Sosyalleştirme Hedefleri 1 1 Türk Annelerin Çocuk Sosyalleştirme ...

Sosyalleştirme Hedefleri 6Ebeveynin çocuğun davranışsal sonuçları üzerindeki önemli etkisini açıklamayaçalışan farklı modeller geliştirilmiştir. Baumrind (1973, 1978) izin verici, yetkeci veaçıklayıcı-otoriter ebeveynlik olmak üzere üç çeşit ebeveynlik stili olduğunu öne sürmüştür:İzin verici ebeveynler çocuğa sıcak yaklaşmakla birlikte onun davranışlarına sınır koymaktave ona yol göstermekte yetersizdirler. Diğer yandan, yetkeci ebeveynler çocuğa daha az şefkatgösterirken onun söz dinlemesine önem verirler. Açıklayıcı-otoriter ebeveynlik stili ise,şefkatin yanısıra çocuğun önem verilen bir takım davranış ve değerleri kazanması yolundaaçık ve anlaşılır bir şekilde ona rehberlik etme davranışlarını içerir (Baumrind, 1973).Ebeveynlik stillerinin yanı sıra ebeveynin bilişsel tutumu da çocuk yetiştirmedavranışları ile ilintilidir (Abidin, 1992). Darling ve Steinberg (1993), tutum ve eylemlerarasında bir ayırım yapmış ve ebeveynlik stilinin ve davranışlarının ebeveynin tutum vehedeflerinden etkilendiğini öne sürmüştür. Benzer şekilde, Goodnow (1988) ebeveyninçocuğa ilişkin duygu ve düşüncelerinin onun ebeveynlik davranışlarını ve çocukta ortayaçıkan davranışsal sonuçları etkilediğini belirtmiştir. Yapılan araştırmalar ebeveynin çocuğailişkin beklenti ve inançlarının (Okagaki ve Sternberg, 1993) çocuğun bilişsel ve sosyoduygusalbecerileri ile ilintili olduğunu göstererek Goodnow’ın (1988) saptamasınıdoğrulamıştır.Sosyalleştirme hedefleri, ebeveynlerin değer verdikleri ve çocuklarında görmekistedikleri özellikleri anlatmaktadır (Hastings & Grusec, 1998). Kuczynski (1984) ebeveynhedeflerini uzun-süreli ve kısa-süreli hedefler olarak ayırır. Bu sınıflandırmada kısa-sürelisosyalleştirme hedefleri, ebeveynlerin çocuklarının hemen göstermelerini istedikleridavranışlar, uzun-süreli sosyalleştirme hedefleri ise, ebeveynlerin çocuklarının farklı ortam vezamanlarda da göstermelerini istedikleri davranışlar olarak tanımlanmıştır. Ebeveyn hedefleriyöneldikleri kişiye göre de sınıflandırılmışlardır (Hastings ve Grusec, 1998). Buna göre,ebeveyn-merkezli, çocuk-merkezli ve ilişki-merkezli hedefler olmak üzere üç tür ebeveyn6