tüketicilerin işlenmiş gıda ürünlerinde kalite - Tarımsal Ekonomik ...

3. Görüş formalarının ve kartlarının hazırlanması ve uygulanması: Sunum tipi faktörsayısına bağlı olarak trade-off (karşılaştırmalı tablolar) ya da full-profile (kartlar) olarakseçilmektedir (şekil 3.1 ve 3.2).3.1. Trade-off: İki faktör aynı anda değerlendirilir. Uygulanması oldukça basit ve anlaşılırolmasına rağmen bazı kısıtları olan bir tekniktir. Aynı anda iki faktörün değerlendirenbenzer tabloların bir çok kez cevaplayıcıya sunulması ve cevaplayıcıların belirli süresonra rutin cevaplar verebilmesi; az sayıda düzey için çok sayıda yargının gerekliliği;yalnızca metrik olmayan cevaplar kullanılması ve tercih sıralaması yapılması analizdesorunlar yaratabilmektedir. Bu dezavantajlarından dolayı son yıllarda bu teknik terkedilmiştir. Fakat, faktör sayısı 7’den büyük olduğunda önerilen bir tekniktir.3.2. Full-profile: Faktör sayısı 6 ve daha az ise full-profile yönteminin kullanılmasıönerilmektedir. En fazla kullanılan bir yöntem olan full-profile’de tüm faktörlerbirlikte değerlendirilmektedir. Diğer yönteme göre daha gerçekçi olmasına rağmenkarmaşıktır fakat satın alma amacı, deneme olasılığı, tercihlerini değiştirme olasılığıgibi cevaplar daha kolay alınır (Hair ve ark.,1992). Bu yöntemin de temel 2 kısıtıvardır. İlki faktörler arasındaki ikili ve ya çoklu etkileşimler dikkate alınması, diğerkısıt ise faktör ve düzeylerinden oluşan kombinasyon sayısına sınırlandırmagetirilmesidir (Tatlıdil, 1994). Bu çalışmada kullanılacak olan 4 faktör ve her birfaktöre ait düzeylerden 36 kombinasyonun cevaplayıcılarca sıralandırılmasınınoldukça zor ve sağlıklı sonuçlar veremeyeceği daha önce belirtilmişti. Bu nedenle anafaktörlerin dikkate alındığı düzenleme ile kombinasyon sayısı azaltılarak elde edilenkombinasyonlar kartlara hazırlanıp cevaplayıcılara sunulmuştur.500.000470.000420.000FiyatMarkaŞekil 3.1. Trade-Off Sunum TekniğiA B CMarka : A Marka : BFiyat : 470.000 Fiyat : 470.000İçerik : Pastörize İçerik : SterilizePromosyon : Evet Promosyon : HayırŞekil 3.2. Full-Profile Sunum TekniğiFull-profil uygulamasında niteliklerin yazılı, resimleyerek veya fiziksel modellerkullanarak sunulması söz konusudur. Çoğu zaman yazılı tanımlar kullanılırken duyarlılık ya daestetiksel niteliklerde resim ve modeller de kullanılabilmektedir. Cevaplayıcı grubun sosyodemografiközellikleri de sunum tipi seçiminde önemlidir. Çalışmada farklı kültürel alt yapı veeğitim düzeyine sahip kişilerle görüşüldüğü için tanımlama ve resimleme teknikleri bir aradakullanılmıştır.Sunum tekniği kararından sonra tüketici tercih ölçümünün seçimine karar vermek gerekir.İki tür tercih ölçüm tekniği vardır. Bir puan cetveli yardımı ile derecelendirme veya tercihsıralaması yapma yöntemleri kullanılabilir. Tercih sıralaması sadece tarde-off yönteminde geçerliolup, full-profile ile her iki yöntem kullanılabilir. Sıralama yöntemi 20’den daha az sayıdakombinasyon var ise güvenilir sonuçlar vermektedir. Fakat sıralama yönteminin idaresi oldukçazordur. Derecelendirmede analiz ve kontrol kolay olup tüketicilerin kararlı cevap verme ihtimallerisıralamaya göre daha yüksektir (Hair ve ark., 1987).21