Namaz Vakitleri nasıl hesâb edilir?

sânînin vakti, hakîkî zemâna göre tam 9 sâat olur. Fadl-ı dâir, gece yarısına müsâvî olanezânî zuhr vaktine [5 sâat 7 dakîkaya] ilâve ve 20 dakîka çıkarılınca, kalan 7 sâat 57 dakîka,ezânî imsâk vakti olur.13 Ağustosda işâ’i evvel vaktini bulalım. Pille işliyen tertîbli CASİO hesâb makinesi ilefadl-ı dâir:P 1 17 + ⁄ − RUN 14 50 RUN 41 RUNdüğmelerine basınca, 8 sâat 36 dakîka bulunur. Zevâl vaktinde hakîkî sâat sıfır olduğundan,10 dakîka temkin ilâve edilince, işâ’i evvel vakti, hakîkî zemâna göre, 8 sâat 46 dakîka,müşterek sâate göre, 8 sâat 55 dakîka olur. Ezânî zuhr vakti, 5 sâat 7 dakîka olduğundan,ezânî işâ’ vakti, 13.43, ya’nî 1.43 olur.Kare-köklü mu’âdele’ye göre bulduğumuz, 13 Ağustos ikindi vaktini, ziyâ enerjisi ileçalışan pilsiz (CASIO) elektronik hesâb makinesi ile de hesâb edelim: Fey–i zevâl için ON 2610 tan düğmelerine basılarak makinenin levhasında 0,4913 hâsıl olur. Temâm-ıirtifâ’ı asr-ı evvel için ON 1.4913 INV tan INV düğmelerine basılarak 56 derece 9 dakîkabulunur. M için 75 10 + 49 + 56 9 = ÷ 2 = INV düğmelerinebasınca 90 derece 9 dakîka 30 sâniye bulunur. H yı bulmak için ON 15 sin x 41 10sin ÷ 75 10 sin ÷ 49 sin = √ INV sin x 2 ÷ 15 = INV düğmelerinebasılarak, Fadl-ı dâir zemânı 3 sâat 51 dakîka olur.Asr-ı evvel irtifâ’ı 33 derece 51 dakîka olduğu için, pil ile işliyen, tertîbli CASIO fx-3600P makinesinde P 1 33 51 RUN 14 50 RUN 41 RUN düğmelerinebasınca, asr-ı evvel için H = 3 sâat 51 dakîka bulunur.NEMÂZ KILMASI TAHRÎMEN MEKRÛH, YA’NÎ HARÂM OLAN ZEMÂN ÜÇDÜR:Bu üç vakte, (Kerâhet zemânı) denir. Bu üç vaktde başlanan farzlar sahîh olmaz.Nâfileler sahîh olursa da, tahrîmen mekrûh olur. Bu üç vaktde başlanan nâfileleri bozmalı,başka zemânlarda kazâ etmelidir. Bu üç vakt: Güneş doğarken, batarken ve Nısf-ün-nehârdâiresi üzerinde, [zevâl vaktinde] ya’nî gündüz ortasında ikendir. Burada, güneşin doğması,üst kenârının zâhirî üfuk hattından görünmeğe başlayıp, bakamıyacak kadar parlamasınaya’nî (Dühâ vakti)ne kadar olan zemândır. Dühâ vaktinde güneş merkezinin üfk-ıhakîkîden irtifâı beş derecedir. Alt kenârı üfk-ı mer’îden bir mızrak boyu irtifâındadır. Dühâvakti, güneşin tulû’undan takrîben 40 dakîka sonradır. Bu iki vakt arasındaki zemân, ya’nîtulû’ ve dühâ vaktleri arasındaki zemân, (Kerâhet zemânı)dır. Dühâ vakti olunca, iki rek’at(İşrak nemâzı) kılmak sünnetdir. Bu nemâza (Kuşluk nemâzı) da denir. Bayram nemâzıda, bu vaktde kılınır. Güneşin batması da, tozsuz, dumansız, berrak bir havada, ziyânıngeldiği yerlerin veyâ kendisinin bakacak kadar sararmağa başladığı vaktden batıncaya kadarolan zemân demekdir. Bu vakte (İsfirâr-ı şems) zemânı denir. İşrak vaktleri hesâbedilirken, ihtiyât olarak, Temkin zemânı kadar sonraya alınmış, isfirâr vaktlerideğişdirilmemişdir. Nemâzı gündüz ortasında kılmak, ilk veyâ son rek’atinin gündüz ortasınarastlaması demek olduğu, Tahtâvînin (Merâkıl-felâh) hâşiyesinde ve İbni Âbidîndeyazılıdır.Nemâz vaktleri hesâb edilirken, bir mahaldeki muhtelif yüksekliklerin muhtelif zâhirîüfuk hatlarına göre olan muhtelif zâhirî irtifâ’lar yerine, o mahallin sâbit olan şer’î üfkunagöre şer’î irtifâ’ları hesâba katmak lâzım olduğunu yukarıda bildirmişdik. Buna göre, şer’îzevâl vakti, güneşin ön ve arka kenârlarının, tulû’ ve gurûb mahallerindeki şer’î üfuklardan29