Sosyalleştirme Hedefleri 1 1 Türk Annelerin Çocuk Sosyalleştirme ...

Sosyalleştirme Hedefleri 14Literatürde bu alanda yapılmış çalışmalar (Harwood ve ark., 1996; İmamoğlu, 1987;Kağıtçıbaşı ve Ataca, 2005) yüksek eğitimli annelerin özerklik hedefi ile uyumlu olan‘kendini geliştirme’ hedeflerini daha fazla vurguladıklarını, buna karşın düşük eğitimliannelerin, ilişkisellik hedefi ile uyumlu olan ‘uygun davranma’ hedeflerini dahaönemsediklerini ortaya koymuştur.Bu çalışmada, literatürdeki benzer çalışmaların bulgularına (Harwood ve ark., 1996;İmamoğlu, 1987; Kağıtçıbaşı ve Ataca, 2005) ve Kohn (1963) ile Kağıtçıbaşı’nın (1996)yukarıda bahsedilen teorik yaklaşımlarına dayanarak, yüksek eğitimli annelerin özerklikodaklı hedefleri düşük eğitimli annelere göre daha fazla ön plana çıkarmaları ve düşükeğitimli annelerin yüksek eğitimli annelere göre uygun davranma kategorisi altındadeğerlendirilebilecek itaat/uyma odaklı hedefleri daha fazla vurgulamaları beklenmektedir.Buna karşın, Aile Değişim Modeli’nin (Kağıtçıbaşı, 2005, 2007) teorik çerçevesine dayanarakbu çalışmadaki anne gruplarının ilişki-merkezli (örn., aile ile yakın ilişkiler içinde olma vekişiler arası ilişkilerde sıcaklığı vurgulayan ‘sevecenlik’ hedefi) hedeflerde farklılıkgöstermeleri beklenmemektedir.YöntemÖrneklemBu çalışmaya İstanbul’da yaşayan 40 anne katılmıştır. Düşük eğitimli ve yüksekeğitimli anne grupları, annelerin aldıkları örgün eğitim süresine göre oluşturulmuştur. Bunagöre, en fazla altı yıl eğitim almış olan anneler düşük eğitimli (n = 20, X eğitim = 4.9, SS = 0.5),en az iki yıl üniversite eğitimi almış anneler ise yüksek eğitimli olarak sınıflandırılmıştır (n =20, X eğitim = 15.5, SS = 1.7).Örneklem grubundaki annelerin yaşları 24-39 arasında değişmektedir. 2000 yılı nüfusistatistiklerine göre (Devlet İstatistik Enstitüsü, 2003), bu yaş grubundaki kadın nüfusunun%55’i ilkokul mezunu iken %13’ü üniversite veya yüksekokul mezunudur. Benzer şekilde,14