Genetik Ders Notları 1998 - Akademik Bilgi Sistemi - Kafkas ...

(siyah), e + (yabani renklilik), e b (kahverengi), e wh (buğday), D b (koyu
kahverengi) d b (siyah), Ml (yabani renklilik), Bl (mavi), S (beyaz-cinsiyete bağlı), s
(kırmızı-cinsiyete bağlı) dır. Bunların yanı sıra C o (kolombiya beneklilik etkisi erkekte
daha belirgin), m o (beneklilik), S p (parlak beneklilik), L g (pigmenti tüy kenarında
toplayıcı), S g+ (nokta veya çizgililik), A b (beneklilik-eksik dominant) genleri ve D k
(östrojen inhibe edici), d k ( (östrojen sitümüle edici) genler de fenotipi belirlemede
ana renk genleriyle ortak çalışırlar.
BİLEŞİKLİK (BAĞLANTI=GEN BAĞLILIĞI)
Canlılarda kromozom sayılarının sınırlı olmasına karşılık, genler binlerle ifade
edilebilecek kadar çok sayıdadır. Çiftlik hayvanlarında kromazom sayıları çoğunlukla
30 çift dolayındadır. Drozofila X kromozomu üzerinde yaklaşık 1000 adet gen
bulunduğu tahmin edilmektedir. Bu rakamın çiftlik hayvanları için de geçerli olduğu
varsayılırsa ortalama gen sayısı 60000 ve ortalama lokus sayısının da 30000
dolayında olacağı hesaplanır. İnsanda 23 çift kromozoma karşılık 20000-120000
kadar gen vardır. Bir kromozom üzerinde çok sayıda gen bulunduğuna göre mayoz
bölünme sırasında homolog kromozomlar biri birlerinden ayrılarak yeni hücrelere
gittiklerinde üzerlerindeki bütün genleri beraberce o hücreye götürecekler demektir.
Bir diğer deyişle aynı kromozom üzerinde bulunan genler beraberce aynı gamete
(üreme hücresine) giderler. Bu gibi aynı kromozom üzerinde bulunan genleri bileşik
genler ve bu olaya da bileşiklik adı verilir.
Gametlerin meydana gelmesi sırasında kromozomlar bağımsız olarak ve
rasgele yeni gametlere giderler. Ancak genler için bu bağımsızlık tam olarak söz
konusu değildir. Eğer ele alınan genler farklı kromozomlar üzerinde ise ancak o
zaman bu genler gametlere tesadüfen ve bağımsız olarak giderler. Mendel ya şans
eseri farklı kromozomlar üzerinde bulunan genler tarafından determine edilen
karakterleri inceledi yada kurallarına uymayan olayların açıklanmasına girmekten
kaçındı. Çünkü Mendel’in örnek olarak verdiği karakterler farklı kromozomlar
üzerinde bulunan genler tarafından determine edilmektedir.
Mendel kanunları anlatılırken, AABB ve aabb genetik yapılı iki ferdin ele
alındığı dihibrid bir birleştirmede F 1 generasyonunda AaBb genotipinde fertler
meydana geldiği belirtilmişti. Heterozigot yapıdaki (AaBb) F 1 ' lerin kendi aralarında
birleştirilmelerinden, F 2 generasyonundaki döller 9 farklı genotipte ve 16
kombinasyondaki döllerin 4 fenotipte 9 : 3 : 3 : 1 oranında dağılacaklardır. Bu
dağılım Mendel'in klasik dağılım oranıdır. Ancak böyle bir dağılımın
78