Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Emine Sağman ŞİRVAN<br />
Emine Sağman Şirvan’ın, Divriği Ulu Camii’ni konu alan<br />
çalışmasında, şifahane kapısı ortadan bölünüp, zıt yönlere<br />
açılmış. Eserde, gök ve yer ehli hatırlatılmış ve onların<br />
konuşmalarını anlatan bir beyite yer verilmiş. Sezai<br />
Gülşeni’nin beyiti şöyledir: Yere teşrifin haber verdikte ey<br />
Al-i cenâb/ Dedi hasretle felek ya leyteni küntü türab.<br />
Şirvan’ın göz nuru döktüğü eserin orta kısmındaki bu beyitin<br />
çevrelediği etrafı motiflerle bezeli altı köşeli yıldızın<br />
içinde Muhammed (S.A.V.) yazısı dikkat çekiyor. Levhanın<br />
üst bölümde gökyüzünde yıldızları, gezegenleri hatırlatan<br />
motifler kullanılmıştır. Bu motifler cami içinden alınmış<br />
ahşap üstüne işlenmiş desenlerdir. Aşağı kısımda ise Hz.<br />
Peygamberi öven şu kutsi hadise yer verilmiş: Sen olmasaydın,<br />
sen olmasaydın âlemleri yaratmazdım. Bu yazının<br />
etrafı şifahane kapısı üstündeki desenlerle süslenmiş. Levhanın<br />
bütününde Divriği desenleri tanıtılırken, bir yandan<br />
da Peygamberimiz övülmek istenmiş. Levhanın boş kalan<br />
zemin kısmı, Divriği desenleri kullanılarak kompozisyon<br />
oluşturulmuş ve bir bütünlük sağlanmış.<br />
Üsküdar’da bütün zaraferiyle İstanbul Boğazı’nı seyreden<br />
Mihrimah Sultan Camii de, “26 Eser 26 Metin” sergisine<br />
konu oldu. Tezhip sanatçısı İlkay Büyükdede Uçkun’un<br />
sergi kataloğu için kaleme aldığı yazıda caminin mimari<br />
özelliklerine değinilmiş. Kanuni Sultan Süleyman’ın Hürrem<br />
Sultan’dan olma kızı Mihrimah Sultan için Mimar<br />
Sinan’a yaptırılan yapının inşasına 1542’de başlanmış,<br />
1548 yılında tamamlanmış. Cami, medrese, sıbyan mektebi,<br />
hamam, tabhâne, imaret ve handan müteşekkil bir<br />
külliye olarak inşa edilen yapıdan sadece cami, medrese ve<br />
sıbyan mektebi üçlüsü günümüze dek gelebilmiş. Eteğiyle<br />
oturan bir kadını andıran yapısıyla Üsküdar İskelesi’ne<br />
kurulan Mihrimah Sultan Camii’nin simetriği olarak bir<br />
cami de Edirnekapı’da yine Mimar Sinan’a yaptırılmış. Bu<br />
iki cami de güneşin doğuş ve batış yerleri tespit edilerek<br />
konumlandırılmış. Gün ve gecenin eşit olduğu Mihrimah<br />
Sultan’ın doğum günü olan 21 Mart’ta ve 23 Eylül'de<br />
cami eşsiz bir manzaraya şahit oluyor. Güneş, Edirnekapı’daki<br />
caminin minaresi ardından kıpkırmızı bir tepsi gibi<br />
batarken, Üsküdar’daki caminin ardından da ay doğar. Bu<br />
simetrik yapıların, Mihrimah Sultan’ın, ayrı ayrı güneş ve<br />
ay manasına gelen ismine atıfla yaptırıldığı rivayet ediliyor.<br />
İlkay Büyükdede Uçkun, sergide yer alan eserinde Mihrimah<br />
Sultan’ın doğumgünü olan 21 Mart’taki gün gece<br />
eşitliğine atfen, yılın 12 ayını temsilen 12 gen içerisine,<br />
mimari yapının iç bezemelerindeki rumi motifleri birebir<br />
kullanmış. Uçkun, bu çalışmasında ay ve güneşi temsil<br />
Tarihi Yapılardaki Motifler Geleceğe Taşınıyor<br />
Tarihi yapılarda yer alan motiflerin geleceğe taşınmasına<br />
vesile olma gayesiyle gerçekleştirilen “26 Eser 26 Metin”<br />
çalışmasında emeği geçenlerden biri de müzehhibe Emine<br />
Nurhan Akın. Akın, büyük bir emek verilerek yürütülen<br />
çalışmaya Kılıç Ali Paşa Külliyesi’ndeki motiflerden yola<br />
çıkarak hazırladığı levha ve cami hakkındaki yazısıyla eşlik<br />
ediyor. Emine Nurhan Akın’a esin kaynağı olan külliye,<br />
Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından Mimar Sinan’a<br />
yaptırılmış. 1581 yılında Tophane Meydanı’nda inşa edilen<br />
ve cami, türbe, medrese, sebil ve hamamdan müteşekkil<br />
Kılıç Ali Paşa Külliyesi, denizin doldurulması suretiyle elde<br />
edilen zemine oturtulmuş. Külliye, 430 yıllık geçmişiyle,<br />
dünya kültür mirasının en önemli eserlerinden biri. Mimar<br />
Sinan, Kılıç Ali Paşa Külliyesi için, “Deryalar kudursa ve<br />
azgın dalgalar kubbenin tepesinden aşsa, yine bu mabet<br />
kıyamete dek Allah’ın izniyle ayakta kalacak!” demiş.<br />
Tezhip sanatçısı Emine Nurhan Akın, Kılıç Ali Paşa<br />
Camii’nde hat sanatıyla yazılı olan Allah’ın “Ya Hannan<br />
Ya Mennan” isimlerini, güneş olarak nakşetmiş. Caminin<br />
gökkuşağı altında gölgelendiği çalışmada, gökkuşağı zeminine<br />
motifler yerleştirilmiş ve çinilerdeki rumi desenler<br />
ile levhaya kenar geçilmiş.<br />
Meltem Cantürk<br />
eden motifi tasarlayarak tezyin etmiş. Uçkun, eserinin<br />
tam orta bölümünde ay ve güneşi temsil eden bir motif<br />
tasarlayıp, tezyin etmiş. Ortasında ise hat çalışması Fuat<br />
Başer tarafından yapılan, Yasin Suresi’ndeki ay ve güneşle<br />
alakalı bölüme yer verilmiş.<br />
Ayrı Yüzyıllarda Aynı Gönül Zenginliği<br />
Müzehhibe Handan General de sergiye Sivas Gök<br />
Medrese’den esinlenerek meydana getirdiği eserle katıldı.<br />
Tezhip sanatçısı General’in çalışmasına konu olan Gök<br />
Medrese, 1271 yılında Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahrettin<br />
Ali tarafından yaptırılmış. Selçulu medreselerinden<br />
günümüze iyi durumda gelebilmiş bir yapı olan Gök<br />
Medrese’nin mimarı Konyalı Kaluyan’dır. Dikdörtgen bir<br />
plan üzerine inşa edilen medresenin 14 odası ve 1 mescidi<br />
bulunuyor.<br />
128<br />
129
Change language