ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ - Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü

Sınırlamalar :q R i= Σ k l=ı X R (13)q R i= Σ m i=ı X Rq Ns I=Σ n j=ı X N ljq Nd j=Σ k l=ı X N ljq R i= q N Il*D Nq i , q l , q j > 03.2.5. Spatial Denge Modelinin İşleyişiModelin işleyişi, birinci kısımda süt ve süt ürünlerinin bölgeler arası nakliye masrafları, ikincikısımda arz fonksiyonları ve üçüncü kısımda ise talep fonksiyonları olmak üzere üç kısımdanoluşmaktadır.1. Taşıma maliyet fonksiyonları: Taşıma maliyetleri, ekipman, işgücü, yakıt, bakım ve onarım,taşınacak ürünün cinsi gibi çeşitli faktörlere göre değişim göstermektedir. Türkiye’de bölgeler arasıtaşıma maliyetleri ile ilgili bir çalışma veya literatür mevcut değildir. Bu çalışmada, bölgelerarasında çiğ süt akışının olmadığı, sadece içme sütü ve işlenmiş süt ürünlerinin taşındığı ve dokuztarım bölgesinden nüfus yoğunluğu, büyüklük veya stratejik açıdan önemli olan bir il merkezolarak seçilerek, bölgeler arası süt akışının bu iller arasında gerçekleştiği varsayılmıştır (Tablo 3.1).Bölgeler arası taşıma maliyetleri ise, kargo şirketlerinden alınan 1998 yılı km başına birim taşımamaliyetleri ile bu iller arasındaki mesafeler çarpılarak hesaplanmıştır. 1980 ve 1989 yılları içintaşıma maliyetleri süt fiyatlarındaki artış dikkate alınarak hesaplanmıştır. Bu varsayımlar altındaiçme sütü ve süt ürünleri için taşıma maliyeti denklemleri aşağıdaki gibidir. İçme sütünündayanıklılığı diğer süt ürünlerine göre daha az olduğu için taşıma maliyeti daha yüksek olarakalınmıştır.İçme sütüit lj =13 500 000 TL * m (14)Teryağıtt lj =12 000 000 TL * mPeynirpt lj =12 000 000 TL * mSüt Tozustt lj =12 000 000 TL * mBurada;t lji: İçme Sütü Taşıma Maliyeti (TL/km)t ljt: Tereyağı Taşıma Maliyeti (TL/km)t ljp: Peynir Taşıma Maliyeti (TL/km)t ljst: Süttozu Taşıma Maliyeti (TL/km)m: Mesafe (km)2. Arz fonksiyonlarıBölgeler arası yapısal değişimleri analiz edebilmek için uzun dönem değişiklikleri dikkate almakgerekmektedir. Uzun dönem, üreticilerin talep değişmeleri karşısında her türlü arz ayarlamasınıyapabilecekleri bir süredir. Uzun dönemde arz esnekliği kısa döneme göre daha fazladır (Eraktanve Açıl, 2000). Bu çalışmada modelin çözümü için arz ve talep parametreleri hesaplanmıştır.Parametrelerin hesaplanmasında çiğ süt ve süt ürünlerinin arz ve talep esneklikleri kullanılmıştır.29