2(6) 2007 - Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

44 Marlena Kilian
i starszych ujawniły, z˙e tylko 1,0% z nich korzystało z jakichkolwiek zabiegów
rehabilitacyjnych, przy ponad 30% zgłaszaja˛cych niezaspokojona˛ potrzebe˛
zaopatrzenia w róz˙nego rodzaju sprze˛t ortopedyczny i niemal 8% wyraz˙aja˛cych
pragnienie przystosowania mieszkania do swej niepełnosprawnos´ci. Przypuszcza
sie˛, z˙e zalecenia korzystania ze sprze˛tu usprawniaja˛cego lokomocje˛ mogłyby
być jeszczecze˛stsze (B. Wojszel, B. Bień, 2001).
Nieznane sa˛ danedotycza˛ce korzystania z rehabilitacji przez polskich seniorów
z powaz˙na˛ dysfunkcja˛ wzroku.Ws´ród starszych Kanadyjczyków zgłaszaja˛cych
trudnos´ci z wykonywaniem typowo wzrokowych czynnos´ci, jak czytanie
gazety i rozpoznawanie twarzy, co pia˛ta przeszła jaka˛s´ forme˛ specjalistycznej
rehabilitacji (J. Gresset, M. Baumgarten, 2002). Z kolei dane amerykańskie
wymieniaja˛ 6% respondentów w wieku 45 lat i starszych zgłaszaja˛cych uszkodzenie
wzroku i korzystanie z jakiegos´ rodzaju usług rehabilitacyjnych. Tylko
1% badanych w tym wieku korzystało z rehabilitacji wzroku, rehabilitacji
w zakresie wykonywania czynnos´ci z˙ycia codziennego i czynnos´ci rekreacyjnych,
2% z opieki psychologicznej w celu emocjonalnego przystosowania sie˛
do utraty widzenia (The Lighthouse Inc., 1995). Inne badania podaja˛, z˙e wie˛kszos´ć
starszych osób z dysfunkcja˛ wzrokurzadkosamodzielniepodróz˙uja˛cych
nie była zainteresowana szkoleniem w zakresie orientacji przestrzennej i poruszania
sie˛ (R.G. Long, L.W. Boyette, N. Griffin-Shirley, 1996).
Ws´ród polskich seniorów powody nie podejmowania rehabilitacji najcze˛s´ciej
dotycza˛ (w kolejnos´ci od najpowszechniejszych): braku pienie˛dzy, braku potrzeby
rehabilitacji, braku moz˙liwos´ci skorzystania z rehabilitacji w miejscu
zamieszkania, niewiary w jej skutecznos´ć, braku utrudnień w funkcjonowaniu,
złej pracy instytucji, trudnos´ci z przemieszczaniem sie˛, ucia˛z˙liwos´ci formalnos´ci,
braku czasu dla siebie, braku silnej woli, obawy przed zabiegami, braku
sprze˛tu i niezaradnos´ci. Z wiekiem doste˛p do rehabilitacji znacznie słabiej
utrudnia brak pienie˛dzy, a silniej trudnos´ci z przemieszczaniem sie˛ (Główny
Urza˛d Statystyczny, 1997). Nowojorska agencja rehabilitacyjna i jednoczes´nie
os´rodek naukowy Lighthouse podała, z˙e najpowszechniejszym powodem nie
korzystania przez jej potencjalnych pacjentów w starszym wieku z powaz˙na˛
dysfunkcja˛ wzrokuzoferowanychusługrehabilitacyjnychbyłanies´wiadomos´ć
ich istnienia (The Lighthouse Inc., 1995).
Charakterystyczna˛ dlastarszychniepełnosprawnychosóbnieche˛ć do podje˛cia
wysiłku usprawnienia funkcjonowania tłumaczy sie˛ strachem i zaburzeniem
wewne˛trznego poczucia bezpieczeństwa wobec wizji odzyskania niezalez˙nos´ci
(R. Bachman, 1985). Niektóre starsze osoby nie sa˛ zainteresowanezwie˛kszaniem
własnej aktywnos´ci, poniewaz˙ zadowolonesa˛ ze swojego obecnego z˙ycia
(S.H. Zarit, 1992). Poza tym podje˛cie wysiłku uczenia sie˛ nowych umieje˛tnos´ci
zbe˛dnych do z˙ycia u ludzi zdrowych jest jednoczes´nie pewna˛ forma˛ akceptacji
własnego inwalidztwa (R. Ossowski, 1982), stanowia˛ca˛ finalny etap w procesie
psychicznej adaptacji do nabytego uszkodzenia.