2(6) 2007 - Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

Seksualnos´ć osób z niepełnosprawnos´cia˛ intelektualna˛ w dyskursie pedagogicznym 35
Warto jednak zauwaz˙yć, z˙e ludzie zdiagnozowani jako niepełnosprawni
intelektualnie, uwolnieni do heteroseksualnos´ci, napotykaja˛ w polskiej rzeczywistos´ci
na kolejne ograniczenia, wyznaczone przez instytucje˛ małz˙eństwa chronionego
(budowanie wie˛zi z drugim człowiekiem pod pedagogicznie czujnym
okien asystetna-specjalisty) oraz w sferze moz˙liwos´ci sprawowania opieki
rodzicielskiej nad potomstwem. Przy prezentacji i legitymizacji na wyzwolona˛
heteroseksualnos´ć ograniczeń, dyskurs pedagogiki specjalnej znów argumentuje
sie˛ „szczególna˛trudnos´cia˛” i specyfika˛ niepełnosprawnos´ci intelektualnej.
Wersja polska emancypacji
Specyfika˛ polskiego dyskursu pedagogicznego z lat 2000−2004 (silnie
wspartego opracowaniem socjologicznym A. Kumanieckiej-Wis´niewskiej i psychologicznym
uje˛ciem M. Kos´cielskiej) w kwestii identyfikacji rodzajowej
i seksualnos´ci jest zamknie˛cie sie˛ w granicach racjonalnos´ci adaptacyjnej, tzn.
nie poddanie krytyce społeczno-kulturowych warunków (re)produktywnych
oczywistos´ci dotycza˛cych płci i seksualnos´ci. Dyskurs pedagogiki specjalnej,
dyskurs integracji, nie koncentruje sie˛ zatem na zmianie społeczno-kulturowej,
która umoz˙liwiałaby tworzenie wspólnego s´wiata społecznego afirmuja˛cego
róz˙nice˛. Dyskurs pedagogiczny ogranicza swoja˛ misje˛iwynikaja˛ce z niej pole
problemowe do kolonizacji róz˙nicy przez prawomocna˛ kulture˛. Objawia sie˛ to
mie˛dzy innymi w odrzuceniu (przez przemilczenie) dyskursów afirmuja˛cych
róz˙nice˛ ikrytycznych,demaskuja˛cych opresywne praktyki społeczne w przypadku
problemu płci i seksualnos´ci chodzi o nieobecnos´ć dorobku krytyki
feministycznej, gender studies czy queer theory. Unikanie tych funkcjonuja˛cych
alternatyw teoretycznych rekonstruuje i legitymizuje oczywistos´ć asymetrii
kobiecos´ć/me˛skos´ć oraznorme˛jednegotylkotypupoz˙a˛dania choć pocza˛tki
integracji zdawały sie˛ wkraczać w polska˛ rzeczywistos´ć z „nieco” szerszym
spektrum konceptualizacji seksualnos´ci niepełnosprawnych intelektualnie. Identyfikowana
przeze mnie moz˙liwos´cia˛ oporu wzgle˛dem obecnej w dyskursie
pedagogicznym „niepełnosprawnej” teoretycznie, czy tez˙ heteropatriarchalnej
argumentacji jest, po pierwsze: s´wiadomos´ć społeczno-kulturowych warunków
determinuja˛cych „takie a nie inne” pisanie, po drugie: sie˛gnie˛cie takz˙e w badaniach
nad niepełnosprawnymi intelektualnie do innych, artykułuja˛cych
innos´ć i opresje˛ rodzajowa˛, perspektyw, np.: feministycznej i queer.
Bibliografia
Barker, C., Galasinski, D. (2001). Cultural Studies and Discourse Analysis a Dialouge on Language
and Identity. London: SAGE Publications.