araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu amaçla, duyusal araştırmalarda da bir çok metotgeliştirilmektedir.Gıda maddelerinde <strong>kalite</strong>nin tüketicinin algısı ile ilgili olması ve farklı uygunluk (tatmin)derecelerine sahip olması nedeniyle farklı <strong>kalite</strong> düzeyleri ortaya çıkmaktadır. Tüketici tatminininönemli olduğu günümüzde ürünün tüketici tarafından <strong>kalite</strong>li algılanıp algılanmaması tüketicinintatmini ve tekrar alış sayısı ile ölçülebilmektedir. Bir ürünün satış grafiği yükseliyorsa veyaazalmıyorsa tüketiciyi tatmin ettiği kabul edilmektedir. Fakat <strong>kalite</strong>nin hala marka, fiyat,tanınmışlık gibi özelliklerle değerlendirildiği günümüzde gerçek <strong>kalite</strong>nin tüketici tarafından nasıldeğerlendirildiğinin ölçülmesi satış grafiği veya satış performansı ile tam olarak yapılamaz. Bunedenle <strong>kalite</strong>nin tam ölçümünde tüketicinin doğrudan görüşünü alabilecek yöntemlerkullanılmaktadır.Türkiye’de <strong>kalite</strong> ile ilgili yapılan çalışmaların sınırlı olması, kurumsal düzeyde <strong>gıda</strong> <strong>kalite</strong>güvenliğinin öneminin artması, <strong>gıda</strong> kodeksinin dünya <strong>gıda</strong> kodeks komisyonu ileuyumlaştırılması, uluslar arası pazarlarda yaşanan gelişmeler, <strong>kalite</strong> ile ilgili çalışmalara ihtiyacıartırmıştır. Gerek kamu politikaları gerekse de <strong>gıda</strong> pazarında faaliyet gösteren firmalar açısından<strong>tüketicilerin</strong> <strong>kalite</strong> algılarının bilinmesi son derece önemlidir. Yapılacak yeni düzenlemeler risk,sağlık, doğa ve çevre ile ilgili toplum düşüncesini ve kültürel tutumları iyileştirebilir.Toplum sağlığını koruyucu ve kaynak kaybını önleyici politikaların oluşturulması ihtiyacımevcut durumun ortaya çıkarılması ile doğabilecektir. Bu çalışma, <strong>tüketicilerin</strong> bilinç düzeyleriniortaya koyabileceği gibi beklentileri hakkında da bilgi verebilecektir. Bu bilgiler <strong>gıda</strong> sektörününherhangi bir aşamasında faaliyet gösteren işletmelerin etkinliğini artırmak, pazarlama stratejileriniyönlendirmek için bir kaynak olabilecektir.1.2. Çalışmanın AmacıBu çalışma aşağıda sıralanan amaçlar doğrultusunda yapılmıştır;Dünyada ve ülkemizde beslenme ile ilgili gelişmeleri incelemek.Dünya’da <strong>gıda</strong> güvenilirliğine ilişkin gelişmeleri inceleyerek, özellikle önemli bir pazarolan ve uyum süreci içinde bulunduğumuz AB ve diğer bir pazar yönlendiricisi olan ABD’de sonyıllardaki uygulamaları genel olarak karşılaştırmaya olanak sağlamak ve Türkiye’de bu süreçteizlenen politikaları ve gelişmeleri irdelemek.Hanelerin aylık <strong>gıda</strong> tüketimlerini dikkate alarak yeterli (düşük, yetersiz, yeterli, aşırı) vedengeli (yağ, protein, karbonhidrat ve günlük enerji alımı içindeki oranları) beslenme düzeylerinibelirlemek.Yukarıda sayılan amaçlarla birlikte, kantitatif analiz teknikleri kullanılarak, <strong>tüketicilerin</strong><strong>gıda</strong> satın