Dans Magazine 1 2024

DANSFANS
Renske zelf tijdens haar schooltijd node
heeft gemist. ‘Ik groeide op in Wilnis, een
dorp waar vrijwel niets te beleven viel en
waar de enige ‘cultuur’ die we op school
meekregen het Sinterklaas- en Kerstfeest
was. Thuis was er wel altijd muziek, want
mijn ouders gaven, naast hun baan als
leerkracht, beiden muziekles. Ik heb zelfs
nog deelgenomen aan het bamboefluitclubje
van mijn moeder, al vond ik het zelf
maken van de fluit een stuk leuker dan
het bespelen ervan. Noten leren, wat een
gedoe, daar was ik veel te beweeglijk voor.
Zag ik ballet op tv, dan hing ik aan de
trapleuning om de passen na te doen en
zo belandde ik ook op de plaatselijke balletschool.
Maar je eigen creativiteit werd
daar amper gestimuleerd, het draaide
vooral om pasjes leren.’
Pas wanneer ze als zevenjarige tijdens
een verjaardagsfeestje een middag theater
mag maken in de Amsterdamse Krakeling,
gaat er voor het eerst een ‘laatje’
bij Renske open. ‘We mochten erop los
improviseren, er was geen goed of fout,
wat we zelf inbrachten kreeg gestalte in
een voorstelling. Dat dat kón en bestond,
was een openbaring.’
Drijvende kracht
Een tweede ‘laatje’ opende zich pas jaren
later, op de middelbare school, tijdens
een – eenmalig – bezoek van Scapino op
School. ‘Ik herinner me alleen nog iets
van kostuums met gele slierten en van een
dansje waarin we naar elkaar toe renden,
maar opnieuw werd ik betoverd door de
magie van het zélf mogen doen en maken.’
Na haar opleiding tot dansdocent aan
de Amsterdamse Hogeschool voor de
Kunsten koos Renske dan ook bewust
níet voor een baan bij een balletschool,
maar werd het onderwijs haar werkveld.
‘Sindsdien is mijn drijvende kracht altijd
geweest om te willen faciliteren van wat ik
zelf als kind zó enorm heb gemist: het op
jonge leeftijd kennismaken met kunst en
cultuur, op een manier die jóu aanspreekt
en die jóu raakt.’
Als dansdocent werkte ze onder meer bij
Scapino op School en de educatieafdeling
van Het Muziektheater (nu Nationale
Opera & Ballet), maar pas in haar baan als
consulent dans bij Kunstweb raakte ze in
de ban van gezelschappen als ISH, Solid
Ground en Don’t Hit Mama. ‘Tot die tijd
was ik vooral bezig om ‘witte cultuur’ naar
kids uit andere culturen te brengen, maar
‘DE ISH’ERS PROBEREN ALTIJD
WEER NIEUWE ‘LAATJES’ BIJ
ZICHZELF TE OPENEN.’
door wat deze groepen deden, ontdekte ik
de enorme kracht van kunst die werkelijk
vertrekt vanuit wat jongeren denken, voelen
en in hun dagelijks leven ervaren.’
Steeds weer nieuwe uitdagingen
Inmiddels heeft Renske haar eigen
cultuureducatieadvies- en -managementbureau,
maar ISH Dance Collective volgt
ze – ruim twintig jaar later – nog steeds
intensief. ‘De groep heeft zó’n geweldige
ontwikkeling doorgemaakt. Als een van de
pioniers heeft ISH de straatcultuur echt
een groot podium gegeven. Tegelijkertijd
zoekt de groep ook heel erg haar eigen
groei. Vanuit een enorme creatieve lef –
gevoed door artistiek leider Marco Gerris
– gaan de ISH’ers steeds weer op zoek
naar nieuwe uitdagingen, naar manieren
om bij henzelf nieuwe ‘laatjes’ te openen.
Onder meer door zich met andere gezelschappen
en initiatieven op het gebied
van dans, theater en muziek te verbinden.
Door samen te werken met bijvoorbeeld
streetrunners, urban sporters, spoken
word artists, maar ook met een toneelgezelschap
als Het Barre Land, een klassiek
orkest als Amsterdam Sinfonietta, de
Junior Company van Het Nationale Ballet
en recent dus Jakob Ahlbom heeft ISH de
grenzen van wat hiphop is de afgelopen
jaren steeds verder opgerekt. Creativiteit
is bij ISH geen middel, maar een doel op
zich.’
Beperking als uitgangspunt
Een voorstelling die Renske echt getroffen
heeft, was Narnia: de leeuw, de heks
en de kleerkast, een coproductie met de
Junior Company van Het Nationale Ballet.
‘Het was zo mooi om te zien hoe ‘oud’
en ‘nieuw’ hierin samenkomen. Hoe een
klassieke ballerina en een hiphopper met
elkaar communiceren en samen als het
ware een nieuwe fysieke taal creëren.’
Maar hét hoogtepunt voor haar was
ISHterious, een grotendeels op improvisatie
gebaseerde productie die ISH tijdens
de coronapandemie uitbracht onder
het motto: alles kan en mag, zolang de
dansers maar afstand bewaren. ‘Geweldig
hoe de groep in de lockdownperiode juist
de beperkingen als uitgangspunt nam om
iets fantastisch te creëren. De vier dansers
– gespecialiseerd in respectievelijk breakdance,
popping, locking en vogue – zaten
ieder in hun eigen bubbel, maar probeerden
via improvisatie toch tot synergie en
verbinding te komen. Misschien was niet
elke dansfrase even podiumwaardig, maar
het besef dat deze dansers elk vanuit het
niets beweging creëerden, raakte mij echt.
Dat opende bij mij ook weer een ‘laatje’.’
Young ISH
Maar wat Renske – gezien haar eigen ervaringen
als kind – misschien nog wel het
meest toejuicht is dat ISH met initiatieven
als Young ISH jongeren de kans geeft om
ook zélf op het podium te staan. Ook haar
eigen dochter, de zestienjarige Olivia,
greep afgelopen najaar die kans. ‘Van mijn
drie kinderen is zij de meest beweeglijke
en de enige die het dansgen heeft opgepikt.
Ze haakte dan ook meteen aan toen
ik haar tipte en is nu zó enthousiast dat
ze met de volgende editie van Young ISH
wéér wil meedoen. Vooral het samenwerken
met dansers uit uiteenlopende
culturen heeft haar, zo zegt ze zelf, enorm
verrijkt.’
Elf zaterdagen achtereen werkten de
jonge dansers (12 t/m 18 jaar) aan een
eigen productie, die begin december werd
uitgevoerd. Renske: ‘Ik was tot tranen
geroerd. Je zag in de voorstelling duidelijk
de handtekening van ISH – de heerlijk
rauwe, volle kant van hiphop –, maar tegelijkertijd
had elke deelnemer de kans om
in een korte solo zijn eigen innerlijke drijfveren
en emoties te tonen.’ Lachend: ‘Ik
hoop dat ISH ooit nog iets met ouderen
gaat doen. Dan meld ik mij meteen aan.’
ISH Dance Collective toert t/m 5 april door Nederland met de nieuwe voorstelling
Rhythm & Flow (12+), waarin hiphopdansers, parkouratleten, een pole-artist en
muzikanten elkaar ontmoeten rondom de randen van het podium.
Op 10 februari organiseert ISH weer een Open Podium voor makers en performers.
Voor meer informatie, ook over Young ISH, zie: www.ishdancecollective.com
FEBRUARI 2024 | DANS MAGAZINE 23