Społeczny wymiar kryzysu – lekcja dla przyszłości - Polskie ...

194 kraje oraz Unię Europejską, które podpisały
i ratyfikowały Ramową Konwencję Narodów
Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (zob.
United… 1992).
Z publikowanych przez Global Carbon Project
raportów dotyczących bilansu węgla na
świecie wynikają następujące konkluzje (Carbon…
2008):
1. Roczny wzrost stężenia CO 2
w atmosferze
w 2007 r. wyniósł 2,2 ppm przy 1,8 ppm
w 2006 r. Jednak ze względu na światowy
kryzys w 2009 r. nastąpił spadek do 1,6 ppm,
a średnia roczna z ostatnich 20 lat wynosi
1,5 ppm. W konsekwencji koncentracja CO 2
w atmosferze w 2009 r. wyniosła 387 ppm,
tj. prawie o 40% więcej niż przed rewolucją
przemysłową. Obecna koncentracja jest najwyższa
od 2 mln lat.
2. Emisja CO 2
w latach 1990–2007 wzrosła
o 38% i osiągnęła 8,5 mld ton węgla i w latach
2000–2007 rosła czterokrotnie szybciej
niż w latach 1990–2000. Jednak w wyniku
kryzysu 2009 r. przyniósł zmniejszenie emisji
o 1,3% w stosunku do 2008 r., a mimo to
był drugim co do wielkości emisji rokiem
w historii, w którym emisja była o prawie
40% większa niż w 1990 r. (rok bazowy Protokołu
z Kyoto).
3. W największym stopniu emisja rośnie w krajach
rozwijających się, w których dodatkowo
stanowi ona ponad 50% emisji świata.
Chiny prześcignęły w 2006 r. w wielkości
emisji gazów cieplarnianych USA, a wkrótce
Indie prześcigną Rosję i staną się trzecim
co do wielkości krajem w oddziaływaniu
na klimat globalny. Ważne jest jednak, aby
pamiętać, że historycznie kraje rozwijające
się z ludnością stanowiącą 80% wielkości
świata odpowiadają jedynie za 20% emisji
od 1750 r.
4. Po dekadach poprawy w intensywności węglowej
gospodarki świata (tj. wielkości emisji
gazów cieplarnianych na jednostkę produktu
krajowego brutto) w latach 2003–2005
dała się zauważyć stagnacja tej poprawy,
zwłaszcza w wyniku dynamicznego rozwoju
gospodarki w Chinach. Mimo kryzysu
w 2009 r. w krajach z szybko rozwijającymi
się gospodarkami następuje w stosunku
do 2008 r. wzrost emisji – w Chinach o 8%
i w Indiach o 6,2%, a natomiast w krajach
rozwiniętych zanotowano spadek – w Japonii
o 11,8%, w Wielkiej Brytanii o 8,6%, w Rosji
o 8,4%, w Niemczech o 7% i w USA o 6,9%.
5. W wyniku pochłaniania obszary biologicznie
czynne i oceany wychwyciły w latach
2000–2007 z atmosfery około 54% wyemitowanego
CO 2
. Jednak warte zauważenia jest
to, że efektywność tego procesu się zmniejsza:
50 lat temu z 1 tony CO 2
wyemitowanej
600 kg było pochłaniane, obecnie 550 kg,
przy trendzie malejącym.
6. Zmiany w użytkowaniu terenów w pierwszej
dekadzie XXI wieku były odpowiedzialne
za emisję około 1,1 mld ton węgla rocznie,
podczas gdy w latach 90. XX wieku wartość
ta wyniosła 1,5 mld ton węgla. Wynika to
z poprawy polityki w zakresie użytkowania
terenów, wdrażania prawa, ograniczenia nielegalnej
wycinki lasów czy nowych zalesień.
Zgodnie z treścią czwartego raportu Międzyrządowego
Zespołu do spraw Zmian Klimatu
negatywny wpływ zmian klimatycznych będzie
objawiał się zwiększeniem liczby powodzi,
fal ciepła i pożarów lasów 5 . Najprawdopodobniej
najpoważniejszym skutkiem globalnego
ocieplenia może się okazać podniesienie poziomu
oceanów i mórz, na co wpływ ma topnienie
lądolodów i lodowców, a także wzrost temperatury
wody w oceanach. Według szacunków
ocieplenie się klimatu o 1°C może spowodować
wzrost poziomu wód oceanicznych o 31–110 cm.
Jeżeli temperatura na Ziemi wzrośnie o 3–5°C,
to należy się spodziewać wzrostu tego poziomu
aż o 4–6 metrów. To z kolei pociągnie za sobą
ujemne skutki społeczne i gospodarcze. Zalane
i zniszczone zostaną estuaria – najbardziej
produktywne i charakteryzujące się największą
5 W poprzedniej dekadzie w Europie w wyniku
powodzi zginęło blisko 2 tysiące osób, natomiast w wyniku
fal ciepła w Europie Zachodniej w 2003 r. zmarło
dodatkowo 35 tysięcy osób, zwłaszcza starszych i dzieci.
SCENA GLOBALNA XXI W.
Część III
Biuletyn PTE nr 2(56), luty 2012
101