Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Het eeuwfeest van <strong>Weinberg</strong><br />
Door Huib Ramaer<br />
Honderd jaar geleden werd Mieczysław <strong>Weinberg</strong> geboren op 8 december 1919. Het<br />
Quatuor Danel ontdekte zijn strijkkwartetten nog bij leven van de componist in 1994.<br />
De strijkers realiseerde zich direct een ontdekking te hebben gedaan die verplichtingen<br />
schept.<br />
Het kwartet openbaarde een volstrekt<br />
uniek repertoire. <strong>Weinberg</strong> had echter<br />
hechte banden met Dmitri Sjostakovitsj<br />
en zijn muziek is steeds tegen die van<br />
Sjostakovitsj afgezet, waarbij dan vaak<br />
gratuit wordt geschreven dat <strong>Weinberg</strong><br />
niet tegen de grote Sjostakovitsj op zou<br />
kunnen. <strong>Weinberg</strong>s muziek is echter<br />
fundamenteel anders. Bij hem geen ironie,<br />
geen sarcastische grijns en geen muzikaal<br />
theater. Is Sjostakovitsj de Beethoven van de<br />
Sovjet Unie, dan is <strong>Weinberg</strong> een in Moskou<br />
verdwaalde Schubert. Hartelijk welkom<br />
bij deze zwerftocht door zijn zeventien<br />
strijkkwartetten.<br />
Onbekend magistraal oeuvre<br />
Het leven van <strong>Weinberg</strong> toont op een<br />
verbijsterende manier hoe gevaarlijk<br />
het in Oost-Europa is geweest. Aan zijn<br />
tweede vrouw bekende <strong>Weinberg</strong> hoe<br />
hij zich voortdurend bewust was van de<br />
bijzonderheid van zijn overleving. ‘Het geeft<br />
me een soort van gevoel dat het onmogelijk<br />
is mijn schuld terug te betalen, dat geen<br />
vierentwintig uur per dag, geen zevendaagse<br />
week van keihard creatief werken me ook<br />
maar een centimeter verder brengt in wat ik<br />
zou moeten afbetalen.’<br />
Zijn grote talent en zijn koortsachtige<br />
werklust hebben tot een magistraal oeuvre<br />
in alle genres geleid. Behalve zijn eigen<br />
4<br />
bescheidenheid zijn meer buitenmuzikale<br />
redenen aan te wijzen waardoor <strong>Weinberg</strong>s<br />
muziek in het westen slechts sporadisch<br />
in het vizier van musici, concertzalen en<br />
muziekliefhebbers is gekomen. <strong>Weinberg</strong><br />
heeft geen publieke rol gespeeld en werd<br />
ook nooit de grens over gestuurd. Hij<br />
kende geen sensationele doorbraak in de<br />
oorlogsjaren, zoals Sjostakovitsj met diens<br />
Zevende symfonie. Hoewel <strong>Weinberg</strong> in de<br />
Sovjet-Unie aandacht en waardering ten<br />
deel vielen in de jaren zestig, verschoof de<br />
belangstelling in het Westen al snel richting<br />
de jongere generatie van Alfred Schnittke,<br />
Edison Denisov en Sofia Goebaidoelina. ‘Last<br />
but not least’ werd er over <strong>Weinberg</strong> amper<br />
geschreven, terwijl de omstreden memoires<br />
die Solomon Volkov in 1979 over Sjostakovitsj<br />
uitbracht in New York nu behoren tot de<br />
meest verkochte boeken over componisten<br />
aller tijden.<br />
De Pools-joodse roots van <strong>Weinberg</strong><br />
<strong>Weinberg</strong>s vader Samuel werkte van jongs af<br />
aan als muzikant in een reizend theater. Hij<br />
kwam uit Kisjinjov in Moldavië. De jongeman<br />
was bijtijds gevlucht, zijn grootvaders en<br />
twee overgrootvaders werden er vermoord<br />
in een pogrom op de paaszondag van<br />
1903. Polen leek een nieuwe veilige haven.<br />
Samuel arriveerde er met zijn theatergroep<br />
bij aanvang van de Eerste Wereldoorlog.<br />
Hij trouwde met Sara, geboren Kolitskaja.<br />
November 1918 werd Polen onafhankelijk.
Change language