Genetik Ders Notları 1998 - Akademik Bilgi Sistemi - Kafkas ...

kısa zamanda ölür yok olur gider. Buna karşı çekirdeksiz segmente başka hücreden
alınmış bir çekirdek konursa (transplantasyon) yeniden hayatiyetine kavuşur ve tüm
fonksiyonları geri döner.
Acetabularia mediterranea sıcak deniz sularının bir yeşil yosunu, 4–5 cm
kadar boylanabilen tek bir hücre; buna rağmen kökümsü bir kesimle kök ve başlık
benzeri teşekküllerle farklılaşmıştır. Alman Hammerling (1953) A. mediterranea ve A.
crenulata'da çalışma yapmıştır. Başlık ilkinde şemsiye gibi ötekinde daha toplucadır.
Hangisi olursa olsun, eğer başlık koparılırsa yerine yenisi sürer. Eğer iki türün sadece
çekirdekli rizoidleri birbirine aşılanırsa, teşekkül eden başlığın iki türe de has özellikleri
taşıdığı görülür. Demek ki, her şeyi çekirdek dikte ediyor ve bu emirler kimyasal yolla
yerine getiriliyor.
GENLERİN KİMYASI
Genlerin kimyasal yapısı üzerindeki ilk çalışmalar yine genlerin bilinmediği
zamanlarda başlamıştır. İsviçre’de Miescher adında bir kimyacı 1869 yılında balık sperm
hücresinin çekirdeğinden bir madde izole etmiştir. Bu madde proteine benzemekle
beraber proteinden ayrı özellikler de taşımaktaydı. Ne olduğu tam anlaşılamayan fakat asit
özelliği gösteren bu maddeye, hücrenin nukleusundan izole edildiği için Miescher nukleik
asit adını vermiştir. Sonraları diğer hayvanların hücrelerinden ve ayrıca bitki hücreleri
nukleuslarından da aynı nitelikte maddeler elde edilmiştir. Buna göre nukleik asitlerin hem
hayvan hem de bitki nukleuslarında ilke olarak benzer fonksiyonları olabileceği
anlaşılmıştır.
Teknolojinin sağladığı imkânlarla bugün kromozomları hücrenin diğer kısımlarından
ayırarak kromozomlar üzerinde biyolojik ve kimyasal çalışmalar yapmak oldukça
kolaylaşmıştır. Kromozomların direkt analizinden bunların çoğunlukla nukleoprotein
yapısında olduğu ortaya konulmuştur. Nukleoproteinler, nukleik asitlerle, organize olmuş
amino asitlerin kompozisyonundan meydana gelmiş bileşik proteinlerdir. Bugün için
dikkatler nukleoprotein bileşiğinin nukleik asit kısmına yönelmiştir.
Nukleik asitler genel olarak beş karbonlu seker, organik baz ve fosforik asitten
meydana gelmiş zincir benzeri moleküllerdir. Bu zincirdeki şekerin Deoksiriboz veya Riboz
olmasına göre nukleik asit Deoksiriboz Nukleik Asit (DNA) veya Riboz Nukleik Asit
(RNA) adını alır. Bunlardan DNA çoğunlukla hücrenin nukleusunda ve bir miktarda
mitokondrialarda kloroplastlarda bulunur ve genetik materyali temsil eder. Yani bir gen bir
DNA molekülünün bir parçasından ibarettir. RNA'lar daha çok sitoplâzmada olmak üzere
hem sitoplâzma hem de nukleusta bulunur. Bir DNA molekülü 500 milyon baz ihtiva edebilir.
RNA molekülü 100' den daha az ya da yüzlerce baz ihtiva edebilir.
Riboz ve deoksiriboz arasındaki fark pentozun 2 numaralı karbonundaki OH
(hidroksil) grubunun yerini redüksiyon sonucu H'nin (hidrojenin) almasından ibarettir. Bu
yapı yani DNA'da OH yerine H'nin bulunması ve komplekste bir oksijen atomunun eksikliği
DNA'ya RNA'ya göre daha fazla dayanıklı olma özelliği (stabilite) kazandırdığı ileri
sürülmektedir. DNA'daki organik bazların sayısı dörttür. Bunlar pürin grubundan adenin
ve guanin İle pirimidin grubundan timin ve sitosindir. Bu organik bazlardan birisi ile
şekerin birleşmesinden nukleositler meydana gelir. Nukleosit ile fosforik asitin (H 3 PO 4 )
14