1 türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü ...

koyabilmek için sürekli seçim yapmak durumunda olması temel sosyal açmazın
süreklilik yönünün altını çizmektedir. Bu bakış açısıyla sezgisel adalet teorisi bireyin
diğer rollerinden fedakârlık yaparak örgüte sunduğu zaman, çaba, örgütsel amaçları
başarabilmek için sosyal ağlarını kullanması gibi katkılar karşılığında beklediği maddi
ödüllerin yanı sıra, grup tarafından reddedilme ve birey kimliğinin kabul edilmemesi
riski ile karşı karşıya kaldığını ileri sürmektedir (Bkz. Şekil 3).
Statü
Yardımseverlik
Tarafsızlık
İmaj Yönetimi
Süreci
Subjektif çıktı
değerlemesi
Şekil 3.Sezgisel adalet süreci modeli
Kaynak: Lind, 1995, s.89.
Adalet yargısı Politika, kural
ya da kararın
kabulü
Sezgisel adalet teorisine göre örgütte çalışanlar otoriteyle karşılaştıklarında
adalete dair yargılarını öncelikle daha önceki deneyimlerinden elde ettikleri bilgileri
temel alarak oluşturmaktadırlar. Ancak bireyler, kimliklerini ve statülerini sosyal
bağlam içinde değerlendirirler ve bu nedenle de statü, yardımseverlik ve tarafsızlık
ilkeleri onların hem toplum içindeki yeri hem de adalet yargısı üzerinde etki eder. Eğer
çalışanların bu süreç içinde adalet yargıları olumlu ise, birey örgütsel politika, kural ve
kararları kabul ederek uygular. Aksi durumda ise hırsızlık, sabotaj, işe gelmeme gibi
aktif ya da pasif bir biçimde örgütsel çıktılar üzerinde olumsuz etkiye neden olur.
Sezgisel adalet teorisi bilişsel dinamik modelleme ile geliştirilmiş olup,
belirsizlik ortamında bireylerin adalete ilişkin yargılarında sosyal ve psikolojik
süreçlerini ele almaktadır (Bkz. Şekil 3). Bilindiği üzere bireyler adalete ilişkin
yargılarını oluştururlarken öncelikle o konuyu ilişkin doğru bilgi kaynaklarına ulaşmaya
çalışırlar. Oysa sosyal hayatta pek çok durumda doğru ve tam bilgiye erişmek neredeyse
olanaksızdır (Collie, vd, 2002). Bu nedenle bireyler karar süreçlerinde geçici ikame
28