Zeytinyağı Sektör Araştırması - Türkiye Kalkınma Bankası

2. TÜRKİYE’DE ZEYTİNYAĞI ÜRETİM VE TÜKETİM DURUMU
Türkiye, bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle İtalya,
İspanya, Yunanistan ve Tunus gibi diğer Akdeniz ülkeleriyle birlikte dünyanın önde
gelen zeytin ve zeytin yağı üreticilerindendir. Türkiye, dünya sofralık zeytin
üretiminde ikinci, yağlık zeytin ile zeytinyağı üretiminde ise dördüncü büyük üretici
ülke konumundadır.
Ülkemizde zeytin Ege, Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde
yetiştirilmekte olup, toplam zeytin üretimi, var yıllarında ortalama olarak 1,8 milyon
ton, yok yıllarında ise ortalama 300 bin ton civarındadır. Türkiye zeytin üretiminin ise
ortalama olarak %30’u sofralık zeytin, %70’ i de zeytinyağı üretimi için yağlık zeytin
olarak ayrılmaktadır.
2.1. Zeytin Üretimi
Türkiye’nin özellikle Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde yetiştirilen zeytin, fazla
olmamakla beraber Kilis ve Gaziantep’in Nizip ilçesinde de önemli bir tarımsal faaliyet
alanıdır.
Türkiye’de yaklaşık 26 milyon hektar olan tarım alanları toplamının %2,3’ünü zeytin
ağaçları kaplamaktadır. Devlet İstatistik Enstitüsü’nün (DİE) 2001 yılı verilerine göre
600 bin hektar kapalı alanda 90 milyonu meyve veren, 9 milyonu ise meyve
vermeyen olmak üzere toplam 99 milyon zeytin ağacı bulunmaktadır. Bu rakam
dünyadaki zeytin ağacı sayısının yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır (İspanya’da
zeytin ağacı sayısı 185 milyon iken, İtalya’da 160 milyon, Yunanistan’da ise 120
milyon zeytin ağacı bulunmaktadır). Ülkemizdeki toplam zeytin ağaçlarının yaklaşık
olarak %91’i meyve veren yaşta olup, %9’u da meyve vermeyen yaştadır (meyve
veren ağaçların oranı 1990’lı yılların başında %86-88 civarında bulunmaktaydı).
Tablo 1’de ülkemizdeki zeytin ağaçlarının sayısı ve kapladığı alan miktarı
verilmektedir.
6