Zeithaml (1991), “Tüketicinin Fiyat ve Kıymet Algısı” adlı bir çalışma yapmıştır.Tüketicinin fiyat, kıymet ve <strong>kalite</strong> algısının satın alma davranışını ve ürün seçimini açıklayanönemli belirleyiciler olduğunu belirtmiştir. Çalışmada tüketicinin bakış açısından fiyat, <strong>kalite</strong> vekıymet görüşleri tanımlanmış; fiyat, <strong>kalite</strong> ve kıymet kavramları birbiriyle ilişkilendirilmiş; gerekliöneriler geliştirilmiştir. Araştırmada bir firmanın içecek ürün hattında 3 ürün birimi için (çocukiçecekleri, meyve suyu, domates suyu) firmanın 5 üst düzey yöneticisine, önceden belirlenmiş birgruba (grup 25-49 yaşlarında 10 yaşından küçük ve en az bir çocuğu olan bayanlardan oluşmuştur)ve 3 metropolden rast gele seçilen 30 kadın deneğe anket uygulanmıştır ve bu içeceklerideğerlendirmeleri istenmiştir.Green ve Krieger (1991), “Conjoint Analizi İle Pazar Bölümleme” adlı çalışmada pazarbölümleme ve Conjoint tekniğinin kullanımı örnek olayla <strong>işlenmiş</strong>tir. ABD’de yeni bir ilacın pazarbölümlendirmesi için doktorlarla anket yapılmıştır. Pazar payını paylaşan rakip 4 firmanın ilacınitelikleri ve bu niteliklerin önem düzeyleri doktorların değerlendirmeleri ile karşılaştırılmıştır.Karşılaştırmada pazarda %70 pay alan firmanın ilacının nitelikleri baz olarak alınmıştır.Green, Krieger, Agarwal (1991), “Adaptive Conjoint Analizi:Bazı Uyarılar ve Öneriler”.Adlı çalışmalarında 1987 yılında Richard Johnson tarafından geliştirilen ve Carmone tarafındanyeniden gözden geçirilen Adaptive Conjoint Analysis (ACA) ile ilgili görüşler değerlendirilmiştir.Veri toplama ve ACA değerlendirme aşamaları gözden geçirilmiştir. Araştırmada, Agarwal veGreen’in 1988 yılında 170 işletme öğrencisi ile yaptıkları daire kiralama seçimi verilerikullanılmıştır. Deneklere 16’sı orijinal, 2’si holdout kart olmak üzere 18 kombinasyon sunulmuşturve tercihlerini sıralamaları, oranlamaları istenmiştir. ACA’nın gelecekte kısmi değer tahminyönteminin nasıl geliştirilebileceği hakkında yapıcı öneriler sunulmuştur. Çalışmada eleştirilennokta, kısmi değer tahmini ve veri toplama ile sınırlandırılmıştır. Dört bölümden oluşan ACA 2.0paketinde I, II, ve III. aşamaları arasında ölçek birimleri arasında farklılıktan kaynaklanan sorunlarıgidermek için programın en az ¾’ünün güncelleştirilmesi gerektiği, bu durumda güncelleştirilen%25’lik kısmın yeterli olmadığı belirtilmiştir.Kılıç’ın (1993), “Tüketici Tatmini ve Şikayet Davranışı: Dayanıklı Tüketim MamullerindeTüketicinin Şikayet Davranışının Araştırılması” adlı çalışması 2 bölümden oluşmuştur. İlkbölümde teorik olarak tüketici tatmini, şikayet kavramları ve tüketici şikayet davranışınınnedenlerini belirlemek için geliştirilen “Tüketici Şikayet Davranış Modeli” (TŞD) açıklanmıştır.İkinci bölümde ise araştırmanın yapıldığı dönemde İstanbul ilinde iki yıl içinde herhangi birdayanıklı tüketim maddesi alan ve halen kullanan tüketicilerle yapılan anket sonuçlarınındeğerlendirmelerine yer verilmiştir.Hanta (1994), “Adana İli Kentsel Alanda Hayvansal Gıda Tüketim Yapısı” konulu yükseklisans tezinde hayvansal <strong>gıda</strong> ürünlerinin tüketimini ve gelirin tüketim üzerinde etkisini ölçmekamacıyla 200 tüketici ile yüz yüze görüşme yaparak <strong>tüketicilerin</strong> sosyo-ekonomik