T.C. MALATYA VALİLİĞİ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
T.C. MALATYA VALİLİĞİ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
T.C. MALATYA VALİLİĞİ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2.3.1.87 Halk Oyunları<br />
Malatya, halay bölgesinde yer alır. Ancak, halay dışında oyunlara da rast1anmaktadır.<br />
Diğer illerle yapılan kültür alış<strong>ve</strong>rişi sonucu oyun çeşitleri artmıştır. Örneğin, Elazığ'da delilo,<br />
Adıyaman'da beşayak, papurinin ise Bitlis'te oynandığı görülür.<br />
Halaylar, davul-zurna eşliğinde oynanır. Yörede halay çekmeye "Dillan Çekme" denilir.<br />
Beş kişiyle oynanan halayın başını çeken oyuncuya "halay başı" sondaki oyuncuya "Pöççü" denilir.<br />
Her ikisi de elinde mendil bulundurur.<br />
Çalgı olarak; davul, zurna, kaval başta olmak üzere bağlama, çümbüş <strong>ve</strong> darbuka<br />
çalınmaktadır. Arapgir ilçesinde klarnet daha yaygındır. Diğer taraftan halayların yanı sıra toplu<br />
oynanan <strong>ve</strong> törensel bir karakter arz eden semahlar vardır. Malatya <strong>ve</strong> çevresinde Hızır Semahı,<br />
Bozok Semahı, Demdem Semahı, Arguvan Semahı, Kırat Semahı oynanmaktadır. Kına havası<br />
olarak bilinen "Yüksek Ayvanlarda Bülbüller Öter" türküsü genç kızlar <strong>ve</strong> kadınlar tarafından kına<br />
yakılırken oynanır.<br />
Malatya'da oynanan oyunlarda giysiler bu yöreyi tamamen yansıtmaz. İlçeler arasında değişik<br />
giysilere rastlanır. Genellikle halk oyunlarında, erkekler başlarına "Küm" denilen ak işlemeli<br />
"papak" takarlar , Ancak, zaman zaman oyunlarda erkeklerin başı açıktır.<br />
Sırta, düz <strong>ve</strong>ya ince çizgili kemha dokuması yakasız gömlek giyilir. Köynekler önden<br />
düğmeli, uzun <strong>ve</strong> geniş kolludur. Üzerinde ise siyah renkli yelek giyerler. Yelek, göğüs ortasına<br />
kadar (v) biçiminde açık <strong>ve</strong> kolsuzdur. Yelek üzerine köstek takılır. Şalvar siyah kumaştan olup,<br />
ayaklarında nakışlı çorap <strong>ve</strong> siyah yemeni bulunur.<br />
Bayanlarda başta "Küllük" adı <strong>ve</strong>rilen etrafı altın liralarla çevrili fes, fesin üstüne "Puşu"<br />
takılır. En üstü ise dolak, ya da yazma bağlanır. "Şalvar", "Üç etek" <strong>ve</strong> üç eteğin üzerine bernavik<br />
denilen önlük giyilir. Bele sarılan renkli şalın kenarına beyaz <strong>ve</strong> kırmızı renkli mendil takılır.<br />
Ayakta ise nakışlı çorap <strong>ve</strong> siyah renkli yemeni bulunur.<br />
Oyunların başlıcaları şunlardır:<br />
Ağırlama (Grani, Ağır, Ağır Malatya), Alkışta (Arkuşta, Yarkuşta, Halkuşta, Harkuşta), Aşırma<br />
Halayı Arapgir Halayı, Bapuri (Papuri, Parori, Pagpuri), Berde/Başayak Halayı, Çarşı Su Halayı,<br />
Cezayir Oyunu, Çeçer Dillan, Değirmenci Halayı, Delilo Halayı, Gelin Halayı (Yüksek Ayvanlarda<br />
Bülbüller Öter), Gerzani Halayı, Gezinti, Gü<strong>ve</strong>nk(Ke<strong>ve</strong>nk)/ Güzeller (Nari)/Hem Hime (Hımhime)<br />
/ Heyhat Hoplama Halayı, Hoş geldin/Karahisar Halayıl, Keçike (Koçike)/ Keçikey/ Lorke, (Lorki)<br />
Halayı, Kemaliye Tamzarası/Kırıkhan/Kol Oyunu (Kol Üstü Halayı), Kol Salım (Kol Salma<br />
Halayı)/Sol Ayak/Söğüt Dalı/Tek Ayak Halayı, Temirağa (Temür Ağa) Halayı,Tezleme Halayı<br />
(Malatya Halayı) , Tırıngo Halayı,Üç Ayak Halayı,Yayık, Kırat, Sinsin (Simsim, Simsini), Nöbey,<br />
Meyruhi, Nainay.<br />
2.3.1.88.Önemli Kişiler<br />
Köklü bir tarihe sahip olan Malatya ili, tarih boyunca çok sayıda uygarlığa ev sahipliği<br />
etmiştir. Yaşanmış uygarlıkların yansımaları günümüzde; kültürel yapı <strong>ve</strong> sosyal yaşantının her<br />
alanında görülmektedir. Söz konusu mirasın çocukları tarih boyunca bu zengin kültürün<br />
etkisinde kalarak; kültürün, siyasetin <strong>ve</strong> sanatın her alanında ön saflarda yer almışlardır.<br />
Bunlardan bazıları;<br />
Siyasetçiler; Eski Cumhurbaşkanı <strong>ve</strong> Başbakan İsmet İnönü, eski Cumhurbaşkanı <strong>ve</strong><br />
Başbakan Turgut Özal, eski bakanlardan Adnan Kah<strong>ve</strong>ci, Metin Emiroğlu, Seyfi Oktay<br />
142
Change language