89- Mastarlar basit ve marekkepi ( olmak üzere ikikısıma ayrılırlar.a) Basit mastarlar: Bunlar, ba şka bir kelime ile birle şmişolmayan ve ba şına herhangi bir ön ek almam ış olan mastarlardır.Örnek: va>> (görmek),(işitmek), j,*; ) (gitmek)b) Mürekkep mastarlar: Bunlar ise, ba şka bir kelime ilebirle şerek yahut ba şına bir ek alarak meydana gelirler.Örnek: ,BAS (söz söylemek), (geri dönmek)90- Mastarlar ın sonundaki nun ( harfini kald ırdığımızda ortayaçıkan kelimeye mazi kökü veya mastar- ı murahhamdenir.Örnek:,:J.ı.T (gelmek -› geldi)(gitmek -› gitti)91- Farsça'da baz ı fiiller için iki ayr ı mastar vard ır:(uyumak) -(pişirmek)c:77„,.1 ıS (koymak J u jlt; -„;_tr .. (dola şmak) "(s ıçramak(dövmek,vurmak) 3sS (süpürmek)(kırmakkoparmak,yırtmak)(ütlemek)-cJlmS -(ok şamak, çalmak2)(açmak);ı:J.: (işitmek)&;.-1.x5.>" (eritmek)- (bitmek) 4(sald ırmak)(kurtarmak)yMJ(yalamak)(ve.. . . . )92- İsm-i mastar Mastardan yap ılmış bir isim olup, mastarın mânas ım ifade eder.Örnek:(gezi), J1:3*, (davran ış ), „:,,h1j - (rica),İsm-i mastar 4 şekilde yap ılır:1 Bile şik.2 Çalgt çalmak.3 Kafayı vurmak gibi.4 Bitkinin bitmesi.50
▪a) Şin eki ( ) ile yap ılanlar: Muzari kökünün veya emirfiilinin sonuna şin ( ) eki getirilerek yap ıhrlar.Örnek: '5.; (dön), (ver), (ba ğışla) kelimeleri(dönmek , dola şmak), (vermek),(affetmek, bah şiş, etmek) mastarlarm ınmuzâri kökleridirler. bunlar ın sonlarına şin ( )harfi eklendi ğinde gezme (gezi), j..›, (veri ş),(bah şiş ve af edi ş) gibi ism-i mastarlar meydanagelir.b) Elif ve re ( )1) harfleriyle yap ılanlar: Mastarlar ın maziköküne ( j1) harfleri ek şeklinde getirilerek yap ılırlar.Örnek: (gitti), c....45." (söyledi), _,S" (yapt ı) kelimeleri..) (gitmek), (*;:,ır (söylemek),(yapmak) mastarlar ının mazi kökleridirler. Bunlarınsonuna elif ve re harfleri getirildi ğinde▪ (gidiş ve davran ış ) jI.) (söyleyi ş ve söz),▪ (davran ış ve yap ış) gibi ismi-i mastarlarmeydana gelir.e) Güzel hel (e) ile yap ılanlar: Muzâri kökünün veya emirfiilinin sonuna güzel he (e) getirilerek yap ılırlar.Örnek: (gül), JU (inle), " (ağla) kelimeleri(gülmek), (inlemek), (ağlamak) mastarlarının muzârl. kökleridirler. Bunlar ın sonuna güzel he(e) harfi eklendi ğinde : a!1; (inleyi ş),(ağlayış) gibi kelimeler meydana gelir.d) Bazan da ye ( ) harfi ism-i meful (edilgen ortaç), isimve s ıfat ın sonuna eklenerek ism-i mastar elde edilmi ş olur.Örnek: >E a i (yorgunluk)2 4- .5 y (insanlık)Lş .›.)...1:4-..›,J (rahatl ık) jf.,:y (büyüklük)93- Sonunda elif ( ) veya vay ( ) bulunan kelimelere mastariyetye'si ( ,$) getirilmek istendi ğinde bu ye'den önce bir di ğer yegetirilir.3Örnek: ( ) 1•.;., (göz) - ( ) j5.,; (iyilik)1 He-yi minti ( o)2 Giri ş'in Ha-yı gayr- ı melfuz bölümünün 3. kısmına bak ınız.3 iki ye („,...) harfi arka arkaya geldi ğinde ilk ye'nin noktas ı yerine bir hemze konur.51
- Page 1 and 2: ANKARA ÜNIVERSITESI ILkRIYAT FAKÜ
