Kncg2I

Size Ait Minik Bir Dünya
Uzakdoğu’da sanat çok güçlü bir şekilde Budizm ve de halkın
doğaya olan sevgisinin etkisi altında kalmış. Çiçek düzenleme
sanatı olan “ikebana” gibi, “bonsai” denilen minyatür ağaç
yetiştirme sanatı da Uzakdoğu’da bu şekilde ortaya çıkmış.
Sözünü ettiğimiz her iki sanat da Çin’de doğmuş, Japonya’da
geliştirilmiş. Yüksek mimar Emre Özberk de bonsai ve penjing
sanatlarından ilham alarak başlamış bahçe tasarlama işine.
Konunun yabancıları için küçük bir bilgi notu vermekte yarar
var; penjing, bonsai sanatına ilham veren ve anavatanı yine
Çin olan bir sanat. Kaynaklarda, günümüz mimarlarının proje
maketlerine benzer yönleri olduğu yazıyor. Bu sanatta doğal
manzaralar, gerçek materyaller kullanılarak oluşturulur ve boyutlar
çok önemlidir. İmgeler, kullanılan ağaçlarla orantılı olmalıdır.
Bu gerçeklik hissini daha da arttırır. Tıpkı Emre Özberk’in
minyatür bahçeleri gibi.
Özberk, bonsai sanatında temel öğenin tek bir minyatür ağaç
olduğunu belirterek, “Burada tüm gayret, o bitkiyi en mükemmel
forma kavuşturmak içindir. Ve minyatürleştirilen bitki neredeyse
bir heykel gibi sergilenir. Dokunulmaz ve sadece uzaktan
hayranlıkla bakılan bir obje gibidir.” diyor. Emre Özberk,
tasarladığı minyatür bahçelerde ise esas unsurun, minyatür
ağaçların etrafındaki mekân olduğunu vurgulayarak, “Benim
gayretim bu minik mekânı ortaya çıkaracak doğru dokunuşları
yapabilmek. Sonuçta ortaya çıkan; çimlerini biçeceğiniz,
sulayacağınız, budayacağınız size ait minik bir dünyadır.” diye
konuşuyor.
Kendisinin de belirttiği gibi Emre Özberk’in 15 ilâ 40 cm. arasında
değişen boyutlardaki minyatür bahçelerinde yalnızca
bonsai ağaçlar değil, kompozisyonda yer verdiği tüm bitkiler
canlı. Genellikle dairesel olan bu mini bahçelerin bakımı konusuna
da değinmesini istediğimiz doğa tutkunu mimar Özberk,
titizlikle tasarladığı mini bahçeleri yeni sahiplerine verirken,
yanına bahçelerin bakımıyla ilgili detaylı tavsiyeler içeren bir
bakım kılavuzu da eklediğini anlatıyor. Bahçeler gibi, bu bakım
kılavuzlarının da minyatür boyutlarda olduğunu ekliyor.
Özberk, minyatür bahçelerin uzun süre canlı tutulabilmesi için
de şu tavsiyelerde bulunuyor: “Bahçelerin bakımı, diğer pek
çok bitkiyle benzer özellikler taşıyor. Doğru bir konum, yeterli
miktarda sulama gibi temel hususlar, minik bahçeler için de
önemli. Bunlara ilave olarak özellikle çimlerin uzun süre yeşil
kalabilmesi için nemli tutulmaları ve sulamanın hassas yapılması
önemli. Bu hususlara ne kadar dikkat edilirse bahçelerin
ömrü de o kadar uzun oluyor.”
Özberk, mini bahçelerin, sıradan saksı bitkilerine göre daha
özenli bir bakım gerektirdiğine dikkat çekerek, “Sığ kaplarda
toprak daha hızlı kuruduğu için, özellikle toprağın nem durumu
takip edilmeli. Çimlerin uzun ömürlü olması için de dikkatli
bir bakım önemli.” diyor.
Minik Salıncaklı Bahçeler Revaçta
Minyatür bahçe bakımının bir parçası olan sulama, budama
ve çim biçme gibi uğraşların, bahçe ile ona sahip olan kişi
arasındaki ilişkiyi canlı tuttuğunu da anlatıyor Emre Özberk
ve ekliyor: “Bütün bu işleri yaparken, gerçek bir bahçe ile sahibi
arasındaki ilişkiyi daha küçük bir ölçekte yaşayabilmenizi
sağlıyor Paspas’ın Bahçeleri. Çünkü bahçelerdeki her ağacın
etrafında minik bir dünya var. Bahçenizle ilgilenirken kısa bir
süre için gerçek dünyadan kopup, bu minik dünyanın parçası
olabiliyorsunuz. Bu da insanı çok mutlu ediyor.” Özberk, bu
mutluluğu yaşamak isteyen herkesin, Türkiye’nin minyatür
bahçelere adanmış ilk web sitesi olan www.paspasinbahceleri.
com adresinden siparişle mini bir bahçeye sahip olabileceğini
hatırlatıyor.
