Pomoce dydaktyczne (PDF)
Pomoce dydaktyczne (PDF)
Pomoce dydaktyczne (PDF)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
KULNIKOWATE (Globulariaceae)<br />
WYSTĘPOWANIE: górzyste tereny obszaru<br />
śródziemnomorskiego. Rodzina liczy około<br />
20 gatunków. Najliczniejszy rodzaj to kulnik<br />
(Globularia).<br />
MORFOLOGIA: trwałe rośliny zielne lub małe<br />
krzewy. Liście ustawione skrętolegle w rozetkach,<br />
odwrotniejajowate, bez przylistków.<br />
KWIATY: obupłciowe, grzbieciste, zazwyczaj<br />
drobne, zebrane są w główkowate kwiatostany,<br />
otoczone licznymi listkami okrywowymi. Kielich<br />
rurkowaty 5-łatowy, promienisty albo słabo 2-wargowy.<br />
Korona niebieska, 4-, 5-łatowa, 2-wargowa<br />
(dolna warga 2-łatowa często silnie zredukowana).<br />
Pręciki 4 (2) wolne, 2-silne. Krążek<br />
miodnikowy często jest. Słupek 1. Zalążnia górna,<br />
1-komorowa.<br />
OWOCE: orzeszek otoczony trwałym kielichem.<br />
Nasiona z prostym zarodkiem i mięsistą tkanką<br />
odżywczą<br />
LIPOWATE (Tiliaceae)<br />
WYSTĘPOWANIE: obszary tropikalne i subtropikalne,<br />
także strefa umiarkowana. Rodzina obejmuje<br />
48 rodzajów i ok. 720 gatunków. Najliczniejsze<br />
rodzaje: Grewia – ok. 150 gat., lipa (Tilia) – ok. 45<br />
gat., juta (Corchorus) – ok. 40 gat. W Polsce w stanie<br />
dzikim rosną dwa gatunki: lipa drobnolistna (Tilia<br />
cordata) i l. szerokolistna (T. platyphyllos).<br />
MORFOLOGIA: większość to drzewa i krzewy,<br />
rzadziej rośliny zielne. Liście pojedyncze, całkowite<br />
z przylistkami, długoogonkowe, ustawione skrętoniekiedy<br />
naprzeciwlegle.<br />
KWIATY: pachnące, żółtawe lub białe, obupłciowe,<br />
rzadziej 1-płciowe, promieniste, o koronie<br />
wolnopłatkowej, 5-ciokrotnej, skupione zwykle<br />
w kwiatostany wierzchotkowe. Pręciki liczne, wolne<br />
lub zrośnięte w pęczki. Słupek 1 z 1 szyjką o 2-10<br />
znamionach. Zalążnia górna, wielokomorowa.<br />
OWOCE: mięsiste lub suche; torebka, 1-nasienny<br />
orzeszek lub rozłupnia.<br />
– 34 –<br />
rozcięta korona<br />
UŻYTKOWANIE: cieszą oczy w stanie dzikim,<br />
w ogrodach botanicznych i w ogródkach.<br />
JK<br />
UŻYTKOWANIE: cenne drewno używane<br />
w snycerstwie i rzeźbiarstwie; miododajne i lecznicze<br />
kwiaty – lipa (Tilia); włóknodajne: juta torebkowa<br />
(Corchorus capsularis) i j. warzywna (C. olitorius)<br />
– młode pędy i liście jadalne; ozdobne; sadzona<br />
w parkach i ogrodach lipa oraz uprawiana<br />
w mieszkaniach jeżatka afrykańska (Sparmannia<br />
africana) – tzw. lipka pokojowa znana ze swoich<br />
szczególnie wrażliwych pręcików.<br />
JK, KZ