Genetik Ders Notları 1998 - Akademik Bilgi Sistemi - Kafkas ...

çiftleştirilmesi olayına birleştirme denir. Bir allel cifti bakımından farklı olan ebevenleri
kapsayan birleştirmelere (AA X aa) monohibridismus veya monohibrit birleştirme denir.
İki allel cifti söz konusu olduğunda (AABB X aabb) dihibrit birleştirme, üç allel cifti
için (AABBCC X aabbcc), keza iki ve ikiden fazla allel çifti söz konusu olduğunda
polihibrit birleştirme terimleri kullanılır.
Ebeveyn ve Döl Generasyonları: Bir birleştirmede ana-baba generasyonuna
ebeveyn generasyonu veya parental generasyon denir ve P harfi ile gösterilir.
Birleştirmeden elde edilen yavrulara yavru generasyonu veya filial generasyon (birinci
döl kuşağı) denir ve F 1 ile gösterilir.
Genotip ve Fenotip: Bir ferdin genetik yapısı veya genotipi bir ferdin genlerinin
tümünü kapsamaktadır. Ancak genetikte incelenen karakter veya karakterlerle ilgili
genetik yapıda genotip olarak adlandırılır. Örnek AA, Aa. aa birer genotipi
göstermektedir.
Organizmanın fark edilebilir özelliklerinin tamamı o ferdin fenotipini oluşturur. Fakat
genetikte sadece incelenen belirli bir karakter veya karakterlerle ilgili ferdin görünüşü için
de fenotip tabiri kullanılır. Fenotip boy uzunluğu, çiçek rengi gibi morfolojik özellikte
veya kimyasal ve biyokimyasal tekniklerle gözlenebilen (kan gruplarının
belirlenmesinde kullanılan serum testi) fizyolojik özellikler olabilir.
Fenotip basit olarak genotipin tezahür eden, ortaya çıkan görünüşü olarak ta
tanımlanır.
Homozigot ve Heterozigot Genotip:
Bir allelin iki geni birbirine tamamen benziyorsa iki birimini (AA veya aa şeklinde)
taşıyan zigotlar, ele alınan karakter veya karakterler bakımından homozigottur (saf
yapılıdır). AA genotipi homozigot dominant, aa genotipine homozigot resesif denir.
Aynı şekilde iki farklı tip alleli (eğer biri dominant biri resesifse) taşıyan zigotlara
veya fertlere heterozigot denir (karışık yapılı). Aa ile gösterilen fertler heterozigottur.
BASİTMENDELKALITIMI
Gerek karakterlerin meydana gelişi ve gerekse bunlarda görülen farklılıkların
nedenleri arasında birinci planda genlerin rol oynadığı bugün açık olarak bilinmektedir
Bugün için bilinen ve karakterlerin meydana gelmesinde genlerin rol oynadığı gerçeği
insanları yüzyıllar boyu meşgul etmiştir. Şüphesiz bu konuda yapılan ve oldukça
eskiye dayanan pek çok çalışma olmasına rağmen; genler, genlerin karakterleri
meydana getirmesi ve karakterlerin nesilden nesile aktarılmasında oynadığı rol hakkında
derli toplu ilk bilgileri Gregor Johann Mendel tarafından hazırlanıp sunulan bir tebliğde
görüyoruz. Söz konusu bilgiler Mendel'in bizzat kendisinin yaptığı araştırma ve
incelemelerden elde ettiği sonuçlara dayanmaktadır. Bu sonuçlar sayesinde bugün
30