Pomoce dydaktyczne (PDF)

CYPRYŚNIKOWATE (Taxodiaceae)
WYSTĘPOWANIE: w dawnych epokach geologicznych
szerokie, obecnie zasięg ograniczony –
gł. U.S.A. i Chiny. Obejmuje 10 rodzajów i 15 gatunków.
Najsłynniejsze: metasekwoja chińska (Metasequoia
glyptostroboides), mamutowiec olbrzymi
(Sequoiadendron giganteum), sekwoja wiecznie zielona
(Sequoia sempervirens), cypryśnik błotny
(Taxodium distichum), sośnica japońska (Sciadopitys
verticillata), szydlica japońska (Cryptomeria
japonica). Charakter reliktowy i często endemiczny.
MORFOLOGIA: zwykle zimozielone, często
wysokie i potężne, żywiczne drzewa. Kora bardzo
gruba, miękka, łuszcząca się podłużnymi pasmami.
Liście iglaste, łuskowate, szydlaste lub nawet –
u Sciadopitys – przypominające gałęziaki; ułożone
zwykle skrętolegle (u Metasequoia – nakrzyżlegle,
u Sciadopitys – w nibyokółkach).
KWIATY: jednopienne, łuski wspierające i nasienne
w kwiatach żeńskich zrośnięte, na każdej
CYTRYŃCOWATE (Schisandraceae)
WYSTĘPOWANIE: obszary o klimacie tropikalnym
i subtropikalnym, wyjątkowo także tereny
o klimacie umiarkowanym. Do rodziny należą 2 rodzaje:
cytryniec (Schisandra) – 25 gat. i Kadsura –
20 gat.
MORFOLOGIA: zdrewniałe 1- lub 2-pienne
pnącza. Liście pojedyncze, eliptyczne, ustawione
skrętolegle. Bardzo prymitywne promienie rdzeniowe.
KWIATY: promieniste, rozdzielnopłciowe i mają
przeważnie zmienną liczbę części kwiatu (listków
okwiatu 5-24, pręcików 4-80, słupków 12-300),
umieszczonych często spiralnie na wydłużonym
dnie kwiatowym, które bywa bardzo zmienione po
przekwitnięciu kwiatu - stożkowate lub cylindryczne
(Schisandra), albo jajowate (Kadsura).
OWOCE: złożone, podobne do jagód, utworzone
z silnie wydłużonego (do 50 razy) dna kwiatowego
i siedzących na nim czerwonych pestczaków.
– 14 –
łusce 2-9 zalążków. Szyszki zdrewniałe, prawie
kuliste, o łuskach ułożonych spiralnie (poza Metasequoia)
UŻYTKOWANIE: dawniej rozpowszechnione
na półkuli pn. obecnie tworzą najważniejszy składnik
węgla kamiennego. Drewno sekwoi wiecznie
zielonej jest bardzo cenione w budownictwie i stolarstwie.
JK
UŻYTKOWANIE: mięsiste owoce używane są
często w lecznictwie ze względu na wysoką
zawartość witamin (zwłaszcza witaminy C). Owoce
cytryńca (Schisandra) wykorzystywane są spożywczo
zamiast cytryn, ekstrakt używany jest do
pielęgnacji włosów.
JK