Dosya 14.2: tarihi çevrede koruma: yaklaşımlar, uygulamalar

ğı da Fransa’daki mali model kadar detaylı olarak
belirlenmemiştir. Bu anlamda planların nasıl
uygulamaya geçeceği, maliyetlerin ne şekilde ve
hangi kurum tarafından karşılanacağı net olarak
belirtilmemiştir. Bunun sebebi de, korumada mali
sürecin gidişatını düzenleyecek bir kurumun kurgulanmayışı
olabilir. Fransa, yine bu konuda da
Türkiye’ye açılımlar sunabilmektedir. Bu modellerin
birbiriyle uyumlu çalışmasını yardımcı olamk
amacıyla kurgulanan kuruluşlar oluşabilecek yetki
karmaşasını da ortadan kaldırmaktadır. Türkiye’de
ise, plan yapım aşamasında görev ve yetki karmaşası,
denetimdeki aksaklıklar, mülk sahibinin ve o
bölgede yaşayanların planlama sürecine dâhil edilememesi
gibi durumlar, bu modellerin eksikliğinin
sonucudur. Bunlar da yine Türkiye’deki mevzuatın
bu konuda net bir tanım getirememesine
ve sosyal anlamda koruma alanına dair politika ve
ilke üretiminde yetersiz kalmasına bağlı olabilir.
Fransa Mevzuatı incelendiğinde, dikkat çeken bir
diğer konu da, çıkarılan her yasanın bir önceki yasanın
eksiklerini ortadan kaldıracak nitelikte hazırlanması
ve bir önceki yasayı yok saymamasıdır. Bu
konuda Türkiye’de ise, mevzuat konusunda böylesi
bir süreç izlemek pek mümkün değildir. Siyasi
değişimlere karşı açık olan koruma mevzuatı ve
imar faaliyetleri, kentsel dönüşüm gibi konularda
proje esaslı çıkan yasalar bu sürecinde sağlıklı bir
biçimde evirilmesini engellemektedir. Bu sorunu
ortadan kaldırabilmek ve bütünleşik bir planlama
anlayışını geliştirebilmek adına “yönetim planı”
kavramı kurgulanmıştır. 5226 sayılı kanundaki tanıma
göre; yönetim planı, anlayış, parasal kaynak,
personel bütünleşmesiyle tekil bir belge yaratmayı
amaçlamaktadır. Yönetim planı süreci incelendiğinde;
Yukarıda da özetlenmeye çalışıldığı gibi,
Türkiye’deki mevzuat incelendiğinde, bu konulara
ilişkin mevzuatta açık uçlu tanımlar ve boşluklar
bulunmaktadır. Aynı zamanda, mali açıdan
planların nasıl destekleneceği konusunda bir kaç
yasanın ötesinde bir model sunulamamıştır. Devletin
koruma çalışmalarına ayırdığı bütçe de yetersiz
kalmaktadır. Hem bu sosyal konularda hem
de teknik konularda denetleyici olabilecek sivil
toplum örgütlerinin olmayışı ya da planlama sürecinde
demokratik bir biçimde katılamamaları,
planlama sürecinde doğabilecek sorunların gündeme
gelmesine izin vermemektedir. Böylelikle,
koruma konusu halk tarafından benimsenmemekte,
ekonomiye bir katkı sağlayamamaktadır.
Fransa mevzuatı, süreç içinde sürekli evirilen ve
gelişen bir yasalar bütünü olarak koruma yasasını
ortaya çıkartmıştır. Genel olarak ilkeleri belirli ve
net, araçları da tanımlı olan bu yasa, uygulamanın
sürecini tanımlamaktadır. Bu bağlamda, Fransa’nın
koruma mevzuatı, gerek geçirdiği evirilme süreci
açısından gerekse yaklaşımları ve ürettiği modeller
açısından önemli örneklerden biridir. Bugün
Fransa’nın geldiği nokta da etkileyicidir. 15000’i
sınıflandırılmış, 25000’i döküme kayıtlı olan
40000 tarihi anıtsal yapı korunmaktadır. Devlet
söz konusu olan bu yapıların bakım ve restorasyonuna
her yıl ortalama 305 milyon avroluk bir bütçe
ayırmaktadır. 98 tarihî kent merkezi “Korunan
Kesim” tarafından korunup gözetilmektedir. Korunan
bu kesimler yaklaşık bir milyona yakın insanın
ikamet ettiği toplam 7000 hektar alanı kapsamaktadır.
(Bkz. Resim 17) Bu anlamda, Türkiye’de de
ülkenin kendi koşullarına göre böyle sistematik bir
yasanın uygulanması, koruma konusuna da yeni
açılımlar getirebilecektir.
- Yönetim alanını turizm ve kültür bakanlığı belirler.
- Belediye sınırları içinde belediye, sınırlar dışında
kültür ve turizm bakanlığı yetkilidir.
- 3 tane organ vardır.
- Alan başkanı
- Eşgüdüm ve denetleme kurulu
- Danışma kurulu
Ancak, yasal çerçevede tanımlanan yönetim planı
genelde uygulanmamaktadır.
Resim 17. Fransa’da Koruma Planı Yapılan Bölgeleri
56
dosya tarihi çevrede koruma: yaklaşımlar, uygulamalar-2