Genetik Ders Notları 1998 - Akademik Bilgi Sistemi - Kafkas ...
Genetik Ders Notları 1998 - Akademik Bilgi Sistemi - Kafkas ...
Genetik Ders Notları 1998 - Akademik Bilgi Sistemi - Kafkas ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
içinde bağımsız olarak bulunmaz. Homolog kromozomlar bütün uzunlukları boyunca<br />
yan yana gelirler. Bu olaya sinapsis adı verilir. Sinapsis halinde iken kromozomlar<br />
duplike olurlar ve her bir kromozomdan iki kromatit meydana gelir. Her bir<br />
kromozomdan oluşan iki kromatit ortak sentromer tarafından bir arada tutulur. Bu<br />
durumda dört kromatit birbirine yakın olarak yer almış pozisyondadır. Bu şekilde<br />
meydana gelen dörtlü iplikçiğe tetrat adı verilir. Tetrat döneminde birbiri boyunca<br />
uzanan kromatitler bazı noktalarda yapışma gösterirler. Yapışma noktasına kiyazma<br />
denilir. Sonradan kromatitler birbirinden ayrılırken yapışma noktasında parça<br />
değişimleri meydana gelebilir. Bu olaya krossing over adı verilir.<br />
Tetratlar hücrenin ekvatoryal düzleminde yerlerini alırken sentriollar birbirlerinden<br />
uzaklaşırlar ve zıt kutuplara doğru giderler. Bu arada hücre içinde sentriollardan çıkan<br />
ışınsal uzantılar hücre içine yayılır. Nukleus membranı ve nukleolus ortadan kalkar.<br />
Işınsal uzantılar iki kromatidi bir arada tutan sentromerlere yapışır ve kromatit çiftlerini<br />
sentriollara yani hücrenin kutuplarına doğru çeker. Kutuplara yönelen kromatit<br />
çiftlerine diyad adı verilir. Diyadların kutuplara varmaları i!e hücre ortadan<br />
boğumlanır. Boğum ilerler. Kromatitler etrafında nukleus membranı şekillenir.<br />
Boğumlanmanın tamamlanması ile iki hücre meydana gelmiş olur. Yeni meydana<br />
gelen hücrelere sekonder spermatosit adı verilir. Sekonder spermatositlerde<br />
kromozom sayısı yarıya inmiştir. Sekonder spermatositte ikişer kromatitten oluşan iki<br />
adet diyad vardır. Fakat her bir diyad primer spermatositteki homolog kromozomların<br />
yalnız birisinden ibarettir. Bir diğer deyişle primer spermatositteki genetik materyalin<br />
yarısına sahiptir.<br />
Sekonder spermatositlerin çekirdekleri interfaz devresine girmeden hücreler<br />
mayozun ikinci bölünme faaliyetine geçerler. Sentrioller kutuplara giderler. Diyadlar<br />
hücrenin ekvatoryal düzleminde yer alırlar. Sentriollerden çıkan ışınsal uzantılar<br />
kromatitleri sentromerlerinden yakalayıp zıt yönde çekerler. Bu arada kromatitler<br />
birbirlerinden ayrılıp hücrenin zıt kutuplarına çekilirler. Hücre ortalarında başlayan<br />
boğumlanma ikiye bölünme ile son bulur. Meydana gelen hücrelere spermatid adı<br />
verilir.<br />
Bir adet ilkel spermatogoniumdan mayoz bölünme sonunda dört adet spermatid<br />
meydana gelmiş olur. Her bir spermatid, primer spermatositdeki iki kromozomdan<br />
yalnız birisine sahiptir. Yani, primer spermatositdeki homolog kromozom çiftlerinden<br />
birisi yeni meydana gelen spermatidde yer almıştır. Böylece her bir spermatid somatik<br />
hücrelerdeki kromozom sayısının yarısı kadar yani n sayıda kromozoma sahiptirler.<br />
Spermatidlerde kondanzasyon başlar. Bir baş ve bir kuyruk şekillenir. Baş kısmı<br />
hemen yalnız nukleusa, yani kromozom materyaline sahiptir. Bu olgun cinsiyet<br />
hücresine spermatozoit adı verilir. Böylece mayoz bölünme ile bir ilkel cinsiyet<br />
hücresinden dört adet dölleme gücüne sahip erkek gamet hücresi meydana gelmiş<br />
olur.<br />
Oogenezis<br />
Oogenezısteki aşamalar oogonium, primer oosit, sekonder oosit, ootid ve<br />
ovum adını alır (Şekil 12). Oogenezis sonu meydana gelen ovumda sitoplâzma ve<br />
aynı zamanda hücre içinde depo edilen besin maddeleri miktarı spermatozoitten<br />
farklıdır. Bu durum yumurtlayan hayvanlarda çok daha belirgindir. Memelilerin<br />
25
Change language