rotary-contact-471-NL-online-def

ECOLOGIE
aan groen, om hun mentaal welzijn te ondersteunen. Al in
1997 voorzag het Structuurplan Vlaanderen 10.000 ha aan
bosuitbreiding. Dat was werkelijk het minimum minimorum,
maar zelfs dat is na 25 jaar niet gerealiseerd. Door het recente
boerenprotest is de aankoop van landbouwgronden
in niet-herbevestigd landbouwgebied voorlopig zelfs stilgelegd.
Dat gaat niet ten koste van kwetsbare natuur – die
bevindt zich niet in zulke zones – maar wel ten koste van
bosuitbreiding. En dus ten nadele van de meerderheid van
de Vlamingen, die bos tekort hebben.
Klopt het dat het Vlaamse bosbestand ongeveer stabiel
in gebleven sinds de periode van de Ferraris-kaarten
(1771-78)?
Qua oppervlakte wel, maar we zien een dynamiek; de bossen
zijn grotendeels van plaats veranderd. Eerst was er trouwens
nog een daling, met een dieptepunt rond 1860, de periode van
de grote landbouwcrisis en hongersnood ten gevolge van de
aardappelplaag. In Oost- en West-Vlaanderen is toen veel ontbost
ten behoeve van de landbouw. Er werden nieuwe gronden
aangeboord waar de aardappelschimmel niet in zat, en waar
men dus enkele jaren met succes aardappelen kon telen. Toen
zijn er veel bossen verloren gegaan, die nooit gerecupereerd
zijn. Nieuwe bossen verschenen vooral op de heidegronden
van de Kempen. Het dennenhout werd gretig gebruikt in de
mijnbouw. In de 20 ste eeuw zagen we een verdere toename,
maar de laatste 30 jaar is er weer een daling door urbanisatie
en industrie. Ondanks alle wetgeving gaan er vandaag nog
steeds bossen verloren en komt er weinig bos bij.
Waar ziet u dan ruimte voor nieuwe bossen?
Er is maar één optie: landbouwgrond omvormen tot bos. De
10.000 ha die voorzien zijn in het Structuurplan Vlaanderen
vormen slechts een peulschil ten opzichte van de 750.000
ha die bestemd zijn voor de landbouw. Vergeet niet dat de
landbouw veel meer terrein loslaat aan verstedelijking dan
aan bosuitbreiding. Helaas is het nu een symbooldossier
geworden. Ik pleit evenwel voor een veel ambitieuzer bosuitbreidingsplan:
naar 50.000 ha. Dat zou uiteraard wel grote
gevolgen hebben voor de landbouw. Ik ben er echter van
overtuigd dat we landbouwgrond kunnen herbestemmen én
evenveel mensen blijven voeden – als we ons voedingspatroon
aanpassen. Als we allemaal 20 tot 30% minder vlees
eten – wat goed is voor mens en milieu – komt die landbouwgrond
vanzelf vrij. Het is niet zo dat alle landbouwgrond in
stand gehouden moet worden voor onze voedselzekerheid.
Laten we wel wezen: een groot deel wordt gebruikt om op
een milieuonvriendelijke manier vlees te produceren, grotendeels
bestemd voor export.
Daarnaast zien we ook een zekere ‘verpaarding’ van het landschap:
grote terreinen die in privéhanden zijn en worden
gebruikt voor wat in essentie een hobby is. Ik spreek dan
niet over de professionele paardenfokkerij, die zeker een
belangrijke economische waarde heeft. Het zou goed zijn als
die eigenaars eens dieper gaan nadenken over het gebruik van
hun gronden. Ook zij kunnen immers een maatschappelijke
meerwaarde leveren door nieuw bos te creëren.
Paradoxaal genoeg gebeurt er ook ontbossing voor
natuurherstel, bijvoorbeeld de regeneratie van
heidelanden.
Dat is inderdaad significant. Het gaat om enkele duizenden
hectare en er zit nog meer aan te komen. Qua bosuitbreiding
is dit dweilen met de kraan open. Het is een gevoelig
thema, voor sommigen lijkt er zelfs een taboe op te rusten.
Bosuitbreiding en heideherstel moeten hand in hand kunnen
gaan. Het probleem is dat er al vele jaren een uitzondering
geldt op de boscompensatieregels voor natuurherstel. Nu
is het stilaan welletjes: ook natuurherstel ten koste van bos
moet gecompenseerd worden.
Vlaanderen heeft internationale verplichtingen inzake de
instandhouding van Natura 2000-gebieden. Maar we hebben
ook verbintenissen tegenover de EU m.b.t. tot de koolstofbalans
van ons landgebruik. Bij een negatieve balans zullen
we de rekening moeten betalen. Met andere woorden: de
belastingbetaler dreigt op te draaien voor de CO-emissies
ten gevolge van ontbossing!
Recente boomplantactie in het Sporenbos (Rc Brakel-Zwalmvallei)
Hoe kunnen we boomplantacties zo efficiënt mogelijk
aanpakken?
Qua locatie kies je best voor een terrein dat aansluit bij een
bestaand bos, om versnippering tegen te gaan. Idealiter ga
je voor de uitbreiding van oude, waardevolle bossen maar
ik besef dat dit niet altijd mogelijk is. Je kunt er ook voor
opteren de connectiviteit tussen bossen te bevorderen. We
willen geen ‘postzegelbosjes’; defragmentatie levert het
meest winst op voor natuur en recreatie.
Belangrijk is ook de boomsoorten in overeenstemming te
brengen met de bodem. Het INBO biedt daarvoor online een
handige bodemgeschiktheidstool. De inzichten op dat vlak
zijn wel wat in beweging door de klimaatverandering. Het
concept ‘inheemse soorten’ wordt meer en meer in vraag
gesteld. We onderzoeken momenteel of Zuid-Europese varianten
niet beter opgewassen zijn tegen de uitdagingen
13