özelliklerini,hayvansal <strong>gıda</strong> ürünlerinin gelirden aldıkları payı ve tüketici tercihlerini ortaya koymuştur.Kara (1995), “Seçim Tahmininde Hibrit Conjoint Modelinin ve Adaptive AnalitikHiyerarşi Yönteminin Etkinliği” adlı çalışmasında iki sınıflı tercih seçim modeli olan HybridConjoint Modeli (HCM) ve Analitik Hiyerarşi Modeli (AHM)’nin nitelikleri örneklendirilerekkarşılaştırılmıştır. HCM modeli, full-profill yönteminde analizi sadeleştirmek için geliştirilmiş birmodeldir. AHM ise karışık çok nitelikli alternatiflerin değerlendirilmesinde kullanılan bir kararanaliz tekniğidir.Nayga (1996), “Tüketicilerin Gıda Ürünleri Paketlerindeki Besin Bilgilerini KullanımıBelirleyicileri” başlıklı çalışmasında bir ailenin temel besin maddelerinin alımını etkileyen besinbilgilerinin neler olduğunu sosyo-demografik özelliklerle ortaya koymuştur. Eğitimli kadınlarınbüyük oranda besin bilgilerini kullandıkları ortaya çıkmıştır. Hane halkı genişliği, ırk, meslek,kentleşme, bölge, yaş, gelir önemli etkili faktörler olarak belirlenmiştir. Araştırmada veri olarak1991 yılında ABD’de yapılan Besin ve Sağlık Bilgi Anketi ile Gıda Tüketim Anketine katılan 1448kişi ile yapılan görüşmelerden sağlanan bilgiler kullanılmıştır.Aksulu (1996), “Ambalajlı Gıda Ürünlerinde Etiketin Önemi ve Tüketici Duyarlılığı” adlıçalışmada İzmir’de 6 büyük süper markette kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 491 tüketiciyeanket yapılmıştır. Çalışmada <strong>tüketicilerin</strong> satın alma sırasında <strong>gıda</strong> ürünlerinin ambalajı üzerindeki8
ilgileri değerlendirip değerlendirmediği, ne düzeyde değerlendirdiği ve hangi bilgilere önemverdiği, süper marketlerden satın alınan ambalajlı ürünlerin neler olduğu ortaya konulmuştur.Koç (1997), “Domates Salçası Talebinin Kantitatif Analizi: Adana’da Yatay KesitÇalışması Sonuçları” adlı çalışmasında, Adana ilinde farklı sosyo-ekonomik ve kültürel gruplardayer alan 476 hane halkı ile anket yaprak, fabrika üretimi domates salçası talep analizini ortayakoymuştur. Analizde LOGIT modeli kullanılmıştır ve domates salçası tüketimi üzerine sosyoekonomikfaktörlerin etkisi ve biber salçası tüketiminin etkisi ölçülmüştür.Thompson ve Kıdwell (1998), “Organik Ürün Seçiminin Açıklanması: Kimyasal Zararlar,Fiyatlar ve Tüketici Tercihleri” başlıklı çalışmalarında geleneksel ve organik ürün arasındaki seçimiki eşitlikli PROBİT modeli kullanılarak tahmin edilmiştir. 7 Şubat- 26 Nisan 1994 dönemindeyapılan araştırma Arizona Tucson’da 160 özellikli mağaza, 180 kooperatiften her pazartesi veçarşamba fiyatları alınan ve <strong>kalite</strong> kontrolü yapılan 5 ürün seçilmiştir (kırmızı elma, brokoli, havuç,marul, domates). Bu perakendecilerden alış veriş yapan 340 müşteri ile de bu ürünleri alıpalmamasına bakmaksızın anket yapılmıştır.Carlson, Kinsey ve Nadav (1998), “Kim, Nereden, Ne Zaman, Ne Yiyor?” adlıçalışmalarında A.B.D.’de 2540 hane halkından 5589 kişi ile <strong>gıda</strong> tüketimleri ile ilgili anketyapılmıştır. Ev dışında tüketim yerleri, sosyo-demografik bilgiler alınmıştır. Kümeleme analizi ilesınıflandırma yapılan deneklerin <strong>gıda</strong> kaynakları, kaynakların tercih nedenleri, ve memnuniyetdüzeyleri ile birlikte alınan <strong>gıda</strong>ların objektif <strong>kalite</strong> içerikleri, besin içeriklerini değerlendirmesonuçları ortaya konulmuştur.Caswell, Bredahl ve Hocker (1998), <strong>gıda</strong> işletmelerinde son yıllarda kullanımı hızla artan<strong>kalite</strong> sistemleri ve <strong>kalite</strong> standartlarının neler olduğu yeni sistemlerin <strong>gıda</strong> endüstrisini nasıletkilediği, bu etkilerin nasıl nicel artışlar sağladığını tartıştıkları “Kalite Yönetimi Meta SistemleriGıda Endüstrisini Nasıl Etkiler” adlı çalışmalarında 3 tip meta sistem belirlenmiş ve bu sistemlerinözellikleri, maliyet unsuru olarak kara etkisi, rekabet avantajları ve sistemin etkilerinin nasıldeğerlendirilmesi gerektiği ele alınmıştır.Yurdakul, Akdemir, Koç ve Vuruş (1998), “Deli Dana Hastalığının Türkiye ‘de Kırmızı EtPazarına Etkisi” adlı çalışmalarında kısa ve uzun vadede deli dana hastalığının dana eti tüketimineetkisini ölçmüşlerdir. Kısa vadede etkileri ortaya koymak için deflate edilmiş üç aylık perakendefiyatları kullanılmıştır. Uzun vadedeki etkiyi ise, Adana ilinde 400 hane halkı ile yapılan et tüketimçalışması anketinden elde edilen verilerini kullanarak, LOGIT analizi yardımı ile ölçmüşlerdir.Anketlerde ailelerin deli dana hastalığı hakkındaki bilgi düzeyleri, ailelerin sığır eti tercihleri,tercihleri etkileyen faktörler ve bu faktörlerin önem düzeyleri ortaya konmuştur. Araştırmada danaeti tüketimi üzerinde deli dana hastalığının uzun dönemde etkili olmadığı ve tüketimi sosyoekonomikve kültürel faktörlerin etkilediği belirlenmiştir.Giray (1999), “Türkiye’de Bisküvi Endüstrisi İşletmelerinin <strong>Ekonomik</strong> Yapıları veYaptıkları Pazarlama Araştırmaları” adlı doktora tezinde Türkiye’de bisküvi sanayinin yapısınıinceleyerek, hem bisküvi hem de diğer sektörler açısından önemli olan pazarlama araştırmalarınıele almıştır. Pazarlama araştırmalarında kullanılan çok değişkenli analiz yöntemleri tanıtılmıştır.Conjoint analizi ile bisküvi tüketimindeki tercihler belirlenmiştir. Bu amaçla üniversite öğrencileriile anket yapılmıştır. Full-profile tekniğini kullanarak 3 faktör marka (4 düzey), çeşit (4 düzey),fiyat (5 düzey) belirlenmiştir. Faktörler önem düzeylerine göre çeşit (%68,62), marka (%23,42),fiyat (%7,96) olarak sıralanmıştır.Madran (1999) “Türk Tüketicisinin Gıda Tüketim Davranışları ve Türkiye DondurulmuşGıda Pazarında Tüketici Davranışları Üzerine Bir Çalışma” konulu eserinde dondurulmuş <strong>gıda</strong>sanayini, bu sanayide pazarlama karması unsurlarını, tüketim yapısını belirleyen sosyo-ekonomikfaktörleri incelemiştir.Baker (1999), “Taze Elmada Gıda Güvenliği İçin Tüketici Tercihleri: Pazar Bölümleme,Tüketici Özellikleri ve Pazar Fırsatları” adlı çalışmada conjoint tekniği kullanılarak tüketicininfiyat, <strong>kalite</strong> ve <strong>gıda</strong> güvenliği tercihleri temel alınarak pazar bölümlemesi yapılmıştır. Tüm ülkedüzeyinde 1850 kişiye posta ile anket gönderilmiştir ve bu anketlerin %33,2’si geri dönmüştürfakat, tutarsız anketler elenerek 510 anket değerlendirmeye alınmıştır. Fiyat, kimyasal maddekullanım politikası ve kanser riski, hasar düzeyi ve <strong>gıda</strong> güvenliği düzenlemeleri ile uyumlu9
- Page 1 and 2: TÜKETİCİLERİN İŞLENMİŞ GIDA
- Page 3: ÖNSÖZSon yıllarda tüm dünya ü
- Page 9 and 10: ÇİZELGELER DİZİNİÇizelge 3.1.
