Dans Magazine 1 2024

RODE SCHOENTJES DANSFILMCOLUMN
Jammin’ & skankin’
foto Marjolein Ansink
BAREND
DE VOOGD
FILMJOURNALIST
EN SCHRIJVER
schrijft elk nummer
in Dans Magazine
over oude en
nieuwe, bekende en
minder bekende
filmdansscènes. Hij
noemt zijn column
Rode schoentjes.
Naar de beroemde
balletfilm The Red
Shoes van Powell en
Pressburger uit 1948.
jammin’. I wanna
jam it with you…’ Op
15 februari verschijnt
‘We’re
Bob Marley: One
Love in de bioscoop. ‘I hope you like
jammin’ too…’
‘Jammin’ in the name of the Lord’,
zingt Bob Marley iets verderop in
het beroemde reggaenummer. Ik heb
niet zoveel met het Rastafari-geloof,
de verafgoding van de Ethiopische
dictator Haile Selassie of het roken
van ganja, maar lekker dansen op
de tweede en de vierde tel van een
vierkwartsmaat heb ik m’n hele leven
gedaan. Skanking: het moment dat
je stiekem wilde dat je dreadlocks
had.
De ultieme reggaefilm is natuurlijk The
Harder They Come uit 1972. Jimmy Cliff
speelt de hoofdrol in deze combinatie van
muziek-, sociaal drama- en gangsterfilm.
Hij zingt ook de bekendste nummers.
The Harder They Come
was de film die de hele
wereld deed kennismaken
met de aanstekelijke
muziek van zonnig Jamaica.
In dit geval vooral rocksteady – de
net iets snellere voorloper van reggae.
Over skanking als danstechniek word
je uit die film niet zo heel veel wijzer.
Gedanst wordt er in The Harder They
Come vooral op de manier waarop dat in
Jamaica al vanaf de jaren ’60 gebeurde:
zonder geld, in een primitieve dansschuur,
met een sound system DJ. Vanuit de
heupen, wiegend of draaiend, de knieën
omhoog en een koud flesje bier in je hand.
Relaxed, in je mooiste kleren, plezier
makend ondanks alle onderdrukking en
achterstelling. Voor mijn gevoel staat die
ongepolijste danscultuur mijlenver van de
gemakkelijk verteerbare hits en toch wat
sektarische en messiaanse uitstraling van
een Marley.
De tweede film op mijn favorietenlijstje
is daarom Dance Craze uit 1981. Die
film gaat niet over Jamaica, maar over
de Britse ska-bands uit de jaren tachtig.
Madness, The Specials, The Selecter en
The Harder They Come
‘LEKKER DANSEN OP DE
TWEEDE EN VIERDE TEL.’
andere grepen terug op de van oorsprong
Jamaicaanse skamuziek (wat dan weer de
voorloper was van rocksteady en nóg iets
sneller). In de film zingen The Bodysnatchers
zelfs ‘007 (Shanty Town)’, een
nummer dat in The Harder They Come al
door Desmond Dekker gezongen
werd. En zo is het
wereldwijde (muziek)cirkeltje
dus weer rond. Nog
steeds wordt er gedanst:
in pubs en kleine concertzalen in Londen,
op het podium en in de zaal… Rude
boys en rude girls, alles door elkaar, wit
en zwart… Je wilt meteen meedoen – al
herinner ik me van mijn eigen ska-feestjes
destijds dat je vaak niet zonder kleerscheuren
van de dansvloer kwam.
Of de nieuwe film over Bob Marley een
revival gaat betekenen? Ik zou zeggen:
het is nu niet de tijd voor lome reggae.
Misschien kunnen we na de verkiezingsuitslag
van november jl. meer leren van
die kaalgeschoren, gekke-bekken-trekkende
en onbeleefd dansende Britse jongeren
die hun sociale onvrede afreageerden
door nieuwe energie, strijdlust én plezier
te putten uit een dans- en muziekcultuur
die twintig jaar eerder bloeide onder hun
zwarte broeders en zusters in Jamaica.