PW (50)1 2009 - Związek Polaków we Włoszech

More documents

Recommendations

Info

Potrzeba Prawdy Licealiści z Piacenzy obejrzeli film “Katyń” w pełnym skupienia milczeniu, metaforycznie “na stojąco”, jak to sugeruje krytyk filmowy z Corriere della Sera. 24 marca br. w kinie Multisala Corso obecnych było 10 piątych klas ze szkół średnich wraz z ich profesorami. Wzięli oni udział w spotkaniu zorganizowanym przez Teresę Musiał-Casali ze Związku Polaków w Mediolanie, która na poranek zaprosiła też Maurizio Nowaka (prezesa Stowarzyszenia Rodzin Polskich Kombatantów we Włoszech). Ten ostatni przedstawił młodzieży historię o której opowiada film, a swoje wystąpienie zakończył apelem do młodych ludzi, by każdy z nich stał się w życiu świadkiem prawdy i sprawiedliwości, by poszukiwał ich bez obaw i odruchów tchórzostwa. Po projekcji filmu uczniowie spisali swoje refleksje. Oto niektóre z nich: “Film A. Wajdy zapoznał mnie z faktami II wojny światowej, których zupełnie nie znałam. Skłonił mnie do głębokich przemyśleń. Ale przede wszystkim wzbudził we mnie Pierwszy film dokumentalny o Katyniu... Film nakręcony dwadzieścia lat temu, w r. 1990 z inspiracji Andrzeja Wajdy, rekonstruuje zbrodnię katyńską poprzez fragmenty wspomnień rodzin wymordowanych Polaków, materiały archiwalne, wywiady z byłymi politykami i zapis zeznań Rosjan, świadków wydarzeń. “To właśnie rozmowy z miejscową 18 POLONIA WŁOSKA NR 1(50)/2009 ludnością, były dla mnie najbardziej interesujące, choć moim zamierzeniem było przeprowadzenie większej ilości wywiadów z przedstawicielami byłego NKWD.” - powiedział po projekcji, w czasie spotkania z publicznością, Marcel Łoziński. – “W jakimś sensie jest to film o strachu. W czasie zbierania materiałów poczuliśmy, że tam na miej- silną potrzebę prawdy. Wydaje mi się, że jest niesłychanie ważne pamiętać o ofiarach tej masakry, by nie zabić ich po raz drugi, nie myśląc o nich więcej.” Federica “Obejrzany film poruszył mnie do głębi. Jest rzeczą niewytłumaczalną i niewybaczalną milczenie wokół tego wydarzenia. Państwo, które ukrywa prawdę i przeszłość przed swoim narodem, jest Państwem, które odrzuca swą przyszłość.” Francesca “Przerażenie, smutek i pragnienie poznania prawdy. Film “Katyń” jest zrobiony bardzo dobrze, opowiada – nie bez uciekania się do scen drastycznych – o wydarzeniu z historii tak mało znanym. Po raz pierwszy widziałam młodzież, która w czasie napisów końcowych wstawała z miejsc bez wrzasków, popychania i niewybrednych komentarzy. Brakło słów wobec niewiary w te okropne i niesprawiedliwe fakty.” Bianca (tłum. z włoskiego) Zanim jeszcze wszedł na ekrany kin włoskich film Andrzeja Wajdy “Katyń” (o którym piszemy powyżej), dnia 4 lutego 2009 w rzymskiej sali “Nuovo Cinema Aquila” miała miejsce projekcja filmu dokumentalnego “Las Katyński” Marcela Łozińskiego. Marcel Łoziński jest jednym z najwybitniejszych reżyserów polskiego filmu dokumentalnego. Od roku 1971, w którym ukończył szkołę filmową PWSFTViT w Łodzi, stworzył ponad 40. filmów. Laureat imponującej ilości nagród i wyróżnień na krajowych i międzynarodowych festiwalach. Nominowany do nagrody Europejskiej Akademii Filmowej oraz do Oskara w roku 1994 za film dokumentalny “89 mm od Europy”. Od 1995 r. jest członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej (przyznającej Oskary). Jest również pedagogiem - wykładał m.in. w Paryskiej Szkole Filmowej FEMIS. Kieruje kursem dokumentalnym w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. W broszurce do wydanego w r. 2000 zbioru filmów tego autora na płytach DVD, czytamy: “Marcel Łoziński skupia charakterystyczne cechy nurtu kina krytycznego, które nazywamy “polską szkołą dokumentu”. Jego filmy są opisem konkretnej międzyludzkiej sytuacji, a zarazem jej uogólnieniem, metaforą. Są lojalne wobec bohaterów, idą za człowiekiem, a jednocześnie zachowują wyraźny punkt widzenia autora. W filmach Łozińskiego lat 70. słusznie doszukiwano się demaskacji systemu, w jakim żyliśmy. Ale mówią one także o świecie, w którym żyjemy dziś. Sens tych filmów jest uniwersalny...”