- Page 11 and 12: ŞEKİLLER DİZİNİSAYFA NOŞekil
- Page 13: KISALTMALARAB: Avrupa BirliğiABD:
- Page 16 and 17: eslenmenin sağlanması ve artırı
- Page 18 and 19: araştırmalar yapılmaya başlanm
- Page 20 and 21: 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALARGreen, Carr
- Page 24 and 25: sertifikasyon ve hükümet denetiml
- Page 26 and 27: 3. MATERYAL VE YÖNTEM3.1. Materyal
- Page 28 and 29: = β + β Χ1 2 2Bahis oranının l
- Page 30 and 31: Fj=p∑ [ + +]jij22jp pi=1WXWXWX1..
- Page 32 and 33: Çizelge 3.4. Yetişkin Eş Değer
- Page 34 and 35: Kombinasyon sayısı= 3*3*2*2 =36
- Page 36 and 37: 4. Model tahmini: Model tahmini hem
- Page 38 and 39: şişmanlık, alkol alımı ve aş
- Page 40 and 41: Karşılaştırmalar bölge düzeyi
- Page 42 and 43: Çizelge 4.3. Seçilmiş Ülke ve
- Page 44 and 45: konusunda Türkiye pozisyonunu beli
- Page 46 and 47: Sistem ilk olarak 1960’lı yılla
- Page 48 and 49: İyi tarım uygulamalarını belirl
- Page 50 and 51: III. Rekabet avantajı sağlar. Öz
- Page 52 and 53: için tarımsal ürünlerin entegre
- Page 54 and 55: mamul ve yarı mamul maddeler, yan
- Page 56 and 57: ÜRETİM İZİN VE SİCİLGıda iş
- Page 58 and 59: Şekil 4.2. TKİB, Koruma Kontrol G
- Page 60 and 61: %15’lik bir paya sahiptir ve imal
- Page 62 and 63: 4.2.2.2.(1). Avrupa Gıda Otoritesi
- Page 64 and 65: 7. Adalet Bakanlığı (U.S. Depart
- Page 66 and 67: 4.3. Türkiye’de Gıda Üretimi V
- Page 68 and 69: Çizelge 4.5.Gıda Sanayi Dış Tic
- Page 70 and 71: Çizelge 4.9. Türkiye’de Gıda H
- Page 72 and 73:
460440Cal/gün420400380360calori340
- Page 74 and 75:
4.4. Hane Halkı Anketlerinden Elde
- Page 76 and 77:
%100908070605040302010014 16 18 178
- Page 78 and 79:
alındığında il genelinde de ün
- Page 80 and 81:
4.24’de tüketicilerin kalite bak
- Page 82 and 83:
mamullerde fiyat avantajı sağlaya
- Page 84 and 85:
ulunmadığı için kayıpların he
- Page 86 and 87:
4.4.2.1. Etkili Ana FaktörlerÇal
- Page 88 and 89:
1. Satın alma davranışlarını b
- Page 90 and 91:
Çizelge 4.39. Modelin Gerçekleşm
- Page 92 and 93:
Çizelge 4.40. İncelenen Faktör v
- Page 94 and 95:
Çizelge 4.43’de çalışmada kul
- Page 96 and 97:
5. SONUÇ ve ÖNERİLERGıda tüket
- Page 98 and 99:
yılında 0,43’den 1994 yılında
- Page 100 and 101:
asında yer alması kamuoyu oluştu
- Page 102 and 103:
KAYNAKLARAC NIELSEN-ZET, 1998, Tür
- Page 104 and 105:
GREEN, P.E., HELSEN, K., 1989, Cros
- Page 106 and 107:
Analysis, 71st EAAE SEminar, The Fo
- Page 108 and 109:
İşlemler İçin Alınacak Ücretl
- Page 110 and 111:
TEAE YAYINLARIKitaplar• T.Özüdo
- Page 112 and 113:
Orman İçi Köyler Açısından De
- Page 114 and 115:
• Y. E. Ertürk, S. Tan, Et ve Et