T.C. MALATYA VALİLİĞİ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
T.C. MALATYA VALİLİĞİ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
T.C. MALATYA VALİLİĞİ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
haline gelmiştir. 21<br />
Romalılar döneminde sınır şehri olma özelliğini taşıyan Melitene 'ye komşu devletler<br />
tarafından sürekli saldırılmıştır. Savaşlar sebebiyle yıpranan şehir surları, İmparator Constantius<br />
(M.S. 363) zamanında tamir ettirilerek genişletilmiştir. Bütün Roma ülkesinde olduğu gibi,<br />
Melitene'de de huzursuzluk <strong>ve</strong> isyanlar artmış, şehir sürekli el değiştirmiştir. Daha sonra Pers Kralı<br />
Sapor'u Bizans İmparatoru Valens yenerek bölgede Roma nüfuzunu yeniden sağlamıştır.<br />
Romalılar tarafından askeri bir karargah olarak kullanılan Malatya'da o döneme ait eserler<br />
tahrip olduğundan günümüze ulaşamamıştır. Ulaşabilen kültürel buluntular <strong>ve</strong> kalıntılar Malatya<br />
müzesinde sergilenmektedir.<br />
Theodosius Magnus, (M.S. 379-382), 395'te imparatorluğu oğullan Arcadius <strong>ve</strong> Honorius<br />
arasında bölüştürmüş. İmparatorluğunun doğusu Arcadius'a düşmüştür. Malatya, İmparatorluğun<br />
ikiye bölünmesinden sonra Doğu Roma (Bizans) imparatorluğu içinde kalmış, bundan sonra da<br />
önemini sürdürmüştür.<br />
1.1.6. Bizans Dönemi<br />
Doğu Roma yönetiminde uzun yıllar kalan Malatya, yine askeri bir üs olarak kullanılmıştır.<br />
Bu süre içerisinde surlar, yeniden onarılmıştır. Fulminatris lejyonu adı <strong>ve</strong>rilen askeri karargaha<br />
Bizanslılar "Likandos adını <strong>ve</strong>rmişlerdir. Bizans İmparatoru Akil1eon (457474) Malatya'yı İmparatorluğun<br />
12. Temi olarak adlandırmıştır. 532 yılında imparator Justinyanus zamanında şehir surları<br />
yeniden restore edilerek müstahkem hale getirilmiştir. Bunun zamanında Malatya, bir eyalet<br />
merkezi durumundadır. Bizanslılar, Malatya'yı Romalılardan daha çok geliştirmişlerdir. Şehrin su<br />
ihtiyacı, bugün olduğu gibi Derme Suyu olarak bilinen Gündüzbey su kaynaklarından karşılanmıştır.<br />
Yörede Gündüzbey, Yeşilyurt, Yakınca, Banazı, Bostanbaşı <strong>ve</strong> Tecde adıyla bilinen<br />
yerleşim merkezlerinin Bizans döneminde kurulduğu sanılmaktadır. Çünkü bahsi geçen yerlerde<br />
Bizanslılardan kalma mozaikli havuz <strong>ve</strong> ev kalıntılarına rastlanmaktadır. Bunlardan birisi Tecde'de<br />
bulunan Zirai Araştırma İstasyonu Mey<strong>ve</strong> Fidanlığının bulunduğu, alanda olduğu tespit edilmiştir.<br />
1985 yılında sözü edilen yerde yapılan havuz çalışmaları kazısı sırasında 7 adet altın Bizans<br />
sikkesine rastlanmıştır. Bunlar Malatya Müzesinde sergilenmektedir. Bir diğeri ise Yukarı Banazı<br />
(Konak) köyünün Horata adı <strong>ve</strong>rilen suyun yakınında bir üzüm bağının içindeki kalıntılardır<br />
Öte yandan şehir içinde <strong>ve</strong> çevresinde bulunan kale kalıntılarından şehrin geniş bir alana<br />
yayıldığı <strong>ve</strong> Hıristiyanlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Şehir <strong>ve</strong> çevresinde çok sayıda kilise <strong>ve</strong> manastır<br />
yaptırılmış, ancak bu mabetler İslam-Bizans mücadelesi sırasında tahrip edilmiştir. Müslümanlar<br />
tarafından yaptırılan cami <strong>ve</strong> mescitler, Bizanslarca aynı tarzda hareket edilerek yıktırılmıştır.<br />
Bizanslılar, Malatya'yı Sasani'lere karşı bir hudut şehri olarak kullanmışlardır. 575 yılının<br />
sonbahar mevsiminde Sasanilerle Bizanslılar arasında büyük bir meydan savaşı olmuş, Sasani<br />
imparatoru 1. Hüsrev yenilgiyi hazmedemeyerek intikam amacı ile şehri yakıp yıkmıştır. Uzun süre<br />
Bizanslılar <strong>ve</strong> Müslüman Araplar arasında el değiştiren Malatya, Hz Ömer zamanından itibaren<br />
halifelerin ülkesi <strong>ve</strong> Bizans toprakları birinden ayıran bölgeye Avasım adı <strong>ve</strong>rilmiştir. İslam<br />
coğrafyacılarından İbn-i Haykal ‘ın ifadesine göre bu avasım şehirlerinin (sınır , uç bölgelerin) en<br />
bakımlısı <strong>ve</strong> büyüğü Malatya’dır. Malatya’nın strateji bakımından yolların kavşağında bulunması,<br />
önemli dağ geçitlerinde bulunması İslamların bu şehre özel önem <strong>ve</strong>rmelerine sebep olmuştur.<br />
Anadolu'da Fırat'ın doğu kısmı Müslümanların ilk istilası sırasında ele geçirilmiştir. Emeviler<br />
devrinde de bu fetih tamamlanarak Anadolu'nun güney bölümü olan Adana, Ceyhan ile Fırat<br />
arasındaki topraklar Müslümanların kontrolüne geçmiştir. Adana bölgesinin merkezi Tarsus, Fırat<br />
bölgesinin merkezi Malatya olmak üzere iki hudut valiliği kurulmuştur.<br />
21 AĞALDAĞ Sabahattin a.g.e.<br />
6
Change language