sarper þahin tez - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
sarper þahin tez - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
sarper þahin tez - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ateşin oluşumunu başlatan pirojenler ekzojen veya endojen kaynaklı olabilir. Eksojen<br />
pirojenler genellikle organizmaya dışarıdan giren bakteri, virüs, mantar gibi<br />
mikroorganizmalar, bunların toksinleri ya da ürünleridir. Antijen ve antikor kompleksleri,<br />
aktive kompleman komponentleri, safra asitleri ve androjenik steroidler pirojen etkisi<br />
gösterirler. Eksojen pirojenler makrofaj ve diğer hücreleri uyararak endojen pirojen sitokin<br />
salınımına neden olurlar. Endojen pirojenlerin başlıcaları interlökinler (IL-1, IL-6 ve IL- 11),<br />
interferonlar, tümör nekrozis faktör, leukemia inhibitör faktör ve silier nörotropik faktördür.<br />
Eksojen pirojenlerin doğrudan hipotalamik termoregülatuar merkezi etkilemediğini,<br />
konakta ateşe yol açan ara moleküllerin (sitokinler) sen<strong>tez</strong>ini uyardığını kabul etmektedir.<br />
Birbirinden farklı yapıya sahip pek çok bakteriyel antijenin ve lipopolisakkaritlerin in vivo ve<br />
invitro ortamda sonradan IL-1 olduğu gösterilen sitokin konsantrasyonunu artırdığı<br />
bilinmektedir. Rekombinant IL-1 verildiğinde çok düşük konsantrasyonlar da bile deney<br />
hayvanlarında ve insanlarda ateş cevabının gözlemlenmesi bu düşünceyi güçlendirmiştir.<br />
Daha sonra rekombinant TNF-α, IL-6 ve diğer sitokinlerinde benzer etkileri<br />
gözlemlenmiş, endojen pirojenler pirojenik sitokinler adıyla adlandırılmışlardır. Ancak yapılan<br />
çalışmalarda IL-1 ve TNF-α blokajının ateş cevabını engellemediği görülmüştür. Enfeksiyon<br />
hastalıklarında IL-1 veya TNF -α aktivitesinden bağımsız olarak ateş oluşabilir.<br />
Mikroorganizmaların anterior hipotalamus vasküler yataklarında ‘toll like’<br />
reseptörlerinin (TRL) yer aldığı mekanizmalarla ateşe neden olabileceği düşünülmektedir.<br />
Ancak ateş cevabı IL-1, IL-6 veya TRL ligandları aracılığıyla olsun veya olmasın<br />
siklooksijenaz-2, PGE2 ve hipotalamik PGE2 reseptörlerinin aktivasyonunu gerektirmektedir.<br />
Ateş enfeksiyon yada inflamasyona karşı gelişen akut faz cevaplarından birisidir. Bu<br />
cevap sırasında mononukleer fagositlerden IL-1, IL-6 ve TNF-α salgılandığı ve bu sitokinlerin<br />
anterior hipotalamustaki preoptik bölgede bulunan ısı merkezini uyardığı kabul edilmektedir.<br />
Ancak bu sitokinlerin bu merkezleri hangi yolla uyardığı konusunda yeterli bilgi yoktur.<br />
Sitokinlerin taşıyıcı molekül yoluyla kan beyin bariyerini geçtiğini veya beyinde bulunan<br />
endotel ve perivasküler hücrelerdeki reseptörler yoluyla lokal pirojen sen<strong>tez</strong>ini uyardığı<br />
düşünülmektedir. Pirojenik sitokinlerin yarı ömrü kısadır ancak düşük konsantrasyonlarda bile<br />
etki gösterebilirler. İkinci hipo<strong>tez</strong>i destekleyen en önemli bulgular ateş sırasında lokal<br />
antipiretik maddelerden IL-10, kortikosteroid, vazopressin ve melanosit stimule edici hormon<br />
düzeylerinde artış ve pirojenik sitokinlerin salınımını takiben çözünmüş reseptörlerin (endojen<br />
inhibitörler) salınımıdır. Bu dolaşan reseptörlerin biyolojik fonksiyonu tam bilinmemekle<br />
birlikte bir çeşit doğal fren sistemi oluşturdukları düşünülmektedir.<br />
10
Change language