* W latach 1971/89 Marcel Łoziński osiągnął smutny rekord jako autor największej ilości filmów zatrzymanych przez cenzurę, (czyli tych, które poszły na półki). * Tadeusz Sobolewski, w: “Marcel Łoziński”, Polskie Wydawnictwo Audiowizualne, 2000 r., seria Polska Szkoła Dokumentu. scu, 50 lat po zbrodni – wciąż panuje lęk przed ideologią, która nie całkiem umarła. Film powstał 20 lat temu, ale jeśli dane by mi było dzisiaj wrócić w okolice Katynia i spotkać te same osoby, zobaczyłbym w ich oczach ten sam strach.” W filmie, jeden ze świadków-Rosjan wyznaje, że do roku 1952 w lasach koło Katynia wymordowano nie tylko Polaków: “...To straszny las [leżą tam pochowani] Cyganie, Rosjanie, Polacy, Łotysze, wszyscy... Chłopi, prości ludzie, nawet kobiety. Oni nawet nie wiedzieli co znaczy słowo polityka...” W tym kontekście zbrodnia katyńska, jaką przyjęliśmy uważać za część polskiej tragedii narodowej, staje się symbolem zbrodni rozumianej szerzej, zbrodni totalitarnego systemu przeciwko jednostce. “Chciałem przypomnieć, że to nie Rosjanie zabijali, zabijał system” – powiedział Marcel Łoziński. A.J. Projekcja filmu “Las Katyński” odbyła się w ramach cyklu “La II Guerra Mondiale nel Cinema Polacco” zorganizowanego przez Instytut Polski w Rzymie.
W czasie spotkania z reżyserem po projekcji filmu “Las Katyński”, pozwoliliśmy sobie odbiec od tematyki wieczoru, by zwrócić się do niego z pytaniem o dzisiejsze losy polskiego filmu dokumentalnego (“dokumentu”). Oto co Marcel Łoziński powiedział w wywiadzie dla Czytelników Biuletynu: Polski dokument – stan na wczoraj i dziś “ Zaryzykowałbym stwierdzenie, że jeszcze do niedawna dzisiejsza młodzież filmowa, miała sytuację gorszą niż my, twórcy polskiego filmu dokumentalnego, 30 lat temu. Dlaczego do niedawna – o tym za chwilę, a dlaczego gorszą? Dlatego, że my byliśmy przede wszystkim grupą. Krzysztof Kieślowski, Tomasz Zygadło, Wojciech Wiśniewski, Bohdan Kosiński, ja (by wymienić tylko niektórych) – byliśmy ci “niezadowoleni”, trzymaliśmy się razem i to była nasza siła. Oczywiście w tamtych latach szalała cenzura polityczna, ale cenzura polityczna dawała się obejść. Dzisiaj jest cenzura finansowa – dużo trudniej ją oszukać. A nasze zapasy z cenzurą polityczną odbywały się tak: my, reżyserzy musieliśmy się zapoznać z każdym, nowym szefem kinematografii - to oni zatwierdzali nasze scenariusze, a my, by wynegocjować pozwolenie na kręcenie filmu, tak ich przekonywaliśmy: “Jeśli ma Pan na swoim koncie produkcję 99% filmów “takich jak trzeba” – to niech ma Pan te 4, 5 filmów zatrzymanych. W Polsce ekipa rządząca zmienia się dość często (był rok: 56, 68, 70, 76, 80...) i jak się zmieni ekipa rządowa, zadzwonią do Pana z Komitetu Centralnego: “Towarzyszu ministrze co macie na nowy okres?” A Pan wyciągnie te nasze filmy z półek i pokaże, że ma Pan umiejętność przewidywania, że jest Pan człowiekiem politycznie dojrzałym.” I to grało i dlatego pozwalano nam robić filmy, które w PRL właściwie nie powinny były nigdy powstać. Nasze filmy nie były nigdy wprost krytyczne. Musieliśmy używać języka ezopowego, próbować dotrzeć głębiej do tej naszej rzeczywistości. Byliśmy jednak tak bardzo przeciw, tak bardzo napaleni, że – to zabrzmi jak paradoks – całe szczęście, że istniała cenzura! To zmuszało nas do myślenia: jak się wyrazić, jak wypowiedzieć? Spróbować lepiej, głębiej, mocniej, tak żeby “oni” się nie zorientowali a jednocześnie, by widz to wychwycił, by wiedział o co chodzi... Jednak widz (rozumiany jako duża publiczność) często w ogóle dla nas nie istniał. Te filmy były pokazywane w klubach dyskusyjnych, na przeglądach, w kręgach zamkniętych. A mimo to my w ogóle nie musieliśmy się martwić o pieniądze. Pieniądze się wtedy nie liczyły – teraz jest to nie do pojęcia. Nasze dokumenty były