2(6) 2007 - Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

Seksualnos´ć osób z niepełnosprawnos´cia˛ intelektualna˛ w dyskursie pedagogicznym 27
Dziewcze˛ta z niepełnosprawnos´cia˛ intelektualna˛ pragna˛c jak „powietrza”
akceptacji innych, podporza˛dkowuja˛ sie˛ wszechobecnym i powszechnie obowia˛zuja˛cym
kanonom pie˛kna i urody kobiecego ciała, poszukuja˛c dla siebie drogi
ku „normalnos´ci”, jaka˛ w ich odczuciu jest wychudzone ciało modelki (...)
Upragnionym przez wszystkie kobiety wygla˛dem (jak pie˛knym makijaz˙em) staraja˛
sie˛ maskować„niedoskonałos´ci” sfery intelektualnej (Z. Janiszewska-Nies´cioruk,
2003, s. 88 i 97).
W badaniach A. Kumanieckiej-Wis´niewskiej okazuje sie˛, z˙e niepełnosprawne
intelektualnie kobiety realizuja˛ oczekiwania społeczne stawiane przed kobieca˛
cze˛s´cia˛ społeczeństwa, jes´li tylko zapewnić im odpowiednie warunki. Sa˛
wtedy uznane przez profesjonalistów za pozostaja˛ce w „dobrej sytuacji”.
Wdobrejsytuacjisa˛ kobiety mieszkaja˛ce w mieszkaniach w budownictwie
chronionym. Nie musza˛ martwićsie˛ oprace˛ifinanse(...)maja˛ nowe, zadbane
i przystosowane do swoich potrzeb mieszkania. Prowadza˛ normalny tryb z˙ycia,
pracuja˛, robia˛ sprawunki, maja˛ własny kra˛g znajomych. Kaz˙da z nich miała
jakiegos´ partnera. Mys´la˛ o załoz˙eniu rodzin (...) Kobiety z tego s´rodowiska
wykazały silna˛ identyfikacje˛rozumiana˛jakogender.Pełnia˛ one takie same role
społeczne jako pozostałe mieszkanki miasta (Z. Kumaniecka-Wis´niewska, 2003,
s. 175).
Wypowiedzi respondentek, w teks´cie tej samej autorki, pozwalaja˛ce wnioskować
osilnejidentyfikacjirodzajowej,sa˛naste˛puja˛ce:
Do fryzjera chodze˛, biz˙uterie˛ lubie˛, ten z bursztynem to od mamy dostałam,
atenzłotyzbrylantemtoodmojejmamyme˛z˙a, a to od babci (złota obra˛czka),
adrugasrebrnaobra˛czka od babci i mamy (...) O, kupiłam sobie bluzke˛,
sweter niebieski, do tego apaszke˛ (tamz˙e, s. 131).
Respondentki z Zamojszczyzny, podobnie jak mieszkanki z systemu budownictwa
chronionego posiadaja˛ silna˛ identyfikacje˛ płciowa˛ rozumiana˛ w sensie
kulturowym: „Jestem kobieta˛, czasami sie˛ maluje˛, nie cze˛sto, ale jak gdzies´
wyjde˛ to sie˛ troszke˛ podmaluje˛. Jak sie˛ kobietapodtego,tojuz˙inaczejwygla˛da
(...) Kobieta ma obowia˛zek, musi prać, sprza˛tać, gotować, o! (...) Ja jestem
kobieta!” We wsi kobiety te maja˛ wysokistatusspołecznyiniczymniewyróz˙niaja˛
sie˛ spos´ród mieszkańców. Jes´li nawet maja˛ kłopoty z czytaniem, pisaniem,
czy liczeniem, to na tle wtórnego analfabetyzmu istnieja˛cego w południowo-
-wschodniej cze˛s´ci Polski, nie stanowi to z˙adnego wyróz˙nika. Sa˛ kobietami
posiadaja˛cymi własne domy, gospodarstwa, w wie˛kszos´ci maja˛ me˛z˙ów i dzieci.
Z˙yja˛ takjainniczłonkowiespołecznos´ci (tamz˙e, s. 137).
Winnymteks´cie sytuacja kobiet z niepełnosprawnos´cia˛ intelektualna˛ przedstawiana
jest jako duz˙o korzystniejsza niz˙ me˛z˙czyzn. Kryterium owej „korzystnos´ci”
jest łatwos´ć zawarciazwia˛zku małz˙eńskiego:
... kobietom łatwiej zawrzeć małz˙eństwo niz˙ me˛z˙czyznom, wynika to, jak
zawsze, z odmiennych nastawień dziewcza˛t, które wyz˙ej cenia˛ swojemoz˙liwos´ci,
maja˛ wyz˙sza˛ samoakceptacje˛, wyz˙sze umieje˛tnos´ci społeczne i osobiste, planuja˛
ida˛z˙a˛ do załoz˙enia rodziny oraz w mniejszym stopniu naruszaja˛ normy