Militaire Courant editie december 2023

COLUMN
DECEMBER 2023 – 31
Israël en het Westen
Wie herinnert zich nog de Suez-crisis? In
1956 viel Israël Egypte en de Gazastrook
binnen. Eén week later en in nauwe
afstemming met Israël bezetten Britse
en Franse troepen het Suezkanaal, in
reactie op de naasting door Egypte van de Brits-
Franse Suez Canal Company. De militair succesvolle
tripartite-interventie moest evenwel snel worden
teruggedraaid onder loodzware politieke en financiële
druk van de VS op het VK, Frankrijk en Israël. Het
feit dat zij vantevoren niet waren geïnformeerd over
de militaire interventie én de dreiging van de Sovjet-
Unie om West-Europa nucleair te bestoken, was voor
de Amerikanen voldoende reden om drie van hun
nauwste bondgenoten hardhandig tot de orde te roepen.
Het Amerikaanse optreden maakte een einde
aan de post-imperiale aanvechtingen van het VK en
Frankrijk. De daarmee veroorzaakte breuk liet het
transatlantisch bondgenootschap een
tijdlang getraumatiseerd achter.
Fast forward naar oktober 2023: strijders
van het terroristische Hamas vallen
vanuit de Gazastrook Israël binnen en
slachten daar binnen enkele uren circa
1200 Israëlische en andere burgers af.
Zijn recht op zelfverdediging uitoefenend,
voert Israël vervolgens vernietigende
lucht- en grondaanvallen uit op de
Gazastrook, gericht op algehele uitschakeling
van Hamas – met duizenden burgerslachtoffers
als gevolg. Dat laatste maakt weer een
mondiale golf van publieke verontwaardiging over
het Israëlisch optreden los, zich vertalend in felle
pro-Palestijnse demonstraties – uiteraard in de Arabische
wereld, maar óók in het Westen. Surfend op de
internationale sympathie voor de Palestijnen, pogen
Hamas/Iran met enig succes de opvatting salonfähig
te maken dat de Joodse staat een illegale Fremdkörper
in het Midden-Oosten is. Hun onmiddellijke winst is
het bevriezen van de door de VS bevorderde toenadering
tussen Israël en gematigde Arabische landen
(Abraham-akkoorden).
Een zichzelf verdedigend Israël moet zien niet in de
valstrik terecht te komen die Hamas en Iran gelegd
hebben. Terrorisme als methode valt immers niet
weg te bombarderen. Met elke nieuwe geweldscyclus
kan Israël de slag om de makkelijk manipuleerbare
wereldopinie verder verspelen.
Omdat Hamas nog altijd operationeel is, zal Israël
het verdere militaire slagen willen toebrengen.
Tegelijkertijd zal Israël zich wel moéten openstellen
voor een definitief staakt-het-vuren en de daaropvolgende
diplomatieke dynamiek - ingeluid door
opeenvolgende uitruilen van Israëlische gijzelaars en
Palestijnse gevangenen in het kader van steeds hernieuwde
gevechtspauzes. Alleen door mee te werken
aan een politieke oplossing kan Israël het internationaal
isolement voorkomen dat het nu riskeert met
zijn aanhoudend ruwe omgang met het humanitaire
oorlogsrecht, gevoegd bij zijn destructief optreden
op de Westelijke Jordaanoever.
Voor het Westen staat hier veel op het spel. Ook al
staat die al geruime tijd onder druk, de traditionele
verbondenheid tussen Israël en het Westen blijft
sterk en mag niet het kind zijn dat met het badwater
wordt weggegooid. Daarnaast blijft Israël geostrategisch
fungeren als onmisbaar Amerikaans/Westelijk
bruggenhoofd in een voor het Westen cruciale
regio. Een regio waar tegenwoordig vooral Iran, via
Hamas en Hezbollah en met opportunistische steun
van Rusland, datzelfde ‘Satanische’ Westen bestookt.
Daarom moet Amerikaanse militaire ondersteuning
van Israël óók neigbourhood bully Iran
en zijn proxies helpen afschrikken.
Het laten opstomen van Amerikaanse
vliegdekschepen in de oostelijke Middellandse
Zee (Hezbollah) en in de Perzische
Golf (Iran) lijkt de dreiging van een
driefronten-oorlog (Gaza, Zuid-Libanon,
Westelijke Jordaanoever) tot dusver te
beteugelen.
Instandhouding van zijn strategisch
partnerschap met de VS/Westen zal van
de Israëlische politiek vergen dat zij zich
herbezint op de soort samenleving die Israël wil zijn.
Immers, voor het Westen wordt een door een mix
van vergeldingsdrang en Joods-fundamentalisme
gedreven Israël van strategische partner eerder een
liability. Het Westen, de VS voorop, kan niet toestaan
door Israëlische existentiële obsessies te worden
meegesleept in een bredere, regionale oorlog met
alle onvoorspelbare gevolgen van dien. Evenals tijdens
de Suez-crisis destijds, moeten de VS hier een
exclusieve bondgenoot in het gareel houden/brengen
teneinde horizontale en/of verticale escalatie van het
conflict te voorkomen. Tot dusver lijkt dit te lukken,
mede dankzij het kundig opgebouwde krediet van
president Biden bij de Israëliërs. Israël wordt toegestaan
Hamas genoegzaam te decimeren, waarna het
onder druk van zijn Amerikaanse protector en met
inschakeling van de Europeanen en gematigde Arabische
landen naar de onderhandelingstafel zal worden
geloodst. Daar zal alles op alles moeten worden gezet
om op de puinhopen van Gaza en onder dwingend
internationaal toezicht een houdbare Israëlisch-
Palestijnse vrede te stichten.
MARC BENTINCK
Marc Bentinck is oud-diplomaat. Tussen 1983 en 2010 diende hij in de multilaterale veiligheidsdiplomatie, op welk terrein
hij tegenwoordig gastcolleges en -seminars geeft, in combinatie met internationale onderzoeksopdrachten.