2(6) 2007 - Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

Archetyp ojca w uje˛ciu psychologii analitycznej K.G. Junga 21
Antygona opiekowała sie˛ troskliwieswymojcem,królemEdypem,gdyz˙ ten,
dowiedziawszy sie˛, z˙e spłodził ja˛ ijejdwóchbracizwłasna˛matka˛, os´lepił sie˛.
Kordelia pokrzywdzona przez swego despotycznego i zadufanego w sobie
ojca, króla Leara przybyła na ratunek wtedy, kiedy został on upokorzony
przez jej dwie siostry, które w swym zas´lepieniu uznał za bardziej od niej
zasługuja˛ce na okazałe wiano.
Onieprawidłowos´ci omawianego w tym rozdziale układu ojciec córka
s´wiadczy przede wszystkim to, z˙e wbrew pozorom traca˛ na nim i ojciec i córka,
jest to bowiem układ nie sterowany przez niezbe˛dny do z˙ycia rozwój. Opieka
ze strony córki utwierdza zazwyczaj ojca w przekonaniu o jego małej wartos´ci,
które łatwo przeradza sie˛, na zasadzie zadziałania szeregu mechanizmów obronnych,
w przekonanie, z˙e córka, jako przedstawicielka niewies´ciego rodu, stworzona
jest do opieki nad nim. Opieka taka przeradza sie˛ zazwyczaj u córki
w bezrefleksyjne i kompulsywne reakcje nie tylko wobec ojca, lecz takz˙e i innych
osób z jej otoczenia, ma ona niewiele wspólnego z miłos´cia˛ do nieszcze˛s´liwego
ojca, bo miłos´ć to konsekwentne da˛z˙enie do wyzwolenia u osoby
kochanej postawy aktywnej, a tylko taka sprzyja rozwojowi.
Negatywny wpływ na rozwój córki wcia˛gnie˛tej w zakle˛ty kra˛g pechowos´ci
ojca potwierdzaja˛ nie tylko liczne obserwacje nad losami z˙yciowymi tego typu
córek. Archetypowy model tych niekorzystnych dla dziewcza˛t dróg z˙yciowych
przedstawiony został bardzo wyraz´nie we wspomnianych juz˙ mitach i legendach;
zarówno Antygona, jak i Kordelia, pomimo tego, z˙e ciesza˛ sie˛ odwieczna˛
sympatia˛, swa˛ postawe˛ przypłaciły z˙yciem.
6. Cierpia˛cy ojciec złos´liwa córka
Zapowiedziany tytułem niniejszego rozdziału typ zwia˛zku ojca z córka˛ nie
budzi z˙adnych zastrzez˙eń swoja˛nieprawidłowos´cia˛, posiada on jednak bardzo
istotna˛ ceche˛wspólna˛zpoprzednioomawianymtypemzwia˛zku, który jak
pamie˛tamy takie wa˛tpliwos´ci mógł budzić. Otóz˙ zarówno omawiana poprzednio
pechowos´ć ojca,jakicierpieniesa˛ cechami przez niego „zawinionymi”.
Zarówno omawiany poprzednio, jak i w tym rozdziale typ zwia˛zku ojca
zcórka˛ ukazany został bardzo czytelnie w przytaczanej poprzednio, nalez˙a˛cej
do pomnika kultury s´wiatowej sztuce Szekspira Król Lear. Jest to jak wiadomo
sztuka przedstawiaja˛ca relacje ojca z trzema córkami. Wspomniana w poprzednim
rozdziale najmłodsza córka, Kordelia, pomimo niesprawiedliwego
potraktowania przez ojca i pozbawienia jej wiana, na te˛ jawna˛ niesprawiedliwos´ć
zareagowała zwie˛kszona˛ opiekuńczos´cia˛ nad nim, czym zyskała sobie
niesłabna˛ca˛ sympatie˛ milionów widzów. Dwie starsze córki króla Leara, Goneryla
i Regana stanowia˛ uosobienie córek złych, agresywnych wobec ojca i upokarzaja˛cych
go, sa˛ to wie˛c „wyrodne dzieci” i jak najbardziej „czarne charaktery”
czytelnej sagi rodzinnej.