Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Bodembeheer<br />
Beeld van het maaibeheer in de zomer.<br />
Lessen uit beheer akkerranden<br />
en taluds in de Veenkoloniën<br />
Meerjarige grasranden lijken<br />
beter afspoeling te kunnen<br />
reduceren dan ingezaaide<br />
eenjarig randen. Boeren en<br />
waterschappen willen meer<br />
contact. Twee conclusies uit<br />
onderzoek naar de combinatie<br />
tussen akkerranden,<br />
taluds en slootbeheer in de<br />
Veenkoloniën.<br />
De studie is uitgevoerd door het samenwerkingsverband<br />
Innovatie Veenkoloniën, gestart<br />
naar aanleiding van het nieuwe Europese<br />
Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB).<br />
Het werkt aan toekomstbestendige landbouw.<br />
Het onderzoeksproject heeft plaatsgevonden<br />
in Vathermond. Kenmerkend voor dit veenontginningsgebied<br />
is het vlakke, laaggelegen<br />
landschap en de rechthoekige percelen. In het<br />
IN ‘T KORT - Akkerranden<br />
Op een proefbedrijf zijn vier akkerranden<br />
ingezaaid met elk een andere functie<br />
Daarnaast was er een referentiestrook<br />
met oorspronkelijke vegetatie<br />
Via enquêtes zijn verschillende soorten<br />
beheer in kaart gebracht<br />
In deze proef is getest met alternatief<br />
beheer ter vervanging van het klepelen<br />
gebied zijn nog veel veenwijken aanwezig.<br />
Deze wijken, kleine kanalen, zijn ontstaan<br />
tijdens de veenwinning door het ontwateren<br />
van veen en het vervoeren van de gewonnen<br />
turf per boot. De waterpeilen in het gebied zijn<br />
vrij constant en in droge periodes wordt er<br />
water ingelaten. Er zijn relatief weinig<br />
permanente landschapselementen zoals bosjes<br />
en overhoekjes. Langs een van deze wijken op<br />
de proefboerderij Open Teelten Vathermond<br />
van de WUR is het deelproject uitgevoerd.<br />
Langs één wijk op het proefbedrijf zijn vier<br />
typen akkerranden ingezaaid die door<br />
verschillen in de vegetatie elk een andere<br />
functie kregen: drift en uitspoeling reduceren,<br />
functionele agrobiodiversiteit stimuleren (FAB),<br />
bestuivers stimuleren en in de winter<br />
vogelvoedsel bieden. Daarnaast was er een<br />
referentiestrook met oorspronkelijke vegetatie<br />
die niet ingezaaid was. Het aangrenzende<br />
talud werd op verschillende wijze beheerd<br />
door enkel of meermaals te maaien en af te<br />
voeren of te klepelen waarbij het maaisel blijft<br />
liggen. Via enquêtes bij agrariërs en de<br />
waterschappen zijn verschillende soorten<br />
beheer in kaart gebracht. Daarnaast is er een<br />
kostenanalyse gemaakt van de verschillende<br />
soorten beheer.<br />
Akkerranden<br />
De akkerranden zijn zowel in het najaar als in<br />
het voorjaar ingezaaid met eenjarige soorten.<br />
Het driftmengsel bestond uit een kruidenrijk<br />
graslandmengsel met rogge. Het FAB-mengsel<br />
bevatte veel ondiepe bloemen, waardoor ook<br />
insecten met een korte tong goed bij de nectar<br />
konden komen. Het bestuiversmengsel bevatte<br />
verschillende bloemtypes zoals vlinderbloemige<br />
en composieten en waardplanten voor<br />
vlinders. De rand die voedsel voor vogels<br />
moest leveren bevatte bloemen die wat groter<br />
zaad zetten, zoals bijvoorbeeld korenbloem,<br />
bolderik en granen.<br />
De resultaten uit de eenjarige proef laten<br />
verschillende trends zien. Voor het reduceren<br />
van drift is het driftmengsel dat in het najaar<br />
ingezaaid was de beste kandidaat. De<br />
natuurlijk aanwezige vegetatie heeft de<br />
grootste wortelbiomassa, waardoor deze<br />
vegetatie de uitspoeling beter kan reduceren<br />
dan de ingezaaide akkerranden. Het is<br />
interessant te onderzoeken wat het verschil<br />
zou zijn tussen natuurlijke vegetatie en een<br />
meerjarige rand. De gewenste bodembedekking<br />
is hoger bij najaarsgezaaide mengsels,<br />
maar de verschillen zijn enkel indicatief. Ook<br />
voor wintervogelvoedsel is de najaarszaai<br />
samen met de FAB-najaarszaai de beste keuze.<br />
Wat betreft de aantrekkelijkheid voor<br />
bestuivers lijkt vooral het aandeel rode klaver<br />
van belang. De matige opkomst van andere<br />
kruiden maakte het echter niet mogelijk om<br />
duidelijke verschillen aan te wijzen. Wel scoren<br />
de ingezaaide randen beter dan de referentierand<br />
en de rand met natuurlijk aanwezige<br />
vegetatie. Dit is logisch, gezien het beperkte<br />
aandeel bloeiende soorten.<br />
Enquête<br />
Naast onderzoek naar de prestaties van de<br />
verschillende akkerranden zijn er in de vroege<br />
zomer van 2021 ook enquêtes uitgezet bij<br />
agrariërs en bij de waterschappen. Alle<br />
waterschappen én de Unie van Waterschappen<br />
30<br />
nr. 7/8 - juli 2022
Change language