- Page 3 and 4: ÖNSÖZ1. Mart 1971 tarihinden beri
- Page 5 and 6: Farsçanın türk okullarında okut
- Page 7 and 8: DESTUR- İ ZEBAN- İ FARS İFARSÇA
- Page 9 and 10: a-r Jr( ve ( harfleri asl ında ü
- Page 11 and 12: ,s;c5 J J J1 J j_.> _J9^" 1"" ı_r"
- Page 13 and 14: Örnek: Köle ( 1.r )Göz ( ı )2-
- Page 15 and 16: 1-Isim - r„ ı21— Varlıklara a
- Page 17 and 18: 27- İsm-i basit ve ism-i mürekkep
- Page 19 and 20: Örnek: Kitap Kitaplar (l 1:5" 4- l
- Page 21 and 22: 33/1. JU (Özne durumu). Cümlede
- Page 23 and 24: ▪c) .r:g; (Benzetme yoluyla yap
- Page 25 and 26: Günümüz gramercileri bu vandet v
- Page 27 and 28: 9- Ver ( ) 1 Ilim -Ver — Bilgin (
- Page 29 and 30: 2- İn iyn ( ) eki, ismin sonuna ek
- Page 31 and 32: 3 — K İNAYE — al s48— Kinaye
- Page 33 and 34: Bunlar isim ve s ıfatın sonuna ge
- Page 35 and 36: Örnek: (37 (Benim malım) (Senin m
- Page 37 and 38: ▪60— .45" (Ke), Üç k ısma ay
- Page 39 and 40: (.145 (Kodam) Tereddüt " r i.ı.s-
- Page 41 and 42: Onbir ( -Yazdeh))- Onaltı ( -Şani
- Page 43 and 44: 74 /6. Gemi ve uçak için fervend
- Page 45 and 46: a) Yukarda görüldü ğü gibi asi
- Page 47: 5. FİİL86— Fiil: Bir i şi veya
- Page 51 and 52: ▪98- Malam ve meçhul fiiller ,31
- Page 53 and 54: Örnek Tekil Çoğul1. (görüyordu
- Page 55 and 56: Bazan da .1 (devaml ılık) manas
- Page 57 and 58: Muzari ( )OlumluOlumsuz1. (söz sö
- Page 59 and 60: GITMEK MASTARININ ÇEKIMIj ı,49) 0
- Page 61 and 62: BAĞIRMAK MASTARININ ÇEKIMI• (.0
- Page 63 and 64: •-114- ,>i; rl (ism-i fail — et
- Page 65 and 66: Örnek:Farsça'da bir cümle içind
- Page 67 and 68: İsm-i fâil (etken ortaç)İsm-i m
- Page 69 and 70: ▪128- Ye ( (.5 ): Bu harf dü şe
- Page 71 and 72: 133- Fe ( L:9): Bu harf be ( y ) ha
- Page 73 and 74: Kalmak ( ) ve benzemek ) mastarlar
- Page 75 and 76: I) izâfet ye'si45. (Havada uçan s
- Page 77 and 78: Arapça asıllı zaman zarflar ı :
- Page 79 and 80: 1) 4--rj. ,sts,ti (yemin zarflar ı
- Page 81 and 82: I 41-4- J.545': ;ı: csi(Hasan evde
- Page 83 and 84: 8- BAĞ HARFLERIRABIT EDATLARI149-
- Page 85 and 86: . 1.0 (Ha Ali Hoca, ha Hoca Ali.)15
- Page 87 and 88: ••e) 4 .J.:3 (uyarma) için:Far
- Page 89 and 90: 165- Farsça'da cümlenin asil öge
- Page 91 and 92: 172— Cümleler diğer bir ay ır
- Page 93 and 94: Yani:KelimelerTAHLİLTecziyeİTerki
- Page 95 and 96: FTFTTT Maddeli elifŞapkal ı elifS
- Page 97 and 98: FT.%T1 Ancak, Me ğeryl Şimdi, Şu
- Page 99 and 100:
•rF▪TBostan, Bahçe• Öpmek
- Page 101 and 102:
•FTMukayeseliTüfekYaz ıklar ols
- Page 103 and 104:
-9F T F TAkılAkıllı3 yüz kiloHi
- Page 105 and 106:
FTBitmekYeti şmekHasetDavranış,:
- Page 107 and 108:
F T F TLı; )t_L"TokAceleHuy- İç
- Page 109 and 110:
ll^ —FTTalepetmekĞ.5, Aç gözl
- Page 111 and 112:
Filav ıSJTKabulKabul olmak, Kazanm
- Page 113 and 114:
Y JF T F TLam.J Alfabenin 27. harfi
- Page 115 and 116:
•Ls.FNispi,TOturmakYarım4.k...;
- Page 117 and 118:
B İBLİYOGRAFYAA- Gramer Kitaplar