tüketicilerin işlenmiş gıda ürünlerinde kalite - Tarımsal Ekonomik ...

standartların etkilerini kısıtlamıştır. Bu nedenle, standartlar yeniden gözden geçirilerek Aralık2000’de revize edilmiş ve ISO:2000 adı ile yayınlanmıştır. Kalite güvence standardı olan ISO9000:1994, yeni yüzyılda ISO 9001:2000 kalite yönetim standardı olarak dönüştürülmüştür(Yıldırım, 2001).ISO 9000:2000 seri standartları birbiri ile ilişkili ve tamamlayıcı 4 temel standarttanoluşmaktadır. Bunlar;ISO 9000:2000; ana standartlara giriş niteliğindedir ve temel bilgiler, kavramlar veterminoloji açıklamalarını içerir. Rehber özelliğinden dolayı diğer standartların daha iyi kavranarakkullanılmasına önemli katkı sağlar.ISO 9001:2000; ISO 9001:1994; ISO 9002:1994 ve ISO 9003:1994 versiyonunun gözdengeçirilmiş ve birleştirilmiş şeklidir. İşletmenin verimliliği için sürekli gelişme kavramını ön planaçıkararak pazarda tüketici ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilecek, işletmeye rekabet avantajısağlayacak konuma getirmek amaçtır. Ayrıca, kaynak yönetimi, ürün veya hizmetingerçekleştirilmesi süreci, ölçme, analiz etme, sürekli geliştirme, tüketici tatmini kavramları önplana çıkmıştır (Gündüz, 2002).ISO 9004:2000; ISO 9004:1994 kalite yönetim sistemlerini mükemmelliğe ulaştırmada,performansı iyileştirmede araç olarak kullanılabilecek genel bir dokümanıdır.ISO 19011:2000; Kalite ve çevre yönetim sistemleri için teknik kılavuz niteliğindedir vehala taslak aşamasında bir standarttır.Çevre Standardı (ISO 14000); Sanayileşme, konvansiyonel tarım çevreyi ve insan sağlığınıönemli tehditlere maruz bırakmaya başlamıştır. Tehlikenin boyutlarının giderek artacağı gerçeği ile20. yüz yılın son çeyreğinde AB ülkelerince önleyici tedbirler uygulanmaya başlanmıştır veuygulamaların periyodik denetimi yapılarak revize edilmiştir. Ancak bu uygulamalar bir çok işkazası ve sağlığı tehdit eden olayları engellemede yeterli olamamıştır (www.tse.org.tr).Kişilerin duyarlılığının artması ve yaşanan olaylar yeni önlemlerin alınmasını zorunlukılmıştır. 1993’de AB piyasa güçlerince kontrol edilecek çevre yönetim (EMAS) uygulamasınıyürürlüğe koymuştur. Yine 1993 yılında ISO tarafından Çevre Yönetim Teknik Komitesikurulmuştur. Komite 1996 yılında ISO 14000 Çevre Yönetim Serisi (ÇYS) Standartlarınıyayınlamıştır. Fakat, yalnızca ISO 14001 belgelendirilebilen bir standart olarak uygulanmaktadır,diğer standartlar ise belge niteliğindedir. 14001 bir performans standardı değil yalnızca ÇYSstandardıdır fakat, performans gelişimini sağlayacak uygulamaları içermektedir (Yüksel, 2001).14001 her türlü işletme için uygun olan standarttır ve önemli çevresel etkileri ve daha çokbeklenen etkileri kontrol ederek yönetmek için çerçevedir (Erginel, 2001). Genel, önleyici, sistembazlı, gelişimci ve gönüllü bir standart olan 14001 işletmelere önemli faydalar sunar; Çevreyi korur ve yaşam kalitesinin artmasına katkı sağlar Pazarda rekabet eşitliğine olanak verir Yasalara uymayı zorlar Etkili bir yönetim sisteminin işletmede kurulmasını sağlar Kimyasal kullanımını azaltması ve atıkları önlemesi ile sağlık sorunları da ortadankalktığı için tıbbi harcamalar azalır, iş verimliliği artar Tüketici tercihinde etkili olur ve çevre bilincinin toplumda yaygınlaşmasını sağlar Uluslar arası pazarda uyum ve kolaylık sağlar İşletmenin performansını artırırISO 9000 dünya kalite sınıflandırmasında garanti değildir fakat sistem periyodik olarakdenetlendiği için kalite güvencesi altında üretimi sürekli kılmaktadır. Bu süreklilik tüketici veüretici için önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu avantajlar;I. Üretim maliyetini önemli düzeyde düşürür. İngiltere Standart Enstitüsü ISO 9000’inmaliyetleri ortalama %10 azalttığını hesaplamıştır.II. Pazara girişi kolaylaştırır. ISO belgeli işletmelerle yapılan görüşmelerde işletmelerin%69’u daha önce giremedikleri pazara girdiklerini belirtmişlerdir.35