Pomoce dydaktyczne (PDF)

FACELIOWATE (Hydrophyllaceae)
WYSTĘPOWANIE: na wszystkich kontynentach
(gł. w Ameryce Pn.) z wyjątkiem Australii. Rodzinę
reprezentuje ok. 20 rodzajów z 265 gatunkami.
Najliczniejszym rodzajem, liczącym ok. 130 gat. jest
facelia (Phacelia). F. błękitna (Ph. tanacetifolia)
pochodząca z Kalifornii jest jedynym przedstawicielem
rodziny w Polsce (uprawiana i dziczejąca);
roślina, która kiełkuje tylko w ciemności.
MORFOLOGIA: najczęściej rośliny zielne (krzewiaste
w rodzaju Eriodiction). Gruczołkowato lub
szczeciniasto, szorstko owłosione. Liście pojedyncze,
całkowite, albo dłoniasto- względnie pierzastodzielne.
KWIATY: obupłciowe, promieniste najczęściej
5-krotne. Kielich 5-ząbkowy (u niektórych rodzajów
działki wolne). Korona 5-łatkowa talerzykowata lub
dzwonkowata, u jej podstawy łuskowate lub włosowate
wyrostki. Pręcików 5. Słupek 1, górny.
OWOCE: torebka pękająca 2, rzadziej 4 klapami,
niekiedy owoc niepękający.
FIOŁKOWATE (Violaceae)
WYSTĘPOWANIE: strefa umiarkowana, obszary
tropikalne. Około rodzajów i ok. 1000 gatunków.
Najliczniejszy rodzaj fiołek (Viola) – ok. 500
gat. W Polsce 1 rodzaj i 25 gat.
MORFOLOGIA: większość to rośliny zielne
wieloletnie. W tropikach, obszarze śródziemnomorskim
i Ameryce Pn. spotykane formy krzaczaste.
Liście skrętoległe, zazwyczaj z przylistkami.
KWIATY: obupłciowe, grzbieciste lub promieniste,
osadzone pojedynczo na szypułkach opatrzonych
2 przykwiatkami lub zebrane w rozmaitego
rodzaju kwiatostany. Okwiat zróżnicowany
na 5-działowy kielich (o działkach wolnych
lub prawie wolnych) oraz na 5-płatkową koronę.
W kwiatach grzbiecistych najniższy płatek często
opatrzony ostrogą. Pręcików 5. W kwiatach grzbiecistych
oba wolne pręciki posiadają mieszczące
się w ostrodze miodniki. Słupek 1 z 1 szyjką.
Zalążnia górna, 1-komorowa. Kwiaty owado-
– 20 –
UŻYTKOWANIE: facelia błękitna (Ph. tanacetifolia)
jest jedną z najlepszych roślin miododajnych -
wydajność miodowa: 300-400 kg/ha; wydajność
pyłkowa: 200-300 kg/ha. Miód faceliowy jest
jasnożółty, o delikatnym zapachu i smaku.
JK
względnie samopylne (u Viola występuje często
kleistogamia).
OWOCE: torebka lub jagoda. Nasiona z bogatą
w tłuszcz tkanką odżywczą.
UŻYTKOWANIE: głównie jako rośliny ozdobne
i lecznicze (Viola tricolor). W perfumerii używany
olejek eteryczny otrzymywany z kwiatów fiołka
wonnego (Viola odorata).
JK, KZ