1 türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü ...

sınırlı kalmayıp, aynı zamanda “sosyal” düzen içinde şekillenen ve ondan etkilenen bir
süreç olarak görülmektedir.
Örgütsel adalet teorisine göre adalet algılaması, prosedürler ve çıktılar hakkında
bireylerin algılarını ifade ettiği için hangi koşulda, hangi kültürde olursa olsun hepsinde
geçerlidir (Greenberg, 1990). Ancak Woodilla ve Farray (2008) adalet algısının
farkındalığa dayandığını, farkındalığın bütünsel bir yaklaşımla davranış ve düşünceyi
içeren bir tarzda insanların işleri yaparken tasarladıkları doğal ve normal yol olduğunu,
bu nedenle de adalet konusunda tek bir bakış açısının mümkün olmadığını ifade
etmektedirler. Bu varsayım bağlamında Watson, Shepard ve Stephens (1999)
Amerika’da 269 çalışan üzerinde yaptıkları araştırmalarında sosyal ve politik davranışa
dair düşünce sistemi olan ideolojiyi, bireycilik ve toplumsalcılık ekseninde ele alarak
örgütsel adalet algısı ile karşılaştırmışlardır. Araştırmada örgütlerin sadece ekonomik
sistemler olmayıp aynı zamanda sosyal görevler de taşıdığını düşünenler, küçülme
durumunda karar süreçlerini ve örgütü bütün olarak daha az adil bulduklarını
belirtmişlerdir.
Yazında örgütsel adalet algılamalarını açıklamaya yönelik modeller, bireylerin
adalete ilişkin bilgileri toplaması ve analiz etmelerine ilişkin yaklaşımları itibariyle
farklılık göstermektedir (Colquitt ve Greenberg, 2003, s.166). Çalışmamızda Colquitt ve
Greenberg’in (2003) adalet algılaması çerçevesinden hareket edilmektedir (Bkz. Şekil
2). Adalet algılamalarının oluşumunu Colquit ve Greenberg (2003) bireyin bilgi
kaynakları, tepkileri ve bunları açıklamada yararlanılan yaklaşımlar açısından
sınıflandırmışlardır. Bu bağlamda adalet algılarının oluşumunun adalet, referans bilişsel,
sezgisel, aracı ve ilişkisel teorileriyle açıklandığını belirtmektedirler. Her bir teori
bireyin adalet algısını ilk oluşturma aşamasında dikkate aldığı temel veriler açısından
farklılık göstermektedir.
24