Finse schoolsysteem
zijn het aantal lesuren. Er wordt namelijk in vergelijking
met Nederland per dag een uur minder lesgegeven,
zo zijn er meer pauzes en zijn ze eerder
vrij. Dit wordt ten eerste gedaan, omdat kinderen
beter leren wanneer ze fris zijn. Na een pauze steken
ze dus veel meer op dan wanneer ze aan één
stuk doorgaan. De volgende reden voor minder
lesuren is dat kinderen heel veel leren van spelen.
Een kind krijgt hierdoor meer sociale vaardigheden,
verbeeldingskracht en creativiteit. Een laatste reden
is dat door de lage hoeveelheid lesuren de leraren
zelf meer tijd tot hun beschikking hebben om hun
lessen voor te bereiden. Zo zal de kwaliteit van de
lessen zelfs stijgen.
Wanneer kinderen niet meer leerplichtig zijn en het
basisschooltraject dus hebben doorlopen, kunnen
zij gaan werken of er voor kiezen om een vervolgopleiding
te doen. Wanneer een kind doorleert,
20
is er sprake van twee keuzemogelijkheden, namelijk:
beroepsonderwijs of algemeen vormend onderwijs.
Beide vervolgopleidingen duren drie jaar en stomen
de leerlingen klaar voor het hoger beroepsonderwijs
of de universiteit.
Ook verschilt de rol van de leraar sterk in het Finse
schoolsysteem. Het begint al met de lerarenopleiding
zelf. De status en zwaarte van de opleiding voor een
leraar in Finland kan vergeleken worden met die van
een arts hier in Nederland. Het is dus een zware universitaire
opleiding en voorafgaand hieraan moet er
een strenge toelatingsprocedure worden doorlopen.
Gedurende deze procedure worden de cognitieve
vermogens, de motivatie voor de opleiding en in hoeverre
je in staat bent om goed samen te werken,
getest.
Eenmaal aangenomen op de opleiding is er sprake
van zowel veel theorie- als praktijkonderwijs. De koppeling
van theorie en praktijk vindt plaats in samenwerking
met een school die nauw verbonden is aan
een universiteit. Studenten kunnen door middel van
deze verbonden school in groepjes elkaars lessen
bekijken en hier feedback op geven. Wanneer iemand
uiteindelijk de lerarenopleiding heeft afgerond,
moet hij of zij zich altijd blijven bijscholen. Zo kan de
leraar zich blijven ontwikkelen en zo het onderwijs blijven
verbeteren.
Kijkende naar specifiek de rol van de leraar, dan berust
dit voor een groot deel op vertrouwen, dit vertrouwen
komt vooral tot uiting in zowel de relatie tussen
de overheid en de leraren, als tussen de leraren en de
leerlingen. Met het oog op het vertrouwen tussen de
leraren en de overheid, uit dit zich doordat leraren vrij
zijn om hun eigen curriculum samen te stellen. Tijdens
de opleiding wordt hier dan ook zeer veel aandacht
aan besteed. Deze vrijheid voor de leraar zorgt ervoor