Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
RAFELRANDEN<br />
wereld en wisselend verbonden met hun<br />
afkomst. Een minimale verbondenheid<br />
kan weer sterk worden. Althans: zo kun je<br />
La Última Ascensión interpreteren.<br />
In deze minispeelfilm ontmoet een jonge<br />
visser, die geen troost kan zijn voor zijn<br />
moeder die blijft rouwen om haar andere,<br />
overleden zoon, aan zee een mysterieuze<br />
verschijning. Een inheemse man, te<br />
oordelen aan zijn gelaat en lendendoek.<br />
Door (letterlijk) met hem mee te bewegen<br />
en goed te kijken naar wat hij hem toont,<br />
gaat het vissen steeds beter en leert hij de<br />
oude cultuur van zijn land kennen. Van de<br />
betekenis van planten, tot een ritueel als<br />
een herbegrafenis aan toe.<br />
In essentie gaat het verhaal over het<br />
ontvankelijk worden voor tradities, in dit<br />
geval Afro-spirituele tradities, en over het<br />
samengaan van het hedendaagse leven<br />
met die tradities. Pas nu de jonge visser<br />
hiervoor openstaat, lijkt er een blokkade<br />
te worden opgeheven. Met een ten<br />
hemelstijging van de mysterieuze figuur<br />
kan zijn moeder haar verlies loslaten en<br />
ontstaat er weer ruimte voor het leven.<br />
Alleen de flitsende komeet en de baby die<br />
uit de golven wordt geboren zijn iets te<br />
veel symboliek van het goede. Zo wordt de<br />
film, die juist zo sterk is in haar alledaagsheid<br />
en geloofwaardigheid, opeens alsnog<br />
een sprookje.<br />
Cabareteske (zelf)spot<br />
Een stap verder dan Osepa gaan die makers<br />
die de gevolgen van het<br />
kolonialisme in de huidige<br />
maatschappij aankaarten.<br />
Vaak maken ze daarbij wel<br />
nog visuele referenties naar<br />
voorouderlijke tradities of<br />
esthetieken. Een belangrijk,<br />
nog relatief onderbelicht<br />
aspect van kolonialisme<br />
is milieuvervuiling. Eerst<br />
beroofde ‘het westen’ Afrika<br />
van haar grondstoffen, nu<br />
dumpt het daar zijn afvalstoffen.<br />
Kantarama Gahigiri,<br />
opgegroeid in Zwitserland<br />
en verschillende Afrikaanse<br />
landen, maakte er een esthetische<br />
protestfilm over: met<br />
slowmotions, kleurcontrasten<br />
én gescandeerde leuzen.<br />
Terra Mater (2023) opent<br />
met een nevelig grijszwart<br />
heuvellandschap. Prachtig.<br />
Terra Mater<br />
Totdat het volgende shot duidelijk maakt<br />
dat we hier op een vuilnisbelt zijn. Waar<br />
reigers en arme zwarte mensen azen op<br />
voedsel en (giftige) grondstoffen die te<br />
gelde gemaakt kunnen worden. Wat is<br />
hier nog over van de oorspronkelijke<br />
relatie van het lichaam met de aarde?<br />
Wat betekenen vrijheid, macht, overwinning<br />
als we de grond niet respecteren, en<br />
daarmee ook niet de cultuur die ermee<br />
verbonden is?<br />
Het zijn vragen die keihard binnenkomen,<br />
zeker in combinatie met het beeld<br />
van een vrouw die als een trotse koningin<br />
getooid is met elektronicajunk. We<br />
kunnen een plek geen geweld aandoen,<br />
denkende dat die plek los van ons staat,<br />
vertelt de film. Terra Mater heeft de potentie<br />
van een langer verhaal; de film voelt<br />
nu wat opgepropt. Meer ruimte had het<br />
pamflettistische karakter van scenes (‘stop<br />
het neokolonialisme!’) kunnen afzwakken<br />
en daarmee paradoxaal genoeg juist<br />
kunnen versterken.<br />
Een multidisciplinaire club kunstenaars<br />
die de strijd voor een eigen identiteit<br />
ook volledig achter zich heeft gelaten<br />
en zonder die ballast maakt wat ze wil<br />
maken, is The Nest Collective uit Kenia.<br />
Een bijna cabareteske (zelf)spot is hen<br />
niet vreemd. Hun output is superdivers:<br />
van performances, feesten en films, tot<br />
bladen, beeldende kunst, mode en zelfs<br />
een fonds. Een film als Stories of Our<br />
Lives (2014), over queers in Kenia, werd<br />
in meer dan tachtig landen vertoond. Ook<br />
de installatie Return To Sender werd op de<br />
Documenta in Kassel van 2022 internationale<br />
gespreksstof: de tientallen vierkante<br />
meters tot balen geperste tweedehands<br />
kleding zijn een aanklacht tegen de enorme<br />
hoeveelheden onbruikbare afdankers<br />
die het westen transporteert naar Afrika,<br />
waar men dit afval vervolgens moet zien te<br />
verwerken.<br />
Cinedans presenteert het hilarische This<br />
One Went to the Market (2018). Dit vijf<br />
minuten filmpje komt uit We need prayers,<br />
een serie over dagelijkse beslommeringen<br />
van burgers in het grootstedelijke Nairobi.<br />
In deze aflevering worden de politiek<br />
correcte witte mens en de kunstliefhebber<br />
wit én zwart bespot die dwepen met het<br />
Afrofuturisme. Maar ook de culturele<br />
beweging zelf komt er niet ongeschonden<br />
vanaf. Een jonge hippe vrouw behangt<br />
zichzelf met stekkers en snoeren, haar<br />
donkere gezicht roetzwart beschilderd<br />
met wat rituele stippen. Als een foto<br />
hiervan, aangekleed met serieuze praatjes<br />
over identiteit, respect, disconnectie en segregatie,<br />
verkoopt voor duizenden dollars,<br />
waarom niet?<br />
Cinedans FEST ’24: 20 t/m 24 maart in<br />
Eye in Amsterdam en online WEB van 20<br />
t/m 31 maart. Zie voor alle titels, data en<br />
tijden van de special Breaking the Chains:<br />
www.cinedans.nl<br />
FEBRUARI <strong>2024</strong> | DANS MAGAZINE 15
Change language