wysyłane na zagraniczne festiwale i większość z nich zdobywała nagrody. Wtedy tworzył się obraz Polski: fantastyczny, wolny kraj! O czym oni mówią? Krytykują system... no i wygrywaliśmy. A w Polsce tych filmów prawie nikt nie znał – to brzmi jak dowcip. Sześć moich filmów wylądowało na półkach: Happy end, Wizyta, Król, Zderzenie czołowe, Egzamin dojrzałości, Próba mikrofonu... Oczywiście były gdzieś granice wytrzymałości. W styczniu 1980 r. po kolejnym zatrzymanym filmie, zostałem wyrzucony z Wytwórni (WFD) z zakazem wstępu (na szczęście już w sierpniu 1980, za “Solidarności”, znów z powrotem tam byłem...) A dziś... młodzi mają inny problem. Gdy mój najstarszy syn skończył szkołę filmową, był kompletnie sam. W środowisku filmowym istnieje bardzo ostra konkurencja, czego za moich czasów nie było. A poza tym łatwiej jest zrobić film “przeciw”, niż film “za”. W roku 2001 Andrzej Wajda założył w Warszawie Mistrzowską Szkołę Reżyserii Filmowej.* Prowadzone są w niej kursy reżyserii fabularnej i dokumentalnej (ten ostatni pod kierunkiem Marcela Łozińskiego – przyp.red.). Chodzi nam o to, żeby młodzi filmowcy nauczyczyli się mysleć o tym, co chcą dziś powiedzieć i żeby umieli stanowić grupę. I to funkcjonuje: mamy już zespoły filmowe młodych np. “Paladino”. Ich filmy zdobyły nagrody na wszystkich możliwych festiwalach europejskich. ” Marcel Łoziński w czasie pracy notowała Anna Jurasz *W listopadzie 2001 roku rozpoczęła swoją działalność Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy, objęta honorowym patronatem Europejskiej Akademii Filmowej. Założycielami Szkoły są Andrzej Wajda, Wojciech Marczewski oraz Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych (WFDiF) w Warszawie. “U podstaw decyzji o stworzeniu Szkoły leżało przekonanie, że trudna sytuacja, w której znalazła się polska kultura, wymaga podjęcia zdecydowanych działań. Kinematografia - pozostawiona na marginesie rozgrywających się przemian gospodarczych, nie dofinansowana, lekceważona przez polityków i urzędników, zagrożona przez napływ tandety i złego gustu - zmierzała wprost do samounicestwienia. Tymczasem na naszych oczach dokonywał się ważny przełom socjologiczny i kulturowy, którego nie wolno było zignorować. Tysiące młodych ludzi sięgnęło po kamery elektroniczne; reżyseria przestała być zajęciem elitarnym. Zaczęły powstawać setki amatorskich filmów, czasem z powodzeniem przebijających się na ekrany kin. W odróżnieniu od kinematografii profesjonalnej wiele z nich cechuje się wyjątkową świeżością spojrzenia na rzeczywistość, często tę prowincjonalną, tak dotąd zaniedbywaną. Jest to kino realizowane przez ludzi młodych, a czasem nawet bardzo młodych…” Andrzej Wajda, Wojciech Marczewski (Z oficjalnej strony internetowej Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej) POLONIA WŁOSKA NR 1(50)/2009 19
Page 1 and 2: POLONIA WLOSKA BIULETYN INFORMACYJN
Page 3 and 4: Fot. na tej str.: Uczestnicy XIV Wa
Page 5 and 6: PRZEDSTAWIAMY NOWEGO PREZESA ZPwW J
Page 7 and 8: Zapraszamy wszystkich zainteresowan
Page 9 and 10: wersytetu Mikołaja Kopernika. W sw
Page 11 and 12: Na zlecenie Kurii w Drohiczynie wyk
Page 13 and 14: POLACY WE WŁOSZECH Ostatnio ukaza
Page 15 and 16: ia, to gesty, to ciało, w którym
Page 17: dziwej dokumentacji. Zawsze miałem
Page 21 and 22: ety niżeli o braku. Stanowiły to
Page 23 and 24: FORUM SPECJALISTÓW, A KTÓRYM MÓW
Page 25 and 26: Senatu Rzeczypospolitej Polskiej mi
Page 27 and 28: stawicielami, obok Grotowskiego, s
Page 29 and 30: piękniejszy plac w Turynie, piazza
Page 31 and 32: sularny Katanii i duchowni. Po prze
Page 33 and 34: KORESPONDENCJA Z WARSZAWY Moje Wło
Page 35 and 36: NOWOŚCI WYDAWNICZE - NUOVE PUBBLIC
Page 37: Wraz z rysunkiem “Małpy w kąpie
Page 40 and 41: Józef Beck, ministro degli Esteri
Page 42 and 43: LIBRI SOTTO LA LENTE Marek Hłasko:

PW (50)1 2009 - Związek Polaków we Włoszech

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?