You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Actueel<br />
P. Urbanus<br />
Zetstenen uit lokale bagger<br />
Bij de dijkversterking in<br />
Hansweert doet Waterschap<br />
Scheldestromen samen met<br />
partners en innovatiebureau<br />
Netics een proef met het<br />
produceren van zetsteen van<br />
bagger, in plaats van beton.<br />
Als de proef slaagt, scheelt<br />
dat veel vervoerskosten en<br />
uitstoot. Ook andere toepassingen<br />
zijn mogelijk.<br />
De milieu-impact en de kosten van de<br />
gangbare betonnen dijkbekledingen zijn<br />
relatief hoog. Aan zetstenen worden hoge<br />
eisen gesteld ten aanzien van sterkte,<br />
belastbaarheid en levensduur, maar ook op<br />
ecologisch vlak. In het half juni gestarte<br />
innovatietraject in de Willem-Annapolder bij<br />
Hansweert doet Waterschap Scheldestromen<br />
onderzoek naar zetsteen gemaakt uit<br />
baggerspecie. Die komt vrij bij het uitbaggeren<br />
van sloten in het beheergebied. Hergebruik<br />
scheelt enorm in het transport en vervaardigen<br />
van betonnen stenen voor de bekleding van de<br />
dijk. Daarnaast leveren de productie van beton<br />
en vooral ook het vervoer veel CO 2<br />
-uitstoot op.<br />
De zetsteen uit baggerspecie wordt op locatie<br />
geproduceerd.<br />
Ook Rijkswaterstaat neemt deel aan de proef.<br />
Daarnaast is er een klankbordgroep gevormd<br />
van deskundigen op gebied van baggerverwerking,<br />
ecologie, milieu impact, waterveiligheid<br />
en onderhoud van waterkeringen. Hierin zitten<br />
mensen van het waterschap, Rijkswaterstaat,<br />
het Hoogwaterbeschermingsprogramma,<br />
Deltares en uit het onderwijs.<br />
Maandag 13 juni werd in bijzijn van pers en<br />
deelnemende partijen een zetsteen uit<br />
baggerspecie uit het depot in de Willem-Annapolder<br />
geproduceerd. Vanwege de nieuwe<br />
normen en de stijging van de zeespiegel moet<br />
de steenbekleding op het buitentalud van<br />
dijken de komende jaren verder doorgetrokken<br />
worden naar boven of vernieuwd worden.<br />
Netics<br />
Daardoor is er in Zeeland en ver daarbuiten<br />
een groot toepassingsgebied, mocht deze<br />
proef geslaagd uitpakken. Met een milieu-kostenindicator<br />
worden naast de besparing aan<br />
uitstoot en kosten ook de ecologische<br />
aspecten van de nieuwe zetsteen in kaart<br />
gebracht.<br />
Dagelijks bestuurder Philip Keller van<br />
Waterschap Scheldestromen sprak bij de<br />
presentatie op 13 juni van een wereldprimeur.<br />
Het ontwikkelen van een duurzamere zetsteen<br />
past ook binnen de klimaat- en duurzaamheidsambities<br />
van Waterschap Scheldestromen,<br />
om volledig energieneutraal te zijn in<br />
2025 en volledig circulair in 2030. Het<br />
Een speciale pers maakt van baggerspecie en additieven een zetsteen.<br />
opwaarderen van lokaal afval tot zetsteen<br />
voor dijken is een serieuze stap in die<br />
richting.<br />
Het idee komt van medewerker Jelle-Jan<br />
Pieterse van Waterschap Scheldestromen en<br />
directeur-eigenaar Hugo Ekkelenkamp van<br />
innovatiebureau Netics, toen zij tijdens een<br />
gezamenlijke fietstocht in Zeeland verschillende<br />
typen dijkbekleding zagen. Netics heeft<br />
ruim 17 jaar ervaring met bouwen met<br />
baggerspecie.<br />
De speciaal voor de inmiddels als Geowall<br />
gepatenteerde technologie ontwikkelde<br />
hydraulische pers oefent van twee kanten<br />
druk uit op de specie. De baggerspecie wordt<br />
los in een mal gedaan, met zand en grint in<br />
de juiste verhoudingen en een bindmiddel. De<br />
pers doet daarna het werk in enkele minuten.<br />
Ekkelenkamp: “Ik heb de pers samen met<br />
collega’s ontworpen. Dit prototype is van ons<br />
en verhuren we aan aannemers. We werken<br />
wel al aan een verbeterde versie, met een<br />
hogere productiesnelheid.”<br />
te, type korrel en korrelverdeling. Op basis van<br />
sedimentonderzoek besluiten we wat nodig is<br />
voor de productie van zo’n hoogwaardige<br />
toepassing als zetstenen.” Momenteel wordt<br />
nog vaak een klein percentage (zoveel<br />
mogelijk ecologisch verantwoord) cement<br />
gebruikt om de specie te binden. “Vanwege de<br />
milieubelasting willen we hier in de toekomst<br />
liefst van af zien”, zegt Ekkelenkamp. “We<br />
hebben al veelbelovende resultaten geboekt<br />
met geopolymeren en zeolieten.”<br />
De blokken worden al gebruikt voor een<br />
parkeerplaats, kademuur, bermverharding en<br />
geluidswal van Prorail, zegt Ekkelenkamp.<br />
“Aan zetstenen worden wel aanzienlijk<br />
strengere eisen gesteld.” Als de proeven<br />
gunstig uitvallen, kan dat ook betekenen dat<br />
bouwen met baggerspecie nog veel meer<br />
mogelijkheden biedt, waaronder aanleg van<br />
kunstmatige riffen en funderingen van<br />
windmolens.<br />
Eind 2022 moeten de eerste resultaten van de<br />
proef bekend worden, waarbij de innovatie is<br />
ontwikkeld tot minimaal TRL6-niveau. Dat<br />
houdt in dat moet zijn aangetoond dat<br />
zetsteen van bagger kan functioneren in een<br />
realistische omgeving. De opgedane kennis<br />
wordt daarna gedeeld via verschillende<br />
kanalen.<br />
Indien mogelijk blijft het proefvak nog een<br />
aantal jaar in gebruik om verdere ontwikkelingen<br />
te monitoren. Aangezien de uitvoering van<br />
dijkversterking Hansweert dit jaar start, vindt<br />
het waterschap het wat vroeg om de innovatie<br />
hierin al direct toe te passen.<br />
6<br />
Samenstelling<br />
Om een voldoende sterke zetsteen voor<br />
dijken te kunnen produceren moet de<br />
baggerspecie aan een specifieke receptuur<br />
voldoen, vertelt Ekkelenkamp. “Uit ons<br />
laboratoriumonderzoek rolt dan een methode<br />
om het materiaal te stabiliseren. Zand en<br />
grint zijn niet in alle gevallen nodig. “We<br />
hebben nu ruim 110 verschillende soorten<br />
baggerspecie in ons systeem. Daarbij kijken<br />
we onder andere naar zuurgraad, zoutgehalnr.<br />
7/8 - juli 2022
Change language