alırken ve tüketirken sağlık riskine karşı ilgisini ve bu konulardaki bilinç düzeyini vesosyo-demografik, ekonomik özelliklerine göre farklılıkları belirlemek, ayrıca, <strong>gıda</strong> satın almakararı veren ve satın alan aile bireyinin <strong>kalite</strong> ve güvenilirlik algılarını ve tüketici memnuniyetiniartırabilecek ürün özellik setini değerlendirmelerini ortaya koymak için yapılmıştır. Ürün özellikseti aynı zamanda satın almada tüketicinin algısını da ortaya koyabilmektedir. Böylece, tüketicizihnindeki ideal ürün özelliklerinin belirlenmesi de amaçlanmıştır.Bu amaçlar doğrultusunda ulusal ve uluslar arası yayınlar incelenmiştir ve çalışma Adanaili kentsel alanda 302 aile ile yüz yüze anket yapılarak tamamlanmıştır.Çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır.Birinci bölüm giriş bölümüdür. İkinci bölümde konu ile ve kullanılan analiz teknikleri ileilgili daha önce yapılmış çalışmalar ana hatları ile verilmiştir.Üçüncü bölüm çalışmada kullanılan materyal ve yöntemin seçimi ve tüketiciaraştırmalarında kullanılan faktör analizi, logit analizi ve conjoint analizinin uygulanışı vedeğerlendirmeleri ile ilgili yöntemler ve yöntemlerin fonksiyonel gösterimi verilmiştir.Dördüncü bölümde beslenme, beslenmeden kaynaklanan hastalıklar ve beslenmedegörülen bölgesel farklılıklar karşılaştırmalı olarak sunulmuş ve bu konuda uluslar arası önlemlersıralanmış ve <strong>gıda</strong> <strong>ürünlerinde</strong> uygulanan <strong>kalite</strong> güvenlik sistemleri gelişmelerle birlikte verilmiştir.Ayrıca, <strong>gıda</strong> güvenilirliği ile ilgili Türkiye’de ve ayrıca ABD ve AB’nde yasalar ve gelişmelerincelenmiş ve bu ülkelerdeki güvenilirlik sistemleri sunulmuştur.4
Türkiye’de <strong>gıda</strong> ürünleri üretim ve tüketim yapısı tablolar ve grafiklerle incelenmiştir.Dördüncü bölümde son olarak araştırma alanından elde edilen bulgular verilmiştir.Öncelikle araştırma alanında incelenen ailelerle ilgili sosyo-demografik ve ekonomik genel tablolarsunulmuştur. Ayrıca tanımlayıcı tablolar içerisinde ailelerin besin kaynakları, satın alma ve kararsürecindeki davranışları, <strong>gıda</strong> ürünlerini satın aldıkları perakendeciler hakkındaki görüşleri basitortalamalar, yüzde ve ağırlıklı puanlamalarla hesaplanan tablolarla yorumlanmıştır. Yine bubölümde satın alma davranışları faktör analizi ile özet tablo olarak sunulmuş ve yeterli beslenmedeetkili değişkenler logit analizi yardımı ile hesaplanarak yeterli ve yetersiz kalori alan bireylere aitveriler yer almıştır. Son olarak <strong>tüketicilerin</strong> paketli sütte dikkat ettikleri ürün özellikleri ve özellikdüzeyleri belirlenerek en iyi ürün özellik seti saptanarak verilmiştir.Son bölümde ise, çalışmanın bulguları doğrultusunda elde edilen sonuçlar ve bu sonuçlarlailgili birimlere öneriler sunulmuştur5
- Page 1 and 2: TÜKETİCİLERİN İŞLENMİŞ GIDA
- Page 3: ÖNSÖZSon yıllarda tüm dünya ü
- Page 9 and 10: ÇİZELGELER DİZİNİÇizelge 3.1.
