sarper þahin tez - İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü

3)Ateş düşürücü ilaç tedavisi:
Antipiretik ilaç kullanımın önerildiği yüksek ateş sınırı 39˚C-39,5˚C’dir. E ğer çocuk
kendini sıcak ve rahatsız hissediyorsa ve takipne gibi semptomlar varsa daha düşük ateş
düzeylerinde de antipiretik ilaç verilebilir. Dört aydan küçük bebeklerde antipiretik verilirken,
üç günden daha uzun süre kontrolsüz ilaç kullanılmamalıdır. Özellikle bu yaş grubunda yüksek
doz ilaç kullanımı riski yüksektir.
Çocuklarda en sık kullanılan antipiretik ilaçlar; Asetilsalisilik asit, parasetemol,
ibuprofen, ketoprofen ve metimazoldur. Son yıllarda nimesulid de bunlara eklenmiştir.
a)Asetilsalisilik Asit (ASA)
Araşidonik asidin PGE2’ ye dönüşümünde rol oynayan siklooksijenazı (COX1) inhibe
ederek araşidonik asitten tromboksan ve prostoglandin oluşmasını engeller. Antipiretik,
analjezik ve Antienflamatuar olarak etki etmektedir. PGE2 düzeyindeki düşüş hipotalamik ayar
noktasını düşürerek ateşin düşmesine neden olur. Antipiretik dozu 65mg/kg/gündür (42).
Günlük doz 4-6 saat aralarla bölünmüş olarak verilmelidir. Vücutta eliminasyon doza
bağımlıdır. Yarılanma ömrü her dozla artarak vücutta birikmeye neden olabilir. Bu da salisilat
entoksikasyonu için büyük bir risktir. Normalde 20 dakika olan yarı ömür süresi 15 saati
geçebilir. İlaç alınışından 1-2 saat sonra plazmada ancak %25 oranında hidroliz edilmeden
kalır. Serum proteinlerine özellikle albümine bağlanır. Tüm vücut doku ve boşluklarına geçer.
Salisilat karaciğerde metabolize edilip konjugatlarına çevrildikten sonra böbrek yoluyla atılır.
Son yıllarda ASA’nın önemli yan etkilerinden biri REYE sendromu üzerinde
durulmalıdır. Yapılan geniş epidemiyolojik çalışmalarda REYE sendromunun sadece ASA
alımı ile değil, alınan salisilat miktarı ile de ilişkili olduğu saptanmıştır. Bu nedenle ASA’nın
viral hastalıklarda, özellikle suçiçeği ve influenza olgularında kullanılmaması önerilmektedir.
Akut entoksikasyon ve REYE sendromu dışında ASA’nın reaktif metabolitleri karaciğer ve
böbrek toksisitesi, immun yanıtın baskılanması, gastrointestinal sistemde inflamasyon ve
kanama, trombosit fonksiyonlarında bozulma ve duyarlılığı olan kişilerde astım atağı oluşabilir
(4,42,43).
b)Parasetemol
Para-aminofenol türevidir. Özellikle MSS’ nin prostoglandin sentezini inhibe
etmektedir. Siklooksinejazı inhibe ederek etki eder. Parasetamolün santral ve periferik COX
üzerine inhibitör etkisi diğer NSAİD’lerden farklılık gösterir. Santral COX üzerine etkisi
Aspirin ile benzer iken, periferik COX üzerine etkisi aspirinin %5’i, indometazinin %0.02’si
kadardır (44). Bu nedenle antiinflamatuar etkinliği son derece düşüktür. Ağız yoluyla
alındığında çabuk emilir ve etkisi erken başlar.
38