Emre Özberk, internet üzerinden bahçe siparişi verenlerin,
bahçelerini kendilerine özel kılmak için bazı taleplerde bulunduklarına
değiniyor. Anlattığına göre kimi müşteriler, mobilyaların
üzerine isimlerinin baş harflerinin yazılmasını, bahçelere
farklı objeler eklenmesini, minyatür zarfların içinde özel notların
yazılmasını talep edebiliyor. Emre Özberk’ten, bahçelerde
en çok ne tür kompozisyonların ilgi gördüğünü öğrenmek istiyoruz.
Hemen hemen tüm tasarımlarının büyük ilgi gördüğünü
söyleyen Özberk, ancak içinde minik salıncakların bulunduğu
bahçelerin biraz daha fazla öne çıktığını vurguluyor.
Mimar Emre Özberk’e, minyatür bahçeleri tasarlarken ne tür
bitkiler kullandığını soruyoruz. Özberk, minyatür ağaçlar için
ardıç, şimşir, berberis ve mazı başta olmak üzere genellikle
Türkiye’de yetişen ve bonsai için uygun özelliklere sahip, bakımı
nispeten kolay olan bitki türlerini tercih ettiğini belirtiyor.
Özberk, prensip olarak, minyatür bahçelerinde doğal olmayan
hiçbir objeyi kullanmıyor. Söylediğine göre kullandığı mobilyaların
tamamını, ahşap malzemeden, el işçiliği ile kendisi üretiyor.
Tasarım yaparken mümkün olduğunca yalın, türlerinin
minik arketipleri gibi görünen mobilyalar elde etmeyi hedefliyor.
Özberk’in mini bahçelerinde tüm tasarım kendisine ait.
Hatta hazırladığı tüm tasarımlar, Türk Patent Enstitüsü nezdinde
yapılan müracaat ile koruma altına alınmış.
Bu arada değinmeden geçmek olmaz… Avuç içi kadar bir
alanda, insana koskocaman bir dünyanın kapılarını aralayan
Paspas’ın Bahçeleri’nin namı ta Amerika’ya kadar ulaşmış.
Amerika Birleşik Devletleri’nin en prestijli gazetelerinden biri
olan The New York Times gazetesi, sayfalarında, Özberk’in
minyatür bahçelerine yer vermiş. Gazetenin haberinden sonra
Paspas’ın Bahçeleri, ABD ve İngiltere’de başka birçok yayın organında
haber olmuş. Emre Özberk, “Böylece ölümünden 1yıl
sonra sevgili kedimiz Paspas’ı tüm dünya tanımış oldu.” diyor.
Maliyet Ağacın Cinsine Göre Değişiyor
Emre Özberk, haftanın altı günü bir mimarlık ofisinde çalışıyor
ve işten arta kalan zamanlarda minyatür bahçelere vakit ayırabiliyor.
Özberk, boş vakitlerinin büyük bir kısmını büyük keyif
aldığı bu işe ayırdığını belirterek, “Bu, son derece keyif alarak
yaptığım ve beni mutlu eden bir uğraş. O nedenle boş vakitlerimin
büyük kısmını bahçelerime ayırıyorum. Ağırlıklı olarak da
hafta sonlarında Paspas’ın Bahçeleri’yle ilgili çalışmalar yapıyorum.”
diye konuşuyor.
Kedisi Paspas’ın mama kabından mülhem minyatür bahçelerin
bir tanesini 1 ilâ 3 gün arasında tamamlayabiliyor Özberk.
Yani minyatür bir bahçenin sahibine teslim edilinceye kadarki
süre, kullanılan ağacın cinsine ve mobilyaların çeşitliliğine bağlı
olarak değişebiliyor. Tabii bu sürenin öncesinde ciddi bir hazırlık
evresi ve sonrasında da haftalar alan bir bakım sürecinin
olduğunu hatırlatmakta da yarar var. İşin maliyet kısmını soruyoruz
Emre Özberk’e. Çoğunlukla sevdiklerine sıra dışı hediye
vermek isteyenlerin internet üzerinden minyatür bahçe siparişi
verdiğini anlatan Özberk, fiyatların ise 75-320 TL arasında değiştiğini
ifade ediyor.
Emre Özberk son olarak mini bahçe yapımını öğrenmek isteyenlere
bazı tavsiyelerde bulunuyor: “Öncelikle bitkilere farklı
bir ölçekten bakabilmek gerekiyor. Doğadaki çok güzel bir
ağacın gövdesi, dalları yaprakları arasındaki ilişkiyi ve orantıyı
iyi gözlemlemek ve bu oranları kullanacağınız bitkilerde aramak,
aynı güzelliği ortaya çıkarmaya gayret etmek önemli. Bunun
dışında bonsai teknikleri, genel bitki bakımı konularında
bilgi ve tecrübe edinmek gerekiyor.” Yeni bitki türleri ve bahçe
tasarımları üzerinde çalıştığını da ekleyen Özberk’in hedefi,
mini bahçelerini yurt içinde ve yurt dışında daha fazla insana
ulaştırmak. Söyleşimizin sonunda, avuç içi kadar bahçelerle,
bize yemyeşil dünyalar sunan Özberk’e teşekkür ederek yanından
ayrılıyoruz.
112
113