- Page 11 and 12: ŞEKİLLER DİZİNİSAYFA NOŞekil
- Page 13: KISALTMALARAB: Avrupa BirliğiABD:
- Page 16 and 17: eslenmenin sağlanması ve artırı
- Page 20 and 21: 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALARGreen, Carr
- Page 22 and 23: Zeithaml (1991), “Tüketicinin Fi
- Page 24 and 25: sertifikasyon ve hükümet denetiml
- Page 26 and 27: 3. MATERYAL VE YÖNTEM3.1. Materyal
- Page 28 and 29: = β + β Χ1 2 2Bahis oranının l
- Page 30 and 31: Fj=p∑ [ + +]jij22jp pi=1WXWXWX1..
- Page 32 and 33: Çizelge 3.4. Yetişkin Eş Değer
- Page 34 and 35: Kombinasyon sayısı= 3*3*2*2 =36
- Page 36 and 37: 4. Model tahmini: Model tahmini hem
- Page 38 and 39: şişmanlık, alkol alımı ve aş
- Page 40 and 41: Karşılaştırmalar bölge düzeyi
- Page 42 and 43: Çizelge 4.3. Seçilmiş Ülke ve
- Page 44 and 45: konusunda Türkiye pozisyonunu beli
- Page 46 and 47: Sistem ilk olarak 1960’lı yılla
- Page 48 and 49: İyi tarım uygulamalarını belirl
- Page 50 and 51: III. Rekabet avantajı sağlar. Öz
- Page 52 and 53: için tarımsal ürünlerin entegre
- Page 54 and 55: mamul ve yarı mamul maddeler, yan
- Page 56 and 57: ÜRETİM İZİN VE SİCİLGıda iş
- Page 58 and 59: Şekil 4.2. TKİB, Koruma Kontrol G
- Page 60 and 61: %15’lik bir paya sahiptir ve imal
- Page 62 and 63: 4.2.2.2.(1). Avrupa Gıda Otoritesi
- Page 64 and 65: 7. Adalet Bakanlığı (U.S. Depart
- Page 66 and 67: 4.3. Türkiye’de Gıda Üretimi V
- Page 68 and 69:
Çizelge 4.5.Gıda Sanayi Dış Tic
- Page 70 and 71:
Çizelge 4.9. Türkiye’de Gıda H
- Page 72 and 73:
460440Cal/gün420400380360calori340
- Page 74 and 75:
4.4. Hane Halkı Anketlerinden Elde
- Page 76 and 77:
%100908070605040302010014 16 18 178
- Page 78 and 79:
alındığında il genelinde de ün
- Page 80 and 81:
4.24’de tüketicilerin kalite bak
- Page 82 and 83:
mamullerde fiyat avantajı sağlaya
- Page 84 and 85:
ulunmadığı için kayıpların he
- Page 86 and 87:
4.4.2.1. Etkili Ana FaktörlerÇal
- Page 88 and 89:
1. Satın alma davranışlarını b
- Page 90 and 91:
Çizelge 4.39. Modelin Gerçekleşm
- Page 92 and 93:
Çizelge 4.40. İncelenen Faktör v
- Page 94 and 95:
Çizelge 4.43’de çalışmada kul
- Page 96 and 97:
5. SONUÇ ve ÖNERİLERGıda tüket
- Page 98 and 99:
yılında 0,43’den 1994 yılında
- Page 100 and 101:
asında yer alması kamuoyu oluştu
- Page 102 and 103:
KAYNAKLARAC NIELSEN-ZET, 1998, Tür
- Page 104 and 105:
GREEN, P.E., HELSEN, K., 1989, Cros
- Page 106 and 107:
Analysis, 71st EAAE SEminar, The Fo
- Page 108 and 109:
İşlemler İçin Alınacak Ücretl
- Page 110 and 111:
TEAE YAYINLARIKitaplar• T.Özüdo
- Page 112 and 113:
Orman İçi Köyler Açısından De
- Page 114 and 115:
• Y. E. Ertürk, S. Tan, Et ve Et