Zeytinyağı Sektör Araştırması - Türkiye Kalkınma Bankası

zeytinyağının giderek artan oranda tüketildiğini görmekteyiz. Nitekim, 1980’li yılların
başında 1,5 milyon ton seviyesinde olan dünya zeytinyağı tüketimi, zeytinyağının
tıbbi açıdan faydalarının yoğun tanıtım faaliyetlerinin neticesinde kamuoyuna
yansımasının da etkisiyle bugün 2,6 milyon ton düzeylerine yükselmiştir. Bölgesel
nitelikli bir ürün olan zeytinyağının tüketimi de üretici bölgelerde (başta Akdeniz
ülkelerinde olmak üzere) yoğunluk kazanmakla birlikte, son yıllarda dünya genelinde
zeytinyağı tüketimine yönelik yapılan tanıtım faaliyetleri neticesinde diğer ülkelerde
de tüketimin arttığı görülmektedir. Özellikle AB üyesi ülkelerden İspanya, İtalya ve
Yunanistan ile ABD, zeytinyağı tüketiminin yüksek olduğu önemli ülkeler arasında
yer almaktadır.
Türkiye’nin zeytinyağı tüketim miktarına baktığımızda ise; ülkemizin zeytinyağı
üretiminde, ortalama 100 bin ton üretim (son 13 yılın ortalama üretim düzeyi) ile AB
ülkelerinden (İspanya, Yunanistan ve İtalya) ve Tunus’dan sonra beşinci sırada
gelmesi ve dünya üretiminin %4,6’sını oluşturmasına rağmen, yıllık ortalama olarak
63 bin ton tüketim miktarı ile dünya tüketiminin %2,9’unu oluşturduğu dikkati
çekmektedir. Bu verilerden de anlaşılacağı üzere önemli zeytinyağı üreticilerinden biri
olan Türkiye'de tüketimin pek fazla artırılamaması sektörde önemli bir sorun olarak
görülmektedir. Kişi başına zeytinyağı tüketiminin, Yunanistan’da 20 kg, İtalya’da 12
kg, İspanya’da 10 kg, Tunus’ta 10 kg, Suriye’de 6,2 kg, Portekiz’de 5 kg ve
ülkemizde 1 kg olduğu dikkate alındığında ülkemiz kişi başına zeytinyağı tüketim
miktarının çok düşük bir düzeyde olduğu daha da çarpıcı bir şekilde anlaşılacaktır.
Nitekim, Türkiye; kişi başına yıllık 1 kilogramlık zeytinyağı tüketimi ile zeytinyağı
üreticileri arasında, son sırada yer almaktadır.
Zeytinyağı sektörünün mevcut durumu ve gelişme potansiyeli ile, sorunlarının ele
alındığı bu çalışmada; zeytinyağı sektörünün yapısı ve Türkiye zeytinyağı sektörünün
dünya geneli içindeki durumunun ortaya konulması birincil amaç olarak ele alınmıştır.
Ayrıca, Bankamızda bu konuda yapılacak yapılabilirlik etüdü ve proje değerlendirme
raporlarına bir temel teşkil etmesi; yöresel uygun yatırım alanları araştırmalarında ise
önerilecek yatırım konularının tespit edilmesine yönelik çalışmalara da bir fikir
vermesi bu çalışmanın bir diğer amacını teşkil